هیچ یک از آیات قران کریم که مردم را دعوت به تدبیر و تعقل در نظام آفرینش می کند، مخصوص به مردان نیست، بلکه زنان و مردان را به طور برابر مخاطب قرار داده است.اساساً بررسی آیات قرآن کریم نشان می دهد زن و مرد از نظر آفرینش هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند و همه انسانها از هر صنف، خواه زن و خواه مرد از یک ذات و گوهر خلق شده اند.1چنان چه خدای تعالی می فرماید:
«یا ایها الناس اتقوا ربکم الذی خلقکم من نفس واحده و خلق منها زوجها و بثّ منهما رجالاً کثیراً و نسائاً و اتقوا....الذی تسالون به و الارحام..»(سوره نساء، آیه 1)
همچنین از نظر خداوند همه مردم خواه زن و خواه مرد در مقابل تکالیف الهی مسئول بوده و به خاطر کارهای نیک و بدشان مورد ثواب و عقاب قرار می گیرند.
«... انی لااضیع عمل منکم من ذکراً و انثی»(سوره آل عمران،آیه 195)
هم چنین زنان و مردانی که کارهای شایسته انجام داده باشند، بدن هیچ گونه تبعیض، سیر تکاملی خود را به سوی خداوند طی کرده و مورد تأیید و مشمول پاداش قرار می گیرند:
«من عمل صالحاً من ذکر او انثی و هو مؤمن فلنحینیه حیاه طیبه(سوره نحل،آیه 97).
مقام و منزلت زنان در فرهنگ اسلامی بر همگان آشکار است.دفاع از حقوق رنان ، اعطای مقام کوثر به دخت پیامبر، سخن از زنان و مردان نیکوکار در سرتاسر قرآن و اعطای حق رأی به زنان، نمایان گر اهمیت تقریباً مساوی زنان با مردان در این فرهنگ می باشد.
در عصر حاضر، شرکت در انتخابات و دخالت در سرنوشت سیاسی جامعه یکی از شاخص های مشارکت سیاسی به شمار می آید.مصداق این امر در صدر اسلام را در بیعت با پیامبر اکرم(ص) ملاحظه می کنیم.در این باره قرآن کریم چنین می فرماید:
«یا ایها النبی اذا جاءک المؤمنات یبایعنک علی ان لایشرکن بالله شیئاًو.... فبایعهن..»(سوره ممتحنه،آیه 12)
« ای پیامبر هنگامی که زنان نزد تو می آیند و با تو بیعت می کنند که چیزی را شریک خدا قرار ندهندو.... با آنان بیعت کن.»
بیعت، تعهد و پیمان ملت با رهبر در پیروی از خداوند متعال و سرپیچی مکردن از دستورات الهی است.1در صدر اسلام نوعی بیعت بین زنان و پیامبر و خلفای راشدین وجود داشته است و زنان، به عنوان پذیرش حاکمیت اسلام، دست خود را در ظرف آبی که دست زمامدار اسلامی در آن قرار داشت فرو می بردند.2
بر همین مبنا، با ملاحظه تاریخ اسلام، مردان و زنان در صدر اسلام، محور و مدار جامعه اسلامی را تشکیل می دادند، به طوری که جنسیت مانعی در ایفای وظایف سیاسی آنان ایجاد نمی کرد.
شرکت زنان در جنگ ها در صدر اسلام، نشان دهنده مشارکت زنان آن عصر در امور سیاسی است.دو بانوی نمونه اسلام، حضرت فاطمه زهرا (س) و حضرت زینب کبری(س) نمونه ای از زنانی هستند که نسبت به سرنوشت سیاسی جامعه خویش حساس بوده و رسالت خود را به خوبی انجام داده اند.با وجود این که در محتوای فرهنگ اسلامی برای فعالیت اجتماعی و سیاسی زنان منعی وجود نداشته، اغلب رهبران دینی، تحت تأثیر سنت های اقوام گوناگون و با تفکری همچون تفکر اسکولاستیکی اروپایی، مشارکت فعال زنان را در صحنه های سیاسی و اجتماعی نپذیرفته اند.3
به هر حال شکی نیست که اسلام احترام ویژه ای برای زنان قائل است.این لازم به توضیح نیست، زیرا همه می دانیم که اولین کسی که اسلام را قبول کرد یک زن بود.اولین شهید راه اسلام نیز یک زن بود.تنها فردی که در کعبه دفن می باشد یک زن است و وارث پیامبر(ص) نیز دخترش ، حضرت فاطمه زهرا(س) است که پیامبر(ص) بر دستان مبارکش بوسه زد. و او را «ام ابیها» خطاب فرمود.1
به طور کلی از نظر دین مبین اسلام زن و مرد از استعدادهای یکسانی برای مدیریت حیات انسانی خویش برخوردارند:
1- استعدادهای درونی چون: برخورداری از روح الهی، تسویه و تعدیل در خلقت، برخورداری از قوای ادراکی، داشتن فطرت الهی، وجدان اخلاقی و حمل امانت.
2- استعدادهای بیرونی مانند آفرینش، دانش، پیروی از رسولان الهی و تنزیل کتاب که به زن و مرد یکسان نگریسته شده است.
جمع بندی فلسفه وجود آدمی(زن و مرد) و هم چنین، رشد وجودی فردی و اجتماعی انسان ها به منزله بندگی و عبودیت خداوند می باشد.زن و مرد در ارزش های انسانی نیز یکسان اند.
در این جا به بررسی نقش بزرگ منادی رهایی زنان از اسارت قرون، «حضرت امام خمینی»(ره) پرورش یافته مکتب اسلامی می پردازیم.
امام خمینی (ره) و احیای منزلت زن مسلمان
چنان که می دانیم در جاهلیت عرب«زنده به گور کردن دختران» راهی بود که خانواده را از شر وجود، فرزندان مؤنث نجات می داد، صرف نظر از دوره کوتاهی در صدر اسلام که به مدد تعالیم و سنت نبوی و اهل بیت عصمت و طهارت(س)، زن تا حدودی ارج و منزلت حقیقی خود را بازیافت.مجدداً هم زمان با تجدید حیات و احیای نظامات پیشین که با رنگ و لعاب خلافت اسلامی آغاز گردید، جایگاه و منزلت نیز رجعتی دوباره یافت و به تدریج با گذشت زمان برداشت های متحجرانه از اسلام، قیود و محدودیت های فلج کننده ای را بر زنان تحمیل نمود، تا آن جا که حتی تا همین چند دهه اخیر نیز نزد مقدسین سنتی هم عصر ما، رگه هایی از این استضعاف و دون منزلتی زن به وضوح قابل مشاهده بود.
در چنین شرایطی بود که استعمار جهانی، با شعار آزادی و مساوات، فرهنگ برهنگی و بی بند و باری را در قالب کشف حجاب اشاعه داد.این منش در ادبیات شاهانه، تحت عنوان«فریبا» بودن زن مطرح شد.«زن فریبا»، نسخه بدل و استعاری از تصویر زن در جامعه غربی است که متأسفانه در نسخه اصلی آن نیز کرامت و شخصیت واقعی زن در مسلخ فلسفه مادی غرب قربانی شده؛ تا حصول آرمانی«اقتصاد و لذت» ، این دو معبود و مقصود انسان غربی را فراهم آورد.
با عنایت به ملاحظات فوق است که فروغ اندیشه و شکوه و عظمت عمل حضرت امام خمینی(ره) در احیای هویت اصل زن مسلمان، بهتر شناخته می شود.حضرت امام که خود از نزدیک برداشت های مستحجرانه از جایگاه زن به عنوان«ضعیفه» و «عیال محبوس در اندرونی» را شاهد بود واز سوی دیگر با تیزبینی خاص خود، نقش زن فریبا و ملعبه به دست استثمارگران را در ابتذال، فساد و از خود بیگانگی و خودباختگی جوامع مسلمان به خوبی احساس می کردند.با الهام از کوثر زلال معارف اسلام ناب محمدی و تعمیق و تأمل مجتهدانه در میراث گرانقدر سنت نبوی و تعالیم ائمه معصومین علیهم السلام و از موضع مرجعیت اعلا به آن چنان درک درستی از نقش و مسؤلیت زن دست یافتند که اینک تجلی و بروز آن را در احیای هویت زن مسلمان در انقلاب اسلامی شاهد هستیم.