1. تعریف
2. تاریخچه
3. تجارت الکترونیک و فن آوری
4. سطوح تجارت الکترونیک
5. تاثیرگذاری تجارت الکترونیک بر سطوح مختلف تجارت
6. ویژگی های تجارت الکترونیک در برابر تجارت سنتی
7. جایگاه تجارت الکترونیک در ایران
8. دلایل عقب ماندگی تجارت الکترونیک در ایران
تعریف عام تجارت : هر نوع ارائه کالا یا خدمات , که معمولاً (نه همیشه) به خاطر پول انجام می پذیرد .
1. تعریف
- تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه اتحادیه اروپا :
1- انجام تجارت به صورت الکترونیکی (1998)
2- هر شکلی از مبادله تجاری که در آن طرفین ذینفع به جای تبادلات فیزیکی یا تماس مستقیم فیزیکی به صورت الکترونیکی تعامل کنند . (2001)
- تعریف تجارت الکترونیکی از دیدگاه تجاری :
تعامل سیستم های ارتباطی , سیستم های مدیریت اطلاعات و امنیت که بواسطه آنها امکان مبادله اطلاعات تجاری در رابطه با فروش محصولات و یا خدمات میسر می گردد .
بنابراین تعریف اجزاء اصلی تجارت الکترونیک عبارتند از :
1) سیستم های ارتباطی 2) سیستم های مدیریت داده ها 3) امنیت
2. تاریخچه
استفاده از فن آوری های الکترونیکی در انجام امور بازرگانی پیشینه ای نسبتاً طولانی دارد . در حقیقت نیاز به تجارت الکترونیک از تقاضاهای بخش های عمومی و خصوصی برای استفاده از تکنولوژی اطلاعات به منظور کسب رضایت مشتری و هماهنگی موثر درون سازمانی نشأت گرفته است .
می توان گفت این نوع تجارت , از حدود سال 1965 آغاز شد که مصرف کنندگان توانستند پول خود را از طریق ماشینهای خودپرداز (ATM) دریافت کرده و خریدهای خود را با کارتهای اعتباری انجام دهند . پیش از توسعه تکنولوژی های مبتنی بر اینترنت در سالهای آغازین دهه 90 , شرکتهای بزرگ دست به ایجاد شبکه های کامپیوتری با ارتباطات مشخص , محدود و استاندارد شده برای مبادله اطلاعات تجاری میان یکدیگر زدند . این روش , مبادله الکترونیکی داده ها (EDI) نامیده شد . در آن سالها , لفظ تجارت الکترونیکی , مترادف با مبادله الکترونیکی داده ها بود .
3. تجارت الکترونیک و فن آوری اطلاعات (IT)
تکنولوژی اطلاعات , روش کارکرد افراد , سازمانها و دولتها را دگرگون کرده و امور اقتصادی و اجتماعی و حتی طرز تفکر مردم را تغییر داده است . آموزش , بهداشت , صنعت , تولید , تجارت بانکداری , خدمات و حتی نحوه گذراندن اوقات فراغت و سرگرمی ها همه تحت الشعاع آثار و تغییرات این تکنولوژی قرار گرفته اند . تکنولوژی اطلاعات باعث ایجاد مشاغل جدید , صنایع نوین و خلاقیت های پیاپی شده و تغییرات عمده در روش زندگی پدید آورده است . نزدیکی روز افزون مردم جهان به یکدیگر , تعامل فرهنگها و ... نمونه هایی از این پدیده هاست .
از دیدگاه علمی , نیز امروزه تکنولوژی اطلاعات در کنار مهندسی ژنتیک و دانش هوا و فضا , یکی از 3 شاخه پیشرو و آینده ساز دانش و تمدن فردای بشر به شمار می رود . پیشرفت های تکنولوژی اطلاعات به حدی گسترده است که برخی از صاحبنظران آن را با پدیده هایی چون «اختراع ماشین بخار» مترادف دانسته اند . در بعد اقتصادی دست یابی سریع به اطلاعات صحیح کلید پیروزی در عرصه رقابت جهانی محسوب می شود . تجارت الکترونیک نیز به عنوان یکی از قسمت های مهم نشأت گرفته از فن آوری اطلاعات است که پیشرفت آن در سایه پیشرفت فن آوری اطلاعات محقق گشته است .
4. سطوح تجارت الکترونیک
تجارت الکترونیک را می توان به سطوح مختلفی تقسیم بندی کرد . هریک از ابعاد سه گانه اصلی تجارت یعنی محصول یا خدمات مورد مبادله , فرآیند فروش و تحول خدمات پس از فورش می توانند از حالت فیزیکی و کاملاً ملموس تا حالت الکترونیکی و نرم افزاری تغییر نمایند . در حالتیکه در تجارت سنتی هر سه عمل فیزیکی و قابل لمس هستند . در تجارت کاملاً الکترونیکی هر سه عامل الکترونیکی دارند . ترکیبات گوناگون از حالتهای فیزیکی و الکترونیکی سطوح مختلف تجارت الکترونیکی را شکل می دهند . لذا تجارت الکترونیک می تواند در تمام یا بخشی از مراحل چرخه تجاری بکار گرفته شود .
BUSINESS CYCLE)). چرخه تجاری از موارد یافتن کالاها و خدمات متناسب با نیازها و یافتن راههای مبادله مورد توافق , سفارش , حمل و پرداخت بها , فعالیتهای پس از فروش مثل گارانتی و خدمات پس از فروش تشکیل شده است .
5. تاثیرگذاری تجارت الکترونیک در تمام سطوح مختلف تجارت
تاثیرگذاری تجارت الکترونیک در تمام سطوح تجارت قابل لمس و بررسی است از جمله رقابت بازاریابی توزیع خدمات و سرویس دهی فروش .
6. تجارت الکترونیکی در برابر تجارت سنتی
هر فن آوری پیشرفته , ایجاد تهدیدها و فرصتهای جدیدی برای سازمانها می شود . تغییر در فن آوری موجب تغییر در قانونمندی های بازرگانی شرکتها و متحول ساختن سیستم های سازمانی و اجتماعی می گردد . تکنولوژی اطلاعات به عنوان لبه پیشرو تکنولوژیهای جدید در سه پارامتر سرعت , دقت و هزینه فعالیتها می تواند تاثیرگذار باشد . تکنولوژی اطلاعات می تواند چهار مزیت عمده ایجاد کند ؛
ارزانتر (تولید خروجی ها مشابه با هزینه کمتر) , - بیشتر (تولید خروجیهای بیشتر با هزینه مشابه) , - سریعتر ( تولید خروجی ها مشابه با همان هزینه در زمان کمتر) , - بهتر (تولید خروجی های مشابه با همان هزینه و همان زمان ولی با تجارت الکترونیک) .
موانع جغرافیایی و تفاوت روز و شب در مناطق مختلف را از میان بر می دارد و باعث ارتقای ارتباطات و گشودگی اقتصادی در سطح ملی و بین المللی می شود .
- بطور کلی می توان فواید تجارت الکترونیک با تجارت سنتی را در موارد زیر دانست ؛
- حضور در بازار به شکل همه جا , همه کس , همه وقت .
- در زمینه معرفی و تبلیغ محصول به خصوص با استفاده از اینترنت در هر زمان در دسترس است و می تواند برای هر گروه خاص مصرف کنندگان تغییر ِیابد .
- فروش آنی و روی خط (Online) مقدار زیادی از هزینه های فروش و نیاز به نیروی انسانی را کاهش می دهد .
- زمان عرضه کاهش می یابد و محصولات جدید می توانند به محض آماده شدن در معرض فروش روی خط قرار گیرند .
- خدمات پس از فروش به مشتری می تواند با امکان خبرگیری سریع دو طرف از یکدیگر و عرضه انواع خدمات به مشتری تسهیل و تکمیل شود .
- ورود به بازارهای جدید و استراتژیک بدون در نظر گرفتن مرزها میسر است . فرصتهای تجاری و شغلی جدیدی بوجود می آید .
- قدرت تجزیه و تحلیل کالا افزایش می یابد بطوریکه اطلاعات بدست آمده از مشتریان برای تولید کالاهای جدید یا تغییر در تولید کالاهای قبلی مورد استفاده قرار می گیرد .