تحقیق مقاله نقش طلاق در اختلالات رفتاری کودکان

مقدمه

و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازوجاً لتسکنوا الیها و جعل بینکم موده و رحمه ً انّ فی ذالک لایات لقوم بتفکرون ( 21 – روم )

برای شما ازخوداتن جفتی آفرید از او آرامش یافته و با هم انس بگیرید و میان شما رأفت و مهربانی برقرار فرمود و در این امر نیز برای مردم با فکر و ادله و حکمت حق آشکار است .

هرچند موضوع این گزارش و تحقیق طلاق است اما لازم است قبل از طلاق به مسئله ازدواج که زمینه و بستر طلاق بر آن استوار است تا حدی روشن گردد . ازدواج اساس بقای حیات موجود انسانی و شرط تناسل در اقوام مختلف و تولد نوع بشری در مکاتب و اقوام و نحل گوناگون با سنت ها و آداب و رسوم گوناگون است و انتخاب زوج یا زوجه و ادامه زندگی و تناسل و تولد نسل جدید متضمن حفظ و اصلاح نژاد انسانی و توجه و تربیت نسل های بعدی و اداره امور جامعه و فعالیت های گوناگون فردی در تولید و توزیع اقتصادی و گردش تعاملات اجتماعی و فرایند ها فرهنگی و گردش امور سیاسی و هنریو ... مرهون این کورکان و نسل های آینده است که از ازدواج محقق می گردد .

ازدواج در کل دارای اهداف و کارکردهای زیر است : ( ستوده – 1376)

ایجاد کانون آرامش و انس والفت برای زن و شوهر و فرزندان

جایگزینی و بوجود آوردن نسل جدید و پرورش فرزندان سالم و توانا

وسیله ای برای تحقق پاکدامنی و پاکی روابط اخلاقی

ولی همیشه اتحاد زوجین وفق مراد آنها نیست و همیشه سازگاری اخلاقی و رفتاری و عاطفی و ارتباطی زوجین برای یکدیگر قابل تأمل و تحمل نیست و همیشه اوضاع و شرایط و مشکلات زندگی و خصوصیات فردی و اجتماعی افراد و زوجین آن چنان نیست که یکدیگر را بپذیرند و با مشکلات مقابله کنند و همیشه تعادل و همبستگی زوجین در عشق به یکدیگر و وفا و پایداری در ازدواج دوام و استمرار ندارد و همیشه عوامل محیطی مثل اعتیاد والدین ، ورشکستگی ، حبس در زندان و خصوصیات فردی افراد مثل پرخاشگری و عصبیت و تندخویی و فحاشی و یا ضعف مالی و یا رفتارهای قبیح مثل قماربازی و شرب خمر و مشروبات الکلی و رفیق بازی و عدم تمکین زوجین به یکدیگر یا هوس انتخاب زوج یا زوجه دیگر و یا اغفال و بد گمانی و سوء ظن و ازاین قبیل موارد اساس و بنیان خانداده ها را تهدید می کند و اگر زوجین ناتوان از حل و کنار آمدن با آنها نباشند لاجرم این پدیده شوم و خانمان سوز یعنی طلاق اتفاق می افتد .

طلاق:

طلاق در لغت به معنی رها شدن و جدایی از عقد و پیوند نکاح و فسخ کردن عقد است و پدیده ای است که امکان گسیختن پیوند زناشویی را بوجود می آورد .( ستوده – 1376 )

طلاق در همه دیدگاهها و مکاتب و اقوام و ملل و    و ناهنجار  نا میمون شمرده شده است و در زمره یکی از مهمترین و مؤثرترین آسیب های اجتماعی خانواده ها و اجتماع بشمار می رود .

ولتر می گوید : ازدواج و طلاق در این جهان با هم متولد شده اند و شاید ازدواج چند روزی زودتر متولد شده است ، زیرا پس از زناشویی و گذشت چند روز یا چند ماه روابط زناشویی پیدده طلاق ممکن است .به وجود آمده باشد . طلاق و ازدواج هر دو از قدیم بوده اندو برای بشر هر دو ضرورت و لازم هستند .( حقانی زنجانی – 1365 )

در الواح و نوشته های  مجورابی امر طلاق وجود داشته است و به طور عمده طلاق دهنده مرد بوده است و زنان اختیاری درطلاق نداشته اند و طبق آثار موجود تا اواخر قرن نوزدهم طلاق در اروپا ممنوع بوده و علی رغم مخالفت کلیسا به صورت گسیخته و غیر قانونی و بعدا ًقانونی مسأله طلاق رایج شد . ( ستوده – 1376 )

انواع طلاق در ایران:

طبق قوانین اسلامی در ایران طلاق به 4 شکل رجعی ، بائن ، خلع ، مبارات انجام می شود .

در رجعی مرد می تواند قبل ازاتمام عده ( 3 ماه 10 روز ) بدون عقد مجدد به زن خود رجوع کند و در نوع بائن مرد بعد از طلاق باد مجدداً عقد نماید .

در نوع خلع : زن با بخشش مال و مهریه و یا اخذ آن از شوهر می خواهد او را طلاق دهد .

در نوع مبارات : مرد و زن از یکدیگر بیزار شده و زن قسنتی از مهریه را به شوهر می بخشد و مرد هم از داده های قبلی صرف نظر می کند . ( رساله نوین – جلد سوم – امام خمینی ( ره ) ترجمه آزاد شیراز 1364 ) این موارد فقط صورت طلاق است و در بطن و متن و عواقب و تبعات آن عوارض و مشکلات زیادی برای جامعه و زوجین به خصوص فرزنذان را به دنبال دارد . و چون پیوند مستحکم و عاطفی و احساسی و حمایتی و نیازمندی فرزندان در در طلاق والدین گسسته می شود  .چون دانه های تسبیح پاره شده به محیط پراکنده می شوند و چون مأمنو محیط قابل اعتماد و مطمئن پیدا نمی کنند و عقده ها و خواسته های آنان برآورده نمی شود  در کوچه و محله و احتمالاً در خانه اقوام رها می شوند و یا برخی از آنان در کانون های اصلاح و رفتار و غیره نگهداری می شوند و گروه های بزهکار و فرصت طلب در دام این فرزندان نقش اغفال کنندگی و جنایت کاری و خلاف کاری را ر شخصیت آنان به وجود می آورند . ( احمدی – 1373 )

اختلالات رفتاری

روان شناسان و روان پزشکان اتفاق نظر دارند که اختلالات شخصیتی زاییده اختلالاتی است که در روابط بین اعضای خانواده در کودکی به وجود می آید .

مطالعات بالبی ، بروونس ، لیپتون در پس از سال هلی 1967 ثابت کرده است که دوری کودک از پدر و مخصوصاً از مادر برای مدت مدید و طولانی و یا سپردن او به پرورشگاهها تقریباً همیشه با اختلالات رفتاری در کودکی و نوجوانی همراه بوده است . ( میلانی فره 1370 )

کودکان یتیم و ترد شده از خانواده ها که در محیط های پراکنده شهری و در خانه های اقوام و بستگان به صورت تحملی رشد می کنند و یا در پرورشگاه ها و یا کانون های اصلاح و تربیت قرار میگیرند تقریباً هیچگاه نمی توانند رفتار صحیح را بیاموزند و همیشه از نظر روابط عاطفی دچار خلاء و اختلال عاطفی هستند و حتی والدینی که خود به نیازهای عاطفی فرزندان توجه ندارند اکثراً از افرادی هستند که خود در دوره کودکی و نوجوانی از عاطفه برخوردار نشده اند و یا تأمین روانی و عاطفی و شناختی آنان در فضایی از رنج و درگیری و ستیزو ... بوده است ( میلانی فر 1370 )

اگر مواد غذایی ، نور خورشید ، دما و حرارت ، شرایط محیطی برای یک گیاه و میوه فراهم نشود هیچگاه درخت یا گیاه نمی تواند به رشد کامل و نهایی خود برسد و به میوه دهی و ... برسد .

انسان نیز در دوران کودکی نیاز به تغذیه و آب و ویتامین و پروتئین و چربی و املاح برای رشد جسمانی و توجه و عاطفه و محبت و برقراری ارتباط و پرورش استعدادهای روانی و شناختی برای پرورش روح و جان و نفس را دارد و اگر در دوران کودکی و در اثر طلاق این توجه و رسیدگی و القاء عاطفی و تنفیذ بار محبت و رفع نیازهای شناختی در مورد کودک از منبع پدر و مادر به او داده نشود روان و امور شخصیت شناختی وی دچار اختلال شده و برای برخورداری خود از این نیازها به دیگران پناه می برد و چون همواره قصد گروههای مختلف منحرف و بزهکار از کودکان  و نوجوانان سود جویانه و ضد انسانی است و کودکان شناخت کافی از مقاصد و اهداف این گروه ها را ندارند و در دوره تبعیت و اطاعت و الگو پذیری قرار دارند سریع جذب این جموعه های خطرناک می شوند و در زمان کوتاه دچار اختلال شخصیت رفتاری می شوند و برای وابسته کردن آن ها از روش های جذاب و کودک پسند استفاده می کنند و به راحتی سرنوشت و آینده آن ها را دچار تزلزل و انحراف می کنند .( میلانی فر 1370 )

طلاق و اختلالات رفتاری

طلاق انفجاری است که منظومه خانوادگی و روابط عاطفی و شناختی و اجتماعی نزدیکترین اعضای ارتباطی و عاطفی را از هم می پاشاند . و امید و اعتماد و نقش پذیری کودکان و نوجوانان از والدین و نیاز آن ها به حمایت های مالی و عاطفی و درمانی و شناختی و       و اجتماعی از آن ها دچار بحران و دگرگونی می گردد و نوعی احساس درماندگی و احساس حقارت و خود کم بینی ( منصور – 1369 ) در افراد به وجود می آید . همین احساسات خود نوعی اختلالات رفتاری را خلق می کنند . کودک و نو جوانی که احساس خود کم بینی می کند در ادای تکالیف مدرسه و پاسخگویی به سؤالات اضطراب شدیدی دارد واز این که این توانایی را ندارد به خود فرو می رود و گریز و انزوا از جمع و گروه را انتخاب می کند . احساس درماندگی عزت نفس او را کاهش می دهد و استعدادهای درونی خود را در وجود بحران زده خود دفن می کند . احساس کهتری در وجود نوعی نگرش برتری دیگران سنت به خود را تشدید می کند و خود را در تمام زمینه ها از همسالان و هم بازی ها کمتر می بیند و شاید در ادامه و بحرا ن آنها به افسردگی و اضطراب مرضی و گوشه گیری هم مبتلا می شود . ( نیکخو محمدرضا 1379 – روان پزشکی بالینی )

تحولات عاطفی نوجوانان و نقش والدین در اختلالات رفتاری :

دوره نوجوانی دوره کسب نیازهای عاطفی و روابط اجتماعی از والدین و تمرین آن در اجتماع و مدرسه وگروه های همسالان است ودر این سنین اسن که کودکان بزرگ شده و نوجوانان علاقه شدید دارند که آموخته ها و استعدادهای درونی را در معرض همسالان و دوستانقرار دهند . ( علی اصغر احمدی – 1376 ) . اهمیت گذر از این مرحله است که جوانانی مستقل و با اراده و قوی و با اعتماد به نفس بالا را به وجود می آورد و در عین حال در معرض آسیب ها و آفت های فراوان است . در دوره نوجوانی فرد هیجانی تر از دوره های دیگر است و این هیجان ها عبارتند از : الف ) خشم ب ) یأس ج ) ترس د ) محبت

در این دوره نوجوانان به سرعت خشمگین می شوند . در این دوره در مقابل کوچکترین شکست و بی توجهی یأس و نا امیدی بر آن ها چیره می شود . در این دوره ترس از محیط والدین و حوادث بیشتر شخصیت او را می گیرد . در این دورن اساس علاقه مندی به همسالان به خصوص جنس مخالف شدید تر می گردد . و از مجموعه این رفتارهای شخصیتی فرد هویت خود را می یابد . احساس هویت یکی از مهمترین شاخصه های شخصیتی افراد و نوجوانان به شمار می رود و از این اساس گروههای انحراف به نفع خود استفاده می کنند که هویت جنسی ، هویت شغلی و هویت تحصیلی و هویت اعتقادی و هویت اجتماعی در این دوره بسیار حساس و شکننده است . ( علی اضغراحمدی – 1376 )

طلاق و اختلالات رفتاری- اجتماعی

صرف نظر از رفتارهای اختلالی مثل اضطراب و افسردگی و خود کم بینی و احساس حقارت که از ناحیه طلاق و گسیختگی خانواده ها نصیب کودکان و نوجوانان می شود و در بعد اجتماعی رفتارهای اختلالی خطرناک تر است . قرارگرفتن کودکان و نوجوانان بی سرپرست در محیط های نا آرام و نا سالم اجتماعی که هر لحظه که هر لحظه سوداگران و سوء استفاده کنندگان و بهره برداران از این گروه درکمین شکار این نیروهای سالم و بی تجربه و طعمه ها قرار دارند و با دادن وعده های فریبنده و اغفال کننده و جذاب مثل آزاد شدناز امر و نهی والدین ، کیف کردن در کنار دوستان ، هر کاری دوست داری انجام بده ، ماشین و موبایل و انواع خوردنی ها و مسافرت ها در انتظار شماست و از این قبیل شعارها نوجوانان را رد دو یا سه هفتهای قرار می دهند