صدمات زانو در ورزش و راههای جلوگیری از آن
مسأله پیشگیری و توانبخشی در گروه های سنی کودکان و نوجوانان از اهمیت خاصی برخوردار است.جلوگیری از ایجاد صدمات ناشی از استفاده بیش از حد و تروماهای بزرگ و شدید، یکی از وظایف اصلی پزشکان و مربیان است. چون صدمات بافتی و عواقب آن ممکن است دربچه ها بسیار شدید باشد و در سنین بزرگسالی روی سلامت عمومی آنها اثر بگذارد.
مسأله پیشگیری و آموزش در این سنین بسیار مهم و با ارزش است.استفاده از مربیان با تجربه،وسایل و تجهیزات پیشرفته ورزشی که تناسب با سن ،وزن و رشد و تکامل کودکان و نوجوانان داشته باشد، از تروماهای ورزشی به میزان زیادی کاسته است.صدمات ناشی از استفاده زیاد از حد تعدادی از عوامل مربوط به محیط، نوجوانان را به صدمات ناشی از استفاده بیش ازحد از عضو مستعد می کند.
شناسایی این عوامل در درمان و پیشگیری از این ضربات بسیار مؤثر است و اغلب مجموعه ای از این عوامل در ایجاد این صدمات دخیل هستند.عوامل خطرناک برای ایجاد صدمات ناشی از استفاده بیش از حد خطاهای آموزشی، عدم تعادل ماهیچه، تاندون، اشکالات آناتومیکی، نوع کفش، سطح زمین بازی، بیماری های زمینه ای همراه، عوامل تغذیه ای، عوامل فرهنگی و خطاهای آموزشی سطح آموزش، به ویژه افزایش شدت آن، یکی از بزرگترین عوامل خطرناک در ایجاد صدمات ناشی از استفاده زیاد از حد در بچه ها است. یک سؤال مهم در مورد ورزش کودکان و نوجوانان این است که برای رشد و نمو یک کودک طبیعی، چه مقدار ورزش لازم است و چه مقدار ورزش می تواند خطرناک باشد و موجب صدمه بافتی شود ؟
هنوز پاسخ دقیقی به این سؤال ها ارایه نشده اما برخی محققان مدت ۲۵ دقیقه ورزش مداوم را برای ۳ تا ۴ بار در هر هفته به عنوان حداقل ورزش مورد نیاز برای سلامتی بچه ها در نظر گرفته اند. برخی دیگر از محققان حداقل یک ساعت فعالیت و ورزش در هر روز را برای بچه ها پیشنهاد کرده اند.
یک بررسی که روی خانم های جوان ژیمناست انجام شده، نشان داده انجام این ورزش بیش از ۱۶ ساعت در هفته، سبب آسیب شدید مهرهای کمری می شود.تغییراتی که در تعادل بین قدرت، انعطاف پذیری و پایداری بین گروه های ماهیچه ای که مفاصل را احاطه می کنند و فیبرهای داخلی آن ایجاد می شود، علت عمده صدمات ناشی از ورزش در این گروه سنی است. (عدم تعادل بین سیستم اسکلتی - عضلانی با پیام فرستاد شده از سیستم عصبی .
تغییراتی که در محدوده حرکتی مفاصل هنگام کشش و ورزش در نوجوانان ایجاد می شود، یکی از علل عمده آسیب به واحدهای ماهیچه ای - تاندونی است. جهش رشد در نوجوانان از میزان انعطاف پذیری آنها می کاهد. همچنین در این سنین نیرو وقدرت نوجوان در هر دو جنس پسر و دختر افزایش می یابد که این افزایش قدرت ممکن است هماهنگ نباشد و در نتیجه، منجر به عدم تعادل مفاصل شود. تمرینات مکرر موجب وارد شدن استرس بیش از حد به مفاصل می شود و در نتیجه ممکن است منجر به صدمات عصبی - عروقی و در نهایت عدم تعادل ماهیچه ای و مفصلی شود.
● اشکالات آناتومیکی
به نظم قرار نگرفتن ستون مهره های پایین کمری و اندام تحتانی منجر به ایجاد صدمات ناشی از استفاده بیش از ستون فقرات کمری می شود.خمیدگی به جلوی سر استخوان فمور همراه با چرخش استخوان تیبیا به خارج ( ژنووالگوم ) و پروناسیون اندام تحتانی ممکن است منجر به ایجاد صدمات ناشی از استفاده بیش از حد در حین دوندگی شود که به ویژه در مفصل زانو ایجاد صدمات شدیدی می کند.
● کفش
در هر ورزشی که به ویژه با دویدن همراه است، باید نوع کفشی که استفاده می شود، ویژگی های خاصی داشته باشد ؟ از جمله : دارای فشار مناسب روی پا باشد. جاذب رطوبت باشد. حمایت مکانیکی خوبی داشته باشد و در ورزش های خاص، توانایی جبران تغییراتی را که در مفاصل و اندام ایجاد می شود، داشته باشد.
● زمین بازی
میزان سختی سطحی که در آن ورزش انجام می شود، به عنوان ریسک فاکتوری برای صدمه محسوب می شود. زمینی که با چمن پوشیده شده، در کاهش صدمات ورزشی در بچه ها خیلی مؤثرتر است تا سطحی که با مواد صنعتی سخت ساخته شده باشد.
● بیماری های زمینه ای همراه
به منظور کاستن صدمات ناشی از ورزش باید تاریخچه دقیقی از بیماری های مزمن و ناتوان کننده دربچه ها به دست آورد. هر نوع آسیب شدید عضلانی و بیماری های عفونی قبلی می تواند در ایجاد صدمات ناشی از ورزش به عنوان عامل تشدیدکننده محسوب شود.
● فاکتورهای تغذیه ای و هورمونی
کودکان و نوجوانان که به طور مرتب ورزش می کنند، باید از تغذیه صحیح و کافی برخوردار باشند و از مصرف بیش از حد کالری نیز بپرهیزند. کالری مورد نیاز این گروه سنی باید محاسبه و دقیقاً جایگزین شود. مطالعات اخیر نشان داده که میزان کلسیم و ویتامین در خانم های دونده ای که به آمنوره مبتلا هستند، پایین است و تراکم مواد معدنی استخوان در خانم های ورزشکار مبتلا به آمنوره، در سطح پایینی قرار دارد. این افراد بیش از گروه کنترل به صدمات ناشی از استفاده بیش از حد و شکستگی ناشی از استرس مبتلا می شوند.
● مسایل فرهنگی
در کشورهای پیشرفته به دلیل کاهش فعالیت در بچه ها و افزایش تماشای تلویزیون و بازی های ویدیویی و استفاده از ماشین به جای پیاده روی،مشکلاتی از قبیل چاقی بیش از حد و عدم فعالیت مناسب، این گروه سنی را شدیداً تهدید می کند. این کودکان از ضعف ماهیچه ای رنج می برند، اگر در یک دوره ورزشی شدید قرار بگیرند، دچار صدمات حاد بدنی می شوند. بنابراین در این قبیل کشورها آموزش ورزش در کودکان بیشتر به تنظیم وزن و مسایل پایه ای توجه دارد تا به آموزش ورزش هایی با مهارت های خاص و پیشرفته.
استئو آرتریت (آرتروز) یک بیماری مفصلی دردناک است که باعث تخریب غضروف شده و ظرفیت ضربهگیری، محافظت و حفظ نرمی مفصل را تحت تأثیر قرار میدهد. غضروف در مفاصل بزرگی چون زانو، استخوان را میپوشاند و از آن محافظت میکند. بسیاری از بدنسازها با بالا رفتن سن دچار آرتروز مفاصل زانو میشوند.
محققین کلینیک مایو در یک مطالعه ۳۰ ماهه دریافتند که عضلات قوی و متعادل پا میتواند از درد و آرتروز زانو پیشگیری کند. آنها ۲۶۵ مرد و زن که آرتروز زانو داشتند را مورد مطالعه قرار دادند و متوجه شدند که شیوع بیماری در کسانی که عضلات ران بزرگتر و قویتری دارند کمتر است. عضلات ضعیف باعث ناپایداری و کشش کم کشکک زانو میشود که این امر غضروف را تحت فشار قرار داده و باعث ایجاد آرتروز و درد در زانو میگردد. بسیاری از بدنسازان جوان حرکات اسکات و کشش زانو را بهصورت نادرست اجرا میکنند که این امر میتواند غضروف حساس در زانو را تخریب کرده و زمینه آرتروز را مهیا نماید. همچنین بسیاری از افراد هنگام انجام این تمرینات وزنه بیش از حد استفاده میکنند و با انجام حرکت نادرست در واقع خودشان را فریب میدهند و هرگز عضلات قدرتمندی که به آنها اجازه خواهد داد وزنههای بزرگتر را بدون صدمه زدن به زانو اسکات کنند، ایجاد نمیکنند.
● ایبوپروفن، این نام نیک است که میماند
داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن درد عضلانی و مفصلی را کاهش میدهند. آسپرین بیش از ۱۰۰ سال است که استفاده میشود. معرفی ایبوپروفن در سال ۱۹۶۹ موجب گرایش عمومی به این داروها شد. در حالیکه آمریکائیها مثل نقل و نبات از این داروها استفاده میکنند، تحقیقات نشان میدهند که آنها ممکن است با روند ترمیم بافتی تداخل داشته باشند و در افراد مستعد باعث افزایش فشار خون، حملات قلبی، مشکلات باروری، زخم معده، بیماری کلیوی و کبدی شوند. البته تمام اخبار مربوط به آنها بد نیستند.
محققین کلینیک مایو در طی مطالعهای بر روی ۲۵۰۰ نفر متوجه شدند که مردانی که NASID دریافت میکنند، ریسک کمتری برای بزرگی پروستات دارند. این ارتباط در مردان مسنتر بیشتر بود. مردها باید میان عوامل خطر این داروها در برابر قابلیت کاهش درد و پیشگیری از بزرگی پروستات متوسط آنها، تعادل برقرار نمایند.
بررسی آسیبهای زانو و راههای درمان آن
در هر ورزشی باید انتظار آسیب ها، جراحت ها و خطرات احتمالی آن را داشته باشید، به خصوص در ورزش های گروهی. هر ورزشی که طبق آمار در هر 1000 ساعت بیش از 5 آسیب داشته باشد، جزء ورزش های پرخطر با درصد آسیب بالا به شمار می رود. راگبی و لاکروس با30 صدمه در 1000 ساعت بالاترین حد هستند، درحالیکه بسکتبال و اسکواش هم با آمار 14 صدمه در 1000 ساعت بازی های پرخطری بحساب می آیند. تعجب آور است که
بدانید، دو، و ایروبیک هم با 11 صدمه، زیاد از قافله ورزش های پرخطر عقب نیستند.
آسیب های ورزشی انواع مختلف دارند، اما قسمت های ویژه ای از بدن هستند که بیش از سایر اعضاء در خطر صدمه خوردن هستند. در این مقاله متداول ترین صدمات و جراحت های ورزشی را به شما معرفی می کنیم و راه های جلوگیری و درمان آنها را نیز بیان می کنیم.
نکته: RICE مخفف استراحت، یخ گذاشتن، فشار و بالا نگاه داشتن می باشد که یکی از درمان های متداول برای آسیبهای ورزشی است.
1. ورم تاندون آشیل :وقتی از تاندون پشت زنو—تاندون آشیل—زیاد استفاده شود، باعث درد و ورم در آن ناحیه خواهد شد. اگر درمان نشود، صدمه سخت تر شده تا حدی که دویدن را به کلی دشوار و غیرممکن می کند. این آسیب بیشتر در دونده ها و ورزشکارانی که با دویدن یا پریدن سروکار دارند اتفاق می افتد.
پیشگیری و درمان: دادن تمرین های کششی و قدرتی به عضلات و ماهیچه های ساق پا می تواند از بروز این آسیب جلوگیری کند. RICE و درمان های ضد-تورمی و تقویت ماهیچه های ساق پا بهترین درمان های ممکن برای این عارضه هستند. تا برطرف نشدن کامل عارضه، ورزش را شروع نکنید چون باعث تشدید وضعیت خواهد شد.
. ضربه ی مغزی
این صدمه با خوردن ضربه به سر ایجاد می شود. علائم آن شامل سرگیجه، اختلالات بینایی، سردرد، ضعف حافظه، از دست دادن تعادل، سختی تمرکز، و حالت تهوع میباشد. این صدمه ضرورتاً همراه با بیهوشی نمی باشد. در ورزش های برخوردی مثل فوتبال، بوکس و هاکی این عارضه بیشتر اتفاق می افتد. البته در ورزش هایی مثل اسکی و ژیمناستیک هم زیاد رخ می دهد. با اینکه اکثر افراد پس از چند هفته به حالت عادی برمی گردند، اما ضربه ی مغزی در خیلی افراد به آسیب های جدی می انجامد.
پیشگیری و درمان: بهترین راه پیشگیری از ضربه مغزی، اجتناب از ورزش های برخوردی است. اما برای اکثر افراد این راه حل مناسبی به نظر نمی رسد. برای درمان این عارضه استراحت بهترین روش است. اگر سردرد داشتید، می توانید از قرص های مسکن استامینوفن استفاده کنید. بنابر شدت ضربه ی وارده، باید از چند ساعت گرفته تا چند ماه از انجام دوباره ی ورزش های برخوردی اجتناب کنید.
3. کشیدگی ماهیچه های ران
این عارضه زمانی اتفاق می افتد که هنگام دویدن در ورزش هایی مثل فوتبال و والیبال، یکدفعه تغییر جهت بدهید. علائم آن شامل درد عمیق، ورم و گاهی کبودی داخل ران می باشد.
پیشگیری و درمان: بهترین راه پیشگیری از بروز این عارضه، انجام تمرینات کششی قبل از ورزش است. بهتر است که شدت ورزش را تدریجاً بالا ببرید تا احتمال بروز این وضعیت کمتر شود. RICE و درمان های ضد-تورمی بهترین روش های درمانی برای این آسیب می باشد. از انجام فعالیت های شدید، یک یا دو هفته پس از بروز عارضه جداً خودداری کنید. پس از بروز عارضه، در محل آسیب دیده یخ بگذارید تا التیام یابد، پس از آن می توانید ماهیچه ها را کشیده و تقویت کنید.
4. درد و ورم ساق پا
این عارضه بیشتر برای افرادی اتفاق می افتد که عادت به تحرک و ورزش ندارند. بالا بردن ناگهانی فشار و شدت تمرینات، پوشیدن کفشهای کهنه و دویدن و پریدن روی زمینهای خیلی سخت نیز ممکن است باعث بروز این عارضه شود.
پیشگیری و درمان: پوشیدن کفش مناسب، انجام حرکات کششی قبل از ورزش و بالا نبردن ناگهانی شدت ورزش، بهترین راه های جلوگیری از بروز این وضعیت هستند. یخ گذاشتن، انجام حرکات کششی و درمان های ضد-تورمی، بهترین راه های درمانی می باشند.
5. درد پایین کمر
اگرچه این عارضه بیشتر در افراد چاق و کم تحرک اتفاق می افتد، اما ممکن است برای دونده ها، دوچرخه سواران، گلف و تنیس بازان نیز پیش بیاید. مهمترین عامل ایجاد این عارضه، انجام غلط و نادرست حرکات کششی است.
پیشگیری و درمان: اگرچه بیشتر انواع این عارضه قابل پیشگیری نیستند، اما انجام صحیح حرکات کششی قبل از ورزش و گرم کردن درست بدن، احتمال وقوع آن را کاهش می دهد. راه های درمانی پیشنهادی RICE، دارو های ضد-تورمی و کشش عضلات است.