ریشه آئین پهلوانی بنا به گفته برخی به زمان اشکانیان باز می‌گردد .اسطوره‌های پهلوانی در فرهنگ آریایی پهلوانان شاهنامه هستند. پهلوانی در دوره بعد از اسلام با برخی مفاهیم اسلامی ممزوج گشت. علی فرزند ابوطالب در آئین پهلوانی بعد از اسلام معمولا به عنوان سمبل یک پهلوان کامل مطرح می‌شود. پهلوان به فرد رشید و جوانمرد گفته می‌شود.
خصوصیات پهلوان
از مهمترین ویژگیهای یک پهلوان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
جوانمردی یا عیاری
ظلم ستیزی
حق ستانی ضعیفان از زورمندان
پهلوانی و قهرمانی
در آئین پهلوانی بیش از زورمندی و جنگاوری یک مبارز خصوصیات مثبت اخلاقی او ملاک سنجش پهلوان است. یک پهلوان لزوما همیشه برنده هماورد و قهرمان نیست. بطور مثال پوریای ولی که به عنوان یک پهلوان شناخته می‌شود در یک مبارزه از حریفی تازه کار به انتخاب خود شکست می‌خورد چون شب پیش از مبارزه صحبت‌های مادر او را شنیده‌است که شرایط پسرش و نیازش به بردن از پوریای ولی را می‌شنود.
بسیاری قهرمانی را حتی دارای بار منفی می‌دانند.بطور مثال فریدون جنیدی در پاسخ به برخی افغان‌هایی که از احمد شاه مسعود با لقب قهرمان ملی یاد می‌کردند گفت که بهتر است بجای قهرمان که از قهر و غضب ریشه دارند بگوییم او پهلوان ملی ما بود.
پهلوان شهر
سابقا هر شهری از خود پهلوانی داشته‌است. مثلا پوریای ولی پهلوان شهر بلخ بوده است.
پهلوانان تهران افراد زیر بودند اکبر قاپوچی- مهدی خان سیف الملک- حسن تهرانی معروف به حسن اسماعیل گاودار- اسد خیرالله- ابوالقاسم قمی- اکبرخان پامناری- صالح سپهداری- سید اسدالله بدل کار- جعفر کفشدوز میرزا باقر دراندرونی- حاج حسام (حسام السلطان)- محمد عبدل کاظم طبق کش- حاج میرزا عباس صدری- عباس نصیر بیک- شعبان معروف به سیاه- کل میرزا بقال- مجید بلور فروش- میرزا آقا دستمال فروش- آقا سید محمدعلی بلور فروش معروف به مسجد حوضی - سید موسی در خانگاهی-هاشم عرق گیر.