بررسی این موضوع را در چند قسمت انجام می دهیم :
قسمت اول : نکوهش غیبت
خداوند متعال در قرآن مجید می فرماید : غیبت یکدیگر را ننمایید ، آیا یکی از شما دوست دارد که گوشت مرده برادر خود را بخورد ، البته از آن کراهت دارد .
رسول اکرم ( ص ) فرمودند : هر کس راه عیب جویی و آشکار سازی زشتی برادر دینی خویش را بپیماید اولین قدمی است که در پیمودن راه جهنم برداشته است و خداوند زشتیهای او را در برابر مردم آشکار می سازد و هر کس غیبت مسلمانی را بکند روزه وی باطل گشته و وضوی او نقض می گردد و اگر به این حالت بمیرد ، در حالی مرده است که حرام خدا را حلال کرده است .
امام جعفر صادق ( ع ) به نقل از رسول اکرم ( ص ) فرمودند : تأثیر غیبت در دین فرد مسلمان سریعتر از اثر بیماری خوره در بدن است و نیز فرمودند : هرکس در باره مؤمن آنچه را که دیده و شنیده است بازگو کند ، از جمله کسانی است که خداوند عزوجل در باره آنان فرموده است :
آنان که دوست دارند در میان اهل ایمان ، کارهای زشت را اشاعه دهند ، در دنیا و آخرت عذابی دردناک خواهند داشت و در روایتی دیگر :
هر کس سخنی بگوید که هدفش ، سبک کردن یک فرد مؤمن و شکستن جوانمردی و ساقط کردن او از چشم مردم باشد ، خداوند او را از ولایت خود بیرون نموده و به ولایت شیطانی در خواهد آورد و حتی شیطان وی را نمی پذیرد و همچنین فرمودند : غیبت بر مسلمان حرام است وبدرستیکه غیبت حسادت آدمی را چنان تباه می سازد که آتش هیزم را می سوزاند .
قسمت دوم : مفهوم غیبت
امام صادق ( ع ) فرمودند : غیبت آنست که آنچه برادرت در دینش انجام نمی دهد ، بگویی و امری را که خداوند بر دیگران پنهان داشته و برای آن حدی قرار نداده، آشکار نمایی .
رسول اکرم ( ص ) به اصحاب خویش فرمودند : آیا می دانید که غیبت چه معنایی دارد ؟ اصحاب گفتندکه خدا و رسولش آگاهترند.آن حضرت فرمودند: غیبت این است که برادر دینی
خود را به آنچه که ناپسند اوست یاد کنی . سؤال شد : حتی آنچه را که در وی دیده ایم، نقل کرده باشیم .حضرت فرمودند : اگر رفتاری را که در او وجود دارد بگویی غیبت کرده ای و اگر چیزی را که در او نیست بگویی به او تهمت بسته ای . در روایات دیگر چنین آمده است : غیبت آن است که آنچه را خداوند پوشانده است ، تو درباره برادر دینیت بازگو کنی ولی گفتن امور ظاهری افراد نظیر تند خویی و شتابزدگی آنها غیبت نمی باشد. بدان که غیبت کردن تنها بوسیله زبان و گفتار نیست بلکه ممکن است با کنایه و اشاره یا حرکتهای چشم و دست و خلاصه هرچه مقصود انسان را برساند ، باشد. از این جهت قلم را زبان دوم گفته اند .
از عائشه روایت شده : روزی زنی به خانه ما آمد . در هنگام رفتن او ، با دست ، قد کوتاه او را مجسم نمودم . پیامبر اکرم ( ص ) فرمودند : همانا غیبت او را کرده ای .
از جمله اقسام غیبت آن است که مثلا نام شخصی را در نزدکسی ببرند و او بگوید : خدا را شکر که خداوند ما را به دنیا طلبی و حب جاه و مقام و ... گرفتار نساخت ! چنین شخصی هم غیبت کرده و هم ریا نموده است .