جنگل های استوایی
- پراکندگی
- اهمیت
- ویژگیها
- مشخصات پوشش گیاهی وجانوری
- پراکندگی
جنگل های بارانی از غنی ترین اکولوژی های دنیاست که درکمربند استوایی زمین پراکنده شده اند.درا ینجابزرگترین اشکال حیات با هزاران گونه های گیاهی ،درختان،گلها،پستانداران،پرندگان،خزندگان،دوزیستان،حشرات،بی مهرگان ومیکروارگانیزمها دیده می شود.جنگل هایی انبوه بابرگهای پهن وبدون خزان وهمِشه سبزهستند .این جنگل ها به صورت یک نوار ممتددرفاصله مدارهای راس السرطان ورا الجدی واقع شده اند.
محدوده گسترش جنگل های بارانی درمناطق زیراست:
1- حوضه رودخانه آمازون درامریکای جنوبی (حدود 57%)
2- محدوده حوضه رودخانه کنگو،زئیر،شرق مداگاسکارویک منطقه کوچک درغرب افریقادرقاره افریقا.(حدود25%)
3- جنوبشرق آسیاوجزایراقیانوس آرام شامل سواحل غربی هند،آسام،جنوبشرق آسیا،اندونزی،مالزی،گینه نو(حدود18%)
-اهمیت
یک سوم ازجنگل های بارانی دربرزیل قراردارد.به عقیده دانشمندان بیش از نیمی ازگونه ای گیاهی وجانوری دراین ناحیه زندگی می کنند.بیش از40درصداکسیژن زمین راتولید وبیش از60دزصد ازسطح زمین را دربرمی گیرند.70درصدگیاهان از نوع درختان هستند.بیش ازیک چهارم داروهای که انسان استفاده می کندازگیاهان این جنگل ها به دست می آید.ماده اولیه وخام صنایع کاغذسازی ازجنگل ها است.
این جنگل ها برای زندگی انسان مناسب وایده آل نیست ،بااین حال قبایلی مانندیانومامودرامریکای جنوبی وپاماگیری دراسترلیاوقبایلی درافریقا دراین جنگل ها زندگی می کنند.این قبایل خودرابامحیط اطراف خودهمآهنگ ساخته اند .این قبایل تهدیدی برای این جنگل ها محسوب می شوند،زیراباپاک کردن جنگل هابرای کشت وزرع ویاآتش زدن، جنگل وحیات حیوانات واتمسفرزمین را به خطرانداخته اند.نزدیک به 80000هکتارازاین جنگل ها هرسال تخریب وبیش از50000گونه ازاشکال حیات این جنگل ها درسال از بین می رود.
خاکهای این منطقه اسیدی وفقیر هستندزیراعمل تجزیه خاک سریع وخاک درمعرض شدیدخاکشویی توسط باران قراردارد.
- ویژگیها
جنگل های نواحی استوایی دارای ویژگیهای زیر است:
- بین مدارهای راس السرطان و راس الجدی گسترده شده اند.
- دارای بارندگی نسبتا منظم درسرتاسرسال هستند.مجموع بارندگی سالیانه2000میلیمتراست .کم بارانترین ماه سال حداقل دارای 120 میلیمتراست.
- دمای متوسط این منطقه بین 20تا 25 درجه سانتیگراد است وتغییرات دمایی سالیانه (کمتراز 5درجه) وروزانه بسیاراندک است .
- این ناحیه بیشترین مقدارانرژی آفتاب رادریافت می کند.بطورمعمول طول روزدوازده ساعت است .
- مشخصات پوشش گیاهی وجانوری
- ارتفاع درختان درقسمتهای مختلف جنگل غالبا بین 30تا 40 متراست .تاج درختان بسیارفشرده است ونور اندکی به لایه های پایین می رسد.
- ترکیب گونه های درختی تشکیل دهنده بسیارمتنوع است .برای مثال گاهی درسطح 2کیلومتر300گونه درختی وجوددارد.
- درلایه های درختان مرتفع گیاهان بسیاری ازگروه بالارونده وپیچنده غیرانگلی می رویندکه ازتنه درختان به عنوان تکیه گاه استفاده می کنندوبرای رسیدن به نورخودرابه بالاترمی رسانند.
- روی لایه های خاک جمع شده درپای درختان وکنارشاخه ها ،بسیاری ازثعلبیان می رویندکه غیرطفیلی هستند.
- پوشش علفی درکف جنگل کم است وتنهابرخی گیاهان سایه پسندزندگی می کنند.
- تنوع جانوری بسیارزیاداست .بیشترحیوانات ،مانندمیمونها،مورچه خواران درروی درختان زندگی می کنند.بعضی ازجانوران ماننددوزیستان ،خزندگان ومارهادرسطح خاک زندگی می کنند.
- این جنگل ها معمولادارای سه لایه هستند:
لایه اول : به صورت درختان بسیاربلندکه دربالای سطح تاج عمومی رشدمی کنند.
لایه دوم : لایه تاج که دارای رشدمداوم وارتفاعی تقریبا 30 متر است.
لایه سوم :لایه زیرتاج که ازتنه درختان ،بوته ها ،درختان کوچک تشکیل شده است.