Gis چا کاربردی در اکولوژی جنگل ها دارد؟
Gis در اکولوژی جنگلها نقش سیستمی برای ثبت ، ذخیره سازی ، کنترل ، تلفیق ، به کارگیری ، تحلیل و نمایش داده هایی را ایفا می کند که مسئولین مایل به دانستن این اطلاعات هستند چرا که این اطلاعات در جهت رشد جنگل و حفظ از اکولوژی جنگ سهم عمده ای دارد. واژه (جغرافیای جنگل) نباید این ذهنیت را ایجاد کند که سیستم اطلاعاتی مورد بحث به داده های توپوگرافی ، نقشه و نقشه برداری محدود می شود . علاوه بر تهیه نقشه های پایه از جنگل ها، این سیستم اطلاعاتی امروزه در بخش های مختلف برای برنامه ریزی شهری ، مدیریت ترافیک ، مدیریت کاربری اراضی و مطالعات زیست محیطی نیز به کار می رود . همچنین برای خدمات بانکی ، خدمات پستی ، مطالعات جمعیت شناختی ، و مدیریت تاسیسات شهری از جمله در آب و برق مورد استفاده قرار می گیرد . اگر در نظر بگیریم که از یکسو امکانات سیستمی ، بانک اطلاعاتی و رایانه ای را با فناوری های کسب اطلاعات ماهواره ای و سنجش از راه دور و شبکه های اطلاع رسانی جهانی تلفیق کرده است ، و از سوی دیگر همه فعالیت های بشری و پدیده های طبیعی و جنگلی که دارای ابعاد زمانی و مکانی هستند که می توانید روی لایه های مختلف یک نقشه دیجیتال همپوشانی داده شوند ، آنگاه قابلیت و مزایای این سیستم در دسترسی سریع به اطلاعات ، جمع بندی انواع مختلف سریع به اطلاعات ، جمع بندی انواع مختلف داده ها ، تحلیل اطلاعات به طور یکجا و با هم ، بهنگام سازی ، دقت و سرعت عمل یا بالای آن مشخص می شود . نوشته حاضر با توجه به قابلیت های یاد شده ، در صدد است با معرفی سه مقاله و یک پروژه ضمن تبیین جایگاه در اکولوژی جنگل هاو نشان دادن آینده رو به گسترش آن ، نشان دهد ، دانش پژوهان و متخصصان را علاقمند سازد که در برنامه ریزی برای پژوهشها و فعالیت های آینده خود ، به این عرصه نسبتاً بکر نیز وارد شوند .
کاربرد متنوع دراکولوژی جنگل ها
علاوه بر آنچه تا کنون ذکر شد ، کاربردهای بیشمار و روزافزونی دارد . در این مقاله سه پژوهش مختلف در زمینه مورد توجه قرار می گیرد تا ضمن آشنایی بیشتر با کاربردهای آن ، اهمیت استفاده از در اکولوژی جنگل ها
.
الف- پروفسور کلارک رئیس بخش زمین شناسی و امور جنگلداری کالج هانتر در نیویورک ، در پژوهشی که در سال 1996 به همراه دو تن از همکاران خود انجام داده است ، نحوه به کار گیری در اپیدمولوژی را نشان می دهد و علم اطلاعات جغرافیایی جنگلی را با پزشکی پیوند می زند . او معتقد است افزایش کارایی رایانه ها و کاهش قیمت آنها موجب شده است به طور روز افزون به خدمت رشته های دیگر درآید ، بر آنها تاثیر بگذارد و از آنها تاثیر بگیرد . به همین دلیل امروز حتی در بازاریابی ، باستان شناسی و دستگاه قضایی نیز از به صورت وسیع استفاده می کنند . پروفسور کلارک سه ویژگی مهم دریافت اطلاعات توسط را چنین برمی شمارد :
1- داده ها را می توان از منابع دیجیتال و نرم افزارهای موجود به منتقل کرد . این داده ها می توانند نقشه هایی با قالب تصویری یا قالب خطی باشند .
2- می تواند نقشه های جدید رااز طریق تصویر برداری (اسکن) و یا از طریق ورود اطلاعات به بانک خود ، دریافت کند.
3- دارای همه قابلیتهای سایر سیستم های پایگاه داده هم هست . ورود داده ، ویرایش و به روز کردن آن در این سیستم نیز امکان پذیر است .
از نظر خروجی نیز علاوه بر امکانات پایگاههای داده برای انجام یک پرس و جو و ارائه گزارش ، می تواند به لایه های مختلف وزن بدهد و اطلاعات غنی تری ارائه کند .اما در پردازش مربوط به بیماریهای شایع ، با در نظر گرفتن شرایط محیطی و وارد کردن اطلاعات مکانی در محاسبات خود به نتایج جالبی دست می یابد . از طریق انتخاب تصادفی ، بیمارانی که از یک بیماری مشترک رنج می برند و وارد کردن آدرس محل سکونت آنها در سیستم اطلاعات جغرافیایی ، ممکن است ارتباط بین بیماری و فرضا نوع خاک یا نزدیکی به حوزه مغناطیسی یا آب و هوا و نظایر آن کشف شود . در سال 1985، ناسا به درخواست سازمان بهداشت جهانی ، برخی از امکانات خود را برای ریشه کنی مالاریا به کار گرفت و بار دیگر توانایی و ظرفیت سیستم های اطلاعات جغرافیایی در مسائل بهداشت جهانی ، ملی و منطقه ای نشان داده شد .
ب- در پژوهش دیگری ، رضوان تاکی کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی ، و دکتر و مجید خیاط خلعتی استادیار گروه آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران ، به بررسی (کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در تهیه نقشه های آسیب پذیری سفره آب زیر زمینی جنگل ها) در دشت قزوین پرداخته اند و نشان داده اند که 47 درصد از سطح منطقه جنگلی دارای آسیب پذیری زیاد یا بسیار زیاد است که با میزان افزایش نیترات در منطقه مطابقت دارد . این پژوهشگران معتقدند در ایران علیرغم وجود مشکلات افت سالانه سطح آب در اکثر سفره های آب زیر زمینی و کاهش کیفی آب آبخوانهای جنگلی ، تحقیقات جدی در این مورد انجام نشده است ، در حالی که امروزه به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی می توان نقشه های آسیب پذیری آب زیرزمینی را در مناطق مختلف کشور فراهم و تصمیمهای مدیریتی لازم را جهت حفاظت از آبهای زیرزمینی جنگل های کشور اتخاذ کرد .