مقدمه
شغل اهمیت و ضرورت ویژه‌ای در زندگی انسان دارد و در واقع یکی از تصمیم گیری‌های اساسی و سرنوشت‌ساز برای وی می‌باشد. در گذشته که تنوع مشاغل تا به حد امروزی نبوده است، اغلب انتخاب شغل برای فرزندان به صورت موروثی انجام می‌گرفته است. به عبارتی فرزندان همان شغل پدر را انتخاب کرده و آنرا ادامه می‌دادند.
امروزه بنا به دلایل مختلفی کمتر از گذشته این اتفاق می‌افتد و اغلب جوانان در شرایطی قرار می‌گیرند که ناچار به انتخاب شرایط شغلی هستند. البته این امر و خود شرایط شغلی و دلبخواهی بودن آنرا نشان نمی‌دهد. چرا که در موارد زیادی عواملی خاص یک موقعیت شغلی را بر فرد تحمیل می‌کند.با این حال پایه‌های انتخاب شغل و مراحل لازم برای رسیدن به شغل مورد نظر اغلب در سنین پائین‌تر گذاشته می‌شود. افراد با در نظر داشتن عوامل موثر در پایه‌ریزی این مراحل و عوامل دیگر مسیر شغلی خود را هدایت می‌کنند.
استعداد عاملی موثر در انتخاب شغل
استعداد ، عامل مهمی در موفقیت یا عدم موفقیت افراد در مشاغل و رشته‌های انتخابی‌شان است. بدون داشتن استعداد لازم در یک زمینه یا پیشرفتی حاصل نخواهد شد یا روند آن بسیار کند خواهد بود. بر این اساس آگاهی از میزان و نوع استعداد افراد ، کمک شایان توجهی به آنها خواهد کرد تا پیش‌بینی خوبی از آینده انتخاب خود داشته باشند.
امروزه برای این منظور آزمون های استعداد سنجی وجود دارد که می‌توانند به فرد کمک کنند استعدادهای واقعی خود را شناسایی کنند. برخی اوقات دیده می‌شود که استعداد افراد و شناخت‌های آنها در مورد استعدادهای خود تحت تاثیر احساسات و علائق آنها قرار می‌گیرد. فرد که به زمینه موسیقی علاقمندی شدیدی دارد ممکن است این علاقه را به حساب استعداد خود در زمینه موسیقی قلمداد کند. شناخت استعدادها از ملزومات اساسی انتخاب شغل است.
بررسی علائق به عنوان عامل موثر در انتخاب شغل
علاقه و تمایل انسان در بسیاری از امور زندگی انسان سایه‌گستر است. افراد دوست ندارند به کارها و اموری بپردازند که علاقه و گرایشی به آنها ندارند، چه در مورد کارهای روزمره و چه در مورد شغل و سایر فعالیت‌ها. در واقع علاقه و گرایش در انسان فعال کننده سیستم انگیزش فرد به شمار می‌رود. انسان بدون علاقه به یک زمینه انگیزشی برای انجام فعالیت و در آن زمینه نخواهد داشت. ممکن است برخی افراد تصور کنند زمانی که شروع به فعالیت کردند کم‌کم احساس علاقه و تمایل نیز در آنها به وجود خواهد آمد اما در واقع چنین مساله ابدا قابل پیش‌بینی است. فقدان علاقه اولیه ممکن است افزایش نارضایتی از فعالیت مورد نظر و ناراحتی‌های جانبی آن را موجب شود.
فرصت های شغلی به عنوان عامل موثر در انتخاب شغل
در برخی جوامع و از جمله در جامعه تمامی رشته‌های شغلی از فرصت‌های برابری برخوردار نیستند. و در عن حال که بطور کلی فرصت شغلی برای کلیه مشاغل پائین است. اما تفاوت‌هایی بین مشاغل مختلف از این لحاظ وجود دارد. آشنایی با فرصت‌های شغلی شغل انتخابی ، عامل مهمی است که باید مدنظر قرار گیرد. کسی که در زمینه خاصی مهارت می‌بیند و پایه‌ها و مراحل رسیدن به آن شغل را طرح‌ریزی و طی می‌کند، بایست مساله فرصت‌های شغلی را نیز در نظر بگیرید تا از اتلاف وقت و نیروی خود جلوگیری کند.
عوامل اقتصادی به عنوان عامل موثر در انتخاب شغل
میزان بازده و کارآیی یک شغل حائز اهمیت فراوانی است و در واقع هدف عمده انتخاب شغل دستیابی به درآمد حاصل از آن است. بالا بردن بازده و کارآیی اقتصادی برخی مشاغل توجه افراد را به خود جلب می‌کند و موجب گرایش افراد به آن زمینه‌ها می‌گردد.
جایگاه اجتماعی به عنوان عامل مور در انتخاب شغل
تقریبا تمام افراد تمایل دارند شغلی داشته باشند که از جایگاه اجتماعی خوبی برخوردار باشند. هر چند در عمل بنا به تاثیر عوامل متعدد دیگر ممکن است این تمایل به واقعیت نرسد. اما افرادی که این مساله الویت بیشتری برای آنها دارد منتظر چنین موقهیت‌هایی بوده و با توجه به شرایط فردی خود تلاش می‌کنند چنین شرایطی را برای خود مهیا کنند. توجه و تاکید زیاد به آن عامل ، گاه مشکل بیکاری را برای افراد افزایش می‌دهد. هر چند وقت یکبار رشته‌ها و مشاغلی در جایگاه اجتماعی بالاتری قرار می‌گیرند و موجب جاری شدن خیلی زیادی از افراد به سمت این رشته و مشاغل می‌گردند.
در زیر فهرستی از رشته های دانشگاهی را می آوریم:
علوم پزشکی
پزشکی داخلی
عصب شناسی
روان‌پزشکی
آسیب‌شناسی
جراحی
اطفال
رادیولوژی
میکروب شناسی
زنان و زایمان
مامایی
علوم‌آزمایشگاهی
داروسازی
گوش،گلو،بینی و سروگردن
مهندسی کشاورزی
علوم دامی
گیاه پزشکی
علوم و صنایع غذایی
زراعت و اصلاح نباتات
خاک‌شناسی
باغبانی
مکانیک ماشین آلات کشاورزی
[[مدیریت
مهندسی منابع طبیعی محیط زیست
مهندسی کشاورزی - آب
مهندسی شیمی
سینتیک و کاتالیز سطح
فرآیند
کنترل
محیط‌زیست
مهندسی پژشکی
ترمودینامیک
صنایع غذایی
آب‌وفاضلاب
بسپار(پلیمر)
فن‌آوری‌های زیستی(بیوتکنولوژی)
گاز
پالایش
مهندسی صنایع
برنامهریزی و تحلیل سیستم
تولید صنعتی
تکنولوژی صنعتی
ایمنی صنعتی
ریاضیات
آمار
ریاضیات محض
ریاضیات کاربردی
فیزیک
فیزیک کاربردی
فیزیک اتمی
ستاره‌شناسی
شیمی
شیمی
نفت
عمران
عمران-عمران
عمران-نقشه برداری
عمران-آب
عمرن- سد و شبکه* کاردانی عمران-کار های عمومی ساختمان کاردانی عمران -ساختمان های بتنی کارشناسی ساختمان کارشناسی ارشد عمران -خاک و پی کارشناس ارشد عمران -هیدرولیک
الکترونیک و برق
الکترونیک
الکترونیک دیجیتال
مخابرات
برق و قدرت
الکترونیک و مخابرات دریایی
مهندسی کامپیوتر
علوم رایانه
نرم‌افزار
سخت‌افزار
فناوری اطلاعات
هوش مصنوعی
امنیت رایانه‌ای
مهندسی مکانیک
مکانیک-حرارت و سیالات
مکانیک-جامدات
مکانیک-ساخت و تولید
مکانیک-مکاترونیک
مکانیک-صنایع خودرو-
مکانیک ماشین آلات کشاورزی
مهندسی دریا
کشتی سازی
کشتی-عرشه
کشتی-موتور
دریانوردی
مهندسی مواد
سرامیک
متالورژی استخراجی
متالورژی صنعتی
زبانهای خارجی
انگلیسی
عربی
فرانسوی
آلمانی
ترکی
اسپانیایی
ایتالیایی
مدیریت
MBA
مدیریت استراتژیک
مدیریت منابع انسانی
مدیریت بازاریابی و بازرگانی
رهبری و رفتار سازمانی
کنترل
سازماندهی
دینامیک سیستم‌ها
مدیریت و بازرگانی دریایی
مدیریت جهانگردی
هنرهای کاربردی
طراحی صنعتی
هوافضا
مهندسی معدن