تعریف محیط :
محیط مجموعه ای از عوامل و اثرات خارجی می باشد که به نحوی به رشد و تعادل یک موجود زنده تأثیر می گذارد .
محیط از 3 بخش کلی زیر تشکیل شده است .
اتمسفر ATMOSFER
آب Water
خاک Soil
تعریف آلودگی :
تغییر ویژگی های اجزای محیط ( 3 بخش فوق ) به نحوی که استفاده بیشتر از آنها مقدور نباشد و یا محدود شود . به طور مستقیم و یا غیرمستقیم بر حیات موجودات زنده تأثیر سوء یا نامطبوع بگذارد .
اضافه شدن یا اضافه کردن طیف وسیع از اجزای مختلف ( معدنی – آلی – رادیواکتیو ) به نحوی که استفاده بیشترین را از محیط غیرممکن و نامحدود سازد و زندگی انسان و سایر موجودات را به خطر بیاندازد .
تغییر محیط زندگی موجودات زنده به نحوی که مورد قبول این موجودات نباشد .
توضیح غلط ماده و انرژی در محیط شامل ( 3 O ازون ) .
اگر در لایه بالایی اتمسفر باشد مفید است .
اگر در هوایی که موجودات زنده مصرف می کنند وجود داشته باشد ، مضر می باشد .
اگر به مقدار کم در اختیار گیاه باشد مفید است
اگر مقدار آن در محیط رشد گیاه زیاد باشد مضر است .
1- اگر درخاک باشد مفید است
نیترات
2- اگر در آب باشد برای آشامیدن مضر می باشد
انرژی آب گرم 1- اگر به زمین داده شود مفید است زیرا باعث افزایش درجه حرارت خاک می شود .
نیروگاه های اتمی 2- اگر در آب تخلیه شود مضر ا ست زیرا باعث از بین رفتن موجودات می شود
تعریف آلودگی خاک
آلودگی های خاک عبارتند از سوء رفتار خاک به عنوان رهایی از محیط زیست و در تعقیب آن آلودگی با ترکیبات خاص به خصوص در نتیجه فعالیت های بشر این تعریف بسیار گنگ بوده و پرسش های زیادی را مطرح می کند که در زیر به آنها می پردازیم :
منابع آلوده کننده زمین :
1- احتراق سوخت های فسیلی 2- سرب ناشی از احتراق از سوخت
3- عملیات ذوب فلزات 4- صنایع شیمیایی
ه- کوره های زباله سوزی 6- رادیواکتیو ناشی از تخریب راکتورها
7- آتش سوزی های گسترده در جنگل ها و پالایشگاه های نفتی
8- علف کش ها 9- حشره کش ها
10- قارچ کش ها 11- کنه کش ها
12- کودهای شیمیایی 13- لجن های فاضلابی
14- فاضلاب های حاصله از زایعات خانگی
15- زباله های معدنی
16- خاکسترهای ناشی از احتراق سوخت های فسیلی و کوره های زباله سوزی
17- احشام دفن شده در مزارع
18- خوردگی فلزاتی که در تماس با خاک هستند
19- ترکیبات حفاظت کننده چوب های مورد استفاده در حصار کشی .
20- نشت از تانک های زیرزمینی های ذخیره .
21- جنگ ( آلوده کننده هایی ناشی از سوخت و مواد انفجاری و آتش ، فلزات ناشی از وسایل نقلیه و جنگ افزارها .
22- فعالیت های ورزشی و تفریحی ( سرب ناشی از وزنه های قلاب ماهیگیری و
ساچمه های تیراندازی .
23- هیدروکربن ها و روغن های جلا دهنده
24- صنایع گازی 25- صنایع الکتریکی
26- آهن قراضه ها 27- آلاینده های صوتی
آلودگی آب :
حاصل افزودن هر جسم خارجی به آن است . به طوری که کیفیت فیزیکی شیمیایی و یا بیولوژیکی آن طوری تغییر کند که برای مصرف انسان و سایر موجودات و کشاورزی مضر باشد .
عموماً آلودگی شامل فرایندی می باشد که طی آن خصوصیات کیفی آب در اثر فعالیت های متنوع انسان تغییر یافته و تخریب شود .
انواع صنایع معادن – کشاورزی – شیلات – جنگلداری – فعالیت های شهری – ساختمان سازی و غیره . بخشی از فعالیت های انسان را تشکیل می دهند که عموماً انسان به منظور تهیه غذا – آب – حمل و نقل – مسکن و به طور کلی افزایش کیفیت زندگی خود انجام می دهد . که حاصل آن باعث فضولات و آلودگی می گردد .
دفع این فضولات در طبیعت باعث آلودگی آب گردیده و تعادل اکوسیستم را برهم می زند . بنابه نظر انجمن حفاظت محیط زیست آمریکا 3/1 جریان آب جهان به طور مشخص آلوده می باشد . در این برآورد آلودگی به عنوان یک زیان مطرح شده که بر خواص فیزیکی و شیمیایی آب لطمه وارد می کند .
آلوده کننده های آب
زباله های متقاضی اکسیژن
عوامل بیماری زا
مواد غذایی
ترکیبات عالی سنتز شده مصنوعی
نفت
مواد شیمیایی معدنی و کانی ها
رسوبات
مواد رادیواکتیو
گرما و 000
در اینجا می خواهیم به سئوالات زیر پاسخ دهیم :
آلودگی آب شامل چه مواردی است و دسته بندی های عمده آلاینده ها
کدام است ؟
تفاوت منابع نقطه ای و غیر نقطه ای آلودگی آب در چیست .
نحوه عمل تقاضای بیوشیمیایی اکسیژن ( BOD ) کدام است و اهمیت آن به چه خاطر است .
بد غذایی چیست ؟ چرا فعالیت انسان سبب پرغذایی می شود .
تأثیر مضاعف آلودگی رسوبی کدام است ؟
زه کش اسیدی معادنی چیست و چرا یک مشکل به حساب می آید ؟
فرآیندهای شهری چگونه موجب آلودگی سفره های زیرزمینی کم عمق
می شود ؟
روش های مختلف تصفیه فاضلاب کدام است و چرا بعضی از آنها به لحاظ زیست محیطی بر دیگران برتری دارند ؟
کدام قوانین زیست محیطی از منابع آب و اکوسیستم ها حفاظت می کنند ؟
برخی از کانون های آلودگی آب
آب های سطحی
روان آب ناشی از کشاورزی
نشت تصادفی مواد شیمیایی از جمله نفت
مواد پرتو زا
روان آبهای ناشی از فعالیت های صنعتی
نشت از مخازن ذخیره – نفت ، بنزین ، روغن
رسوبات از کانون های متعدد از جمله زمین های کشاورزی
بارش از هوا – شامل ذرات معلق – فلزات – دوده و غیره می باشد .
آب های زیرزمینی
نشت از محل های دفع ضایعات
نشت از مخازن و لوله های دفن شده
نشت از فعالیت های کشاورزی ( نیترات – فلزات سنگین – کودها – آفت زداها علف کش ها .
هجوم آبهای شور به آب خانه های ساحلی
نشت از چاه توالت و سیستم های بهداشتی فاضلاب .
نشت از آبهای اسید دار معادن
نشت ناشی از تصادفات
نشت ناخواسته و مواد شیمیایی
آلودگی نفتی
نشت نفت نوعی از آلودگی آب است که نمود و آشکاری بخصوص دارد . و بدون نمونه برداری و آزمایش های دقیق قابل تشخیص است به علت اینکه نفت بر روی آب قرار می گیرد تشخیص آن آسان اما رفع آلودگی آن بسیار مشکل است و باعث عدم رسیدن اکسیژن و از بین رفتن موجودات زنده داخل آب می گردد . که برای رفع این آلودگی در سواحل از کاه استفاده شده است .
تقاضای بیوشیمیایی اکسیژن
مواد عالی مرده در رودخانه می پوسد . باکتری های مسئول این کار به اکسیژن احتیاج دارند اگر فعالیت باکتریایی از حدی بگذرد . کاهش اکسیژن مهیا در آب می تواند به حدی برسد که سبب مرگ ماهی ها گردد .
رودخانه بدون اکسیژن رودخانه ای مرده برای ماهی ها و سایر موجودات با ارزش است . رودخانه ای که اکسیژن کافی نداشته باشد . از نظر موجوداتی که به اکسیژن بیشتر از موجود نیاز دارند آلوده محسوب می شوند .
مقدار اکسیژن لازم برای این تجزیه بیوشیمیایی را تقاضای بیوشیمیایی می نامند .
BOD یک معیار معمول قابل سنجش در مدیریت کیفیت آب است .
BOD به عنوان بخشی از آزمایش های کیفیت آب به خصوص در محل تخلیه آبهایی مثل فاضلاب تصفیه شده به رودخانه اندازه گیری می شود .
وقتی (BOD ) زیاد باشد – اکسیژن محلول چنان پایین می افتد که حیات موجودات آب را تأمین نمی کند . براساس تعریف شورای کیفیت محیط زیست آستانه هشدار کیفیت آلودگی آب جایی است که اکسیژن محلول از 5 میلی گرم در لیتر کمتر باشد .
آلودگی حاصل از نشت مخازن دفن شده بنزین
نشت بنزین از مخازن دفن شده پمپ های بنزین یک مشکل فراگیر زیست محیطی است که تا چند سال پیش کسی به آن توجه چندانی نمی کرد . اما در حال حاضر مقررات شدیدی در مورد مخازن زیرزمینی به اجرا درمی آید . چندین هزار مخزن قدیمی از خاک بیرون آورده شده و خاک و آب اطراف آب تیمار گردیده است .
پاکسازی و حذف بنزین از خاک و آب ، فرآیند پرهزینه است که شامل برداشتن خاک ها به عنوان ضایعات خطرناک و تیمار آب در فرآیندی به نام – استخراج بخارات می شود .
آلودگی حاصل از مخازن بنزین برخی نکات مهم در مورد آلودگی آب است .
برخی آلاینده ها سبک تر از آب بوده و لذا بر روی آن شناور می مانند .
بعضی از آلاینده ها چند حالتی اند و حالت محدود آنها به لحاظ شیمیایی با آب ترکیب می شوند .
برخی از آلاینده ها سنگین تر از آب بوده و در نتیجه از آبهای سطحی و زیرزمینی گذشته و در کف می نشینند .
روش های مورد استفاده در تیمار با حذف یک آلاینده حتماً می بایستی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن آلاینده نیز در نظر گرفته شود .
عناصر غذایی :
که بر اثر فعالیت های انسانی رها می شوند آب را آلوده می کنند . 2 عنصر غذایی که مشکل آلودگی آب را به وجود می آورند فسفر و ازت می باشند که هر دو براثر انواع کاربری های زمین رها می شوند – رودخانه های جنگلی کمترین تراکم ازت و فسفر را در آب خود دارند .
مقدار این عناصر در آب رودخانه های شهر بیشتر است . زیرا کودهای شیمیایی ، شوینده ها و محصولات تصفیه خانه های فاضلاب به آن راه پیدا می کند . اما بالاترین مقدار ازت و فسفر اغلب در آبهای مناطق کشاورزی است . در زمین های کود داده شده یا پرواربندیها سرچشمه می گیرد .
رسوبات
مواد و قطعات سنگ و کانی که قطر آنها بیش از 2 میلیمتر تا ذرات ریزتر
لای – رس و حتی ذرات معلق کلوئید متغیر است . همگی مشکل آلودگی رسوبی آب را فراهم می کنند .
رسوبات از نظر حجم و جرم بزرگترین آلاینده آب به حساب می آیند . این مواد بسیاری از نقاط رودخانه ها را پر می کنند و پوشش های گیاهی را نیز خود دفع می نمایند و بطور کلی دردسری به وجود می آورند که رفع آن دشوار است .
آلودگی ناشی از رسوبات مشکلی مضاعف است . چرا که خود نتیجه فرسایش خاک است که منابع خاک یا جایگاه اولیه اش را تهی می نماید و از کیفیت آبی که واردش می شود نیز می کاهد .