امروزه تماشای آثار برجای مانده از فرهنگ کهن ، بناهای تاریخی و باستانی ، موزه های اشیاء قدیمی و جلوه های زندگی قرون گذشته حتی برای پیروان جنبش های رمانتیک (مکتب رمانتیسم ) که شعرای انگلیسی ویلیام بلیک و لردبایرون بیش از دیگران الهام بخش آن بودند تا مردم را به نظاره کردن شهرهای ساخته شده به سبک گوئیک ، رشته کوه های زیبا ، رودخانه های خروشان و مناظر دیدنی بکشاند ، چندان جذاب و جالب بنظر نمیرسد. ورزشهای تفریحی مثل ماهیگیری و قایق رانی یا ورزشهای زمستانی که انگلیسیان در روستای زیبای رزمات سوییس ابداع کننده آن بودند به تنهایی آمار گردشگر زیادی را به خود جلب نمی کنند . امروزه مردم در هر کجای این کره خاکی به راحتی فشردن چند دکمه کامپیوتر یا ماهواره خود دنیای زیبا و روح نواز مناظر دور دست را در سینماهای خانگی خود به نظاره می نشینند . اما با تمام این تفاصیل بزرگترین صنعت جهان ، صنعت توریسم یا گردشگری است .
کشورهای اروپایی ابعاد گسترده این صنعت را از نظر تولید اشتغال و ایجاد درآمد درک کرده اند و از چند دهه پیش به شدت به توسعه این صنعت پرداخته اند . تبلیغات تلوزیونی گردشگری موضوعی است که تمام کشورهای توسعه یافته این صنعت از آن بهره برده و می برند ، تبلیغاتی گسترده که علاوه بر پخش آگهی و تیزر ، دامنه آن به فیلم های سینمایی ، فیلم های مستند ،سریالهای تلوزیونی و فراتر از آن کانالهای مخصوص تلوزیونی کشیده شده است . تهیه کنندگان و کارگردانان این برنامه ها ضمن شناسایی مکانهای گوناگون اعم از طبیعی ، تفریحی ، فرهنگی ، اقتصادی و ... اطلاعات کامل و جامع ای از قیمت ها ، کالاها و محصولات هنری و .. به مخاطبان خود ارائه داده و تشویق به بازدید از این محل ها و حضور در جشوارهای خرید می نمایند ، چرا که یکی از انگیزه های قوی توریست ارضاء انگیزه خرید است .
برگزاری نمایشگاه های بزرگ در ابعادی فوق تصور ابزار دیگری است که کارگردانان زبردست در یک نمایش زنده و مبهوت کننده از نور ، صدا ، دکور های مجلل و به واقع عینی در راستای اهداف توریستی خود استفاده میبرنند . کشورهای توسعه یافته برای بالا بردن اطلاعات وآمار گردشگران خود با برگزاری سمینارهاو جمع آوری اطلاعات از طریق نظر خواهی و پرسشگری از گردشگران به بهترین چارچوبهای ارائه خدمات در زمینه گردشگری رسیده و بدنبال حضوری موفق تر در حوزه تخصصی صنعت گردشگری از جمله مسائل اکوتوریسم ، توریسم طبیعت گردی و یا تورهای ماجراجویانه هستند.
کشور های پیشرفته در این صنعت با برداشتن گامهای فراتر از زمان بدنبال ایجاد مناسبتهای تاریخی هستند تا با برگزاری فستیوالهای چند منظوره که بیشتر شبیه پدیده جلوه گر است با ارتقا صنعت توریسم خود یا تاریخی کردن اماکن و مناسبت ها ، موقعیت های اقتصادی بهتری برای خود خلق نمایند.کشورهای فرانسه با بیش از 80 میلیون نفر توریست خارجی ، اسپانیا 60 میلیون نفر، آمریکا 55 میلیون نفر ، چین 52 میلیون نفر، ایتالیا46 میلیون نفر وباگذشت تجربه چند با نگاه ی تازه ، بدنبال بازارهای جدید توریست و توریسم نوین هستند، آنها به خوبی می دانند که هر توریست به منزله ورود حداقل 1000 دلار به چرخه اقتصاد و اشتغال است برای مثال کشور ترکیه با حفظ میراث فرهنگی و محیط زیست و با اتکا بر روزنه های تاریخی و مکان های توریستی صنعت و اقتصاد خود را به پیش میبرد . یکی از این جلوه ها آیین بزرگداشت 10 روزه مولانا و شب عروس در شهر قونیه است که شاهد حضور 5 هزار نفر در هر برنامه سماع می باشد . واقعیت این است که بسیاری از کشورها مثل ترک ها برای توریست های ایرانی سرمایه گذاری کرده اند و به جای سرگرمی با آمار خیالی و اخبار غیر واقعی برای اذهان عمومی به واقع کار کرده اند در ترکیه با یک مقبره بیش از 200 هزار نفر میتوانند بشکل مستقیم ارتزاق کنند در حالی که آمار کل گردشگران خارجی و یا آمار شاغلین مستقیم این صنعت در کشور به این رقم نمی رسد و ما هنوز بدنبال توسعه هتل داری و گسترش شبکه ها و موسسات توریستی هستیم. البته تبلیغات سوء برعلیه ایران و شناسایی ایران به عنوان کشوری نا امن یکی از دلایل کاهش فاحش آمار توریست خارجی به ایران است .
در دهه 1990 روند رشد صنعت توریست با شتابی بی سابقه نسبت به قبل سیر صعودی داشته و بر اهمیت آن در سراسر جهان بطور روز افزون افزوده شد تا جای که با سرمایه گذاری های مستقیم بیش از 300 میلیارد دلاری سالانه ، 8 درصد کل سرمایه گذاری های جهان و 7 درصد نیروی کار جهان را بطور مستقیم به خود مشغول کرده است . دلیل چنین رشد چشم گیری افزایش درآمدها و اوقات فراغت ، توسعه و پیشرفت در صنعت حمل و نقل جهانی و بالا رفتن سطح عمومی آگاهی ها و دانش مردم نسبت به سایر نقاط جهان بود که این خود مرهون پیشرفت های قابل ملاحضه در زمینه فن آوری ارتباطات و تاثیر شگرف تبلیغات و رسانه ها است . توریست های فضایی عصر نوینی در این صنعت است که معدود کشورها می تواننددر این وادی اجازه فکر کردن به آن را داشته باشند چراکه تکنولوژی برتروتوان اقتصادی فوق العاده ای را می طلبد.
توریست در ایران
ایران سرزمینی با گستره جغرافیایی وسیع ، تنوع آب و هوایی و شرایط اکوزیستی متفاوت ، تنوع قومی و فرهنگ غنی ، کشوری با 30 استان در اشکال شهری و روستایی و جاذبه های تاریخی و فرهنگی بسیار همچون قاره پهناوری است که در قالب یک کشور جای داده شده است . متاسفانه علی رغم استعدادها و توانایی های زیاد، هنوزبرای مردم خود ایران ناشناخته مانده است . توریست یا گردشگری در ایران پدیده ای فصلی با قطبهای محدود و تقریبا درون زا است ودر قسمت توریست خارجی بیشتر بعنوان بازاری برای کشورهای همسایه محسوب میشود تا جلب توریست برای بازارهای داخلی . چرخه داخلی این صنعت تحت تاثیر عوامل بسیاری هنوز نتوانسته نگاه اقتصادی و درآمد زای را به بازارهای بین المللی و تبادلات عظیم و تاثیرات سازنده آن داشته باشد .
حفظ محیط زیست و میراث های فرهنگی و ارزش نهادن و احترام به ارزشهای انقلاب اسلامی از معیار های است که توریستها برای ورود به کشورمان باید رعایت نمایند ، واقعیت این است که کاهش فاحش توریست خارجی ناشی از این عوامل نیست بلکه تبلیغات سوء علیه ایران طی دو دهه گذشته از طرفی و عملکرد ضعیف ما در جهت تبلیغات و جلب سرمایه گذاریها ی داخلی و خارجی در راستای زیرساختهای صنعت پر رونق توریسم از دلایل آن میباشد. ما اگر بخواهیم راه طولانی سایر کشورها را در کوتاه ترین مدت بپیمائیم بهتر است از مشارکت و همکاری آنها استفاده کنیم بدون مشارکت و سرمایه گذاری سایر بخشها توان رقابتی از بین خواهد رفت ، سرمایه گذاری بخش خصوصی در صنعت توریسم و گردشگری و توجه دولت به زیر بناهای این صنعت باعث رونق و شکوفایی آن در کشور خواهد شد .
پیشنهاد
اقدامات به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم می شود که اقدامات داخلی اصل و پایه کارهای خارجی بوده و بنوعی تضمین کننده موفقیت آن میباشد( اقدامات انجام شده در قسمت داخلی ، زیر ساختهای تجارت و بازرگانی بین الملل است.)
داخلی :
1-جمع آوری اطلاعات کامل و جامعی از تمام اماکن تاریخی ، مذهبی ، فرهنگی ، اقتصادی ، طبیعی و ... در قالب فیلم ،عکس ، تاریخچه و... توسطسازمانهای مربوطه ( محیط زیست ، میراث فرهنگی و گردشگری ، فرهنگ و ارشاد اسلامی و ...) در قالب فیلم ،کتابهای راهنما ، بروشورو مجلات عکس و تبلیغاتی .
2-ارائه خدمات لازم به سرمایه گذاران بخش خصوصی و دولتی در این صنعت و امور زیربنای مربوط به آن.
3-برگزاری تورهای گردشگری با موضوعاتی مثل تورهای طبیعت گردی ، مذهبی ، و ....
4-تبلیغات گسترده و همه جانبه .
خارجی :
بهترین و موثرترین شیوه برای جلب توریست که به منزله تبلیغات حضوری و فروش محصولات و صنایع داخلی است برگزاری نمایشگاههای بزرگ در کشور های توریست پذیر آنهم در مقاطع زمانی تراکم توریستی با بکارگیری جلوهای تاثیرگذار هنرهای نور و تصاویر معماری و طراحی برگرفته از آثار هنری ، تاریخی و جلوه های زیبای با مجریان آشنا به زبان بین الملل و بومی در قالب مردمان هر منطقه باپوشش لباس های محلی و...