کوارتز :(Silicon Oxide)
کوارتز یک کانی سیلیکاته و از دسته تکتوسیلیکاتها با فرمول ثابت و وزن مخصوص ۶۵/۲است. کوارتز معمولاً بی‌رنگ یا سفید است اما وجود ناخالصی و نقص بلورین و ... آن را به رنگهای متنوع مانند بنفش، زرد، دودی، شیری و.... در می‌‌آورد.
برخی از خصوصیات کانی کوارتز موارد زیر را شامل می شود :
کانی کوارتز جزء گروه تکتو سیلیکاتها می باشد فرمول انsio۲ می باشد.
گروه sio۲ دارای چند پلی مورف می باشدکه شامل کوارتز وتریدیمیت.کریستوبالیت واپال می باشد .
کوئزیت واستیشوویت چگالترین چند ریختیهای سیلیس می باشد .
کوارتز معمولی در سیستم هگزاگونال رده ی ۳۲وکوارتز دما بالا در سیستم هگزاگونال رده ی ۶۲۲به صورت بلورهای منشوری متبلور می شود .
بلورها ممکن است فرمهای مخروطی و نوک تیز داشته باشند .
سختی کوارتز۷و گرانی ان ۲/۶۵ است شکست صدفی دارد .
ترکیب ان شامل۷/۴۶ درصدsio۲و ۳/۵۳ درصدo۲دارد .
خصوصیت منحصر به فرد کوارتز جلای شیشه ای وشکست صدفی ان است .
تنها اسیدHF بر ان اثر می گذارد .
این کانی دارای خاصیت پیزو الکتریک و پیروالکتریک قوی است .
- انواع کوارتز:
۱. کوارتز شفاف
۲.آمتیست
۳.کوارتز دودی(کایرنگورم)
۴.سیترین
۵.کوارتز شیری
۶.عقیق
۷.کلسدونی
آمتیست اغلب به صورت بلور است و دارای fe+۳ است و سایه های مختلفی از بنفش در ان دیده می شود . کوارتز گلی به رنگ قرمز گلی است و رنگ قرمز ان به علت وجود ti+۴است .
کوارتز دودی به علت وجود ترکیبات کربن دار و همچنین سیلیسیمی است که در نتیجه قرار گرفتن در برابر یک منبع پرتوزا آزاد قرار گرفته است ،سیاه رنگ می باشد .
سیترین نوعی کوارتز است که رنگ ان مثل توپاز زرد زوشن می باشد .
کوارتر ممکن است حاوی مییانبارهای رشته ای باشد که به ان شاتو یانسی گویند .
هنگامیکه نمونه های کوارتز به صورت کابوشن محدب برش داده شوند به آن کوارتز چشم گربه ای گفته میشود .
چشم ببری نیز نوعی کوارتز رشته ای است که رنگ ان زرد رنگ می باشد .
کوارتز شیری که رنگ آن میانبارهای مایعی است که در آن گیر افتاده است و برخی از آنها دارای جلای چرب می باشد.
کارنلیان ،سارد(عقیق جگری) ،کریزوپراز ،عقیق(آگات) ،انکیس(باباقوری،عقیق سلیمانی) ،هیلوتروپ ،ژاسب ،فلینت و پراز از نونه های دیگر گروه کوارتز است.
- نحوه و محل پیدایش کوارتز :
این کانی در بیشتر محیطهای زمین شناختی یک کانی متداول و فراوان می باشد همچنین این کانی فراوان ترین کانی باطله ای است که همراه با کانی های فلزی دیده می شود.
کوارتز در بین کانی ها دارای تقریبا خالصترین ترکیب شیمیایی است . نام کانی کوارتز از یک واژه آلمانی برگرفته شده است .