شترمرغ از پرندگان بیپرواز دسته سینهپهنان (Ratites) راسته شترمرغیان (Struthioniforme) است. این پرنده از خانواده شترمرغان (Struthionidae)، جنس شتر مرغ (Struthio) و بومی آفریقا است.
شترمرغ گردن و پاهای درازی دارد و میتواند با سرعتی در حدود ۶۵ کیلومتر در ساعت بدود. شترمرغ بزرگترین پرنده موجود است . طول قد آن به ۲/۷ متر و وزن آن به ۱۴۰ کیلوگرم میرسد. تخم این پرنده تا ۲۰ سانتیمتر قد و وزن ۱/۵ کیلوگرم میرسد که ظرف حدود نیم ساعت پخته میشود. این پرنده خوراکش دانهها و گیاهان و حشرات کوچک است. شترمرغ برای دفاع از خود در مقابل شکارچیان و حیوانات وحشی از پاهای پر قدرت خود بهره می گیرد و قادر است با لگد خود انسان و حتی شیر را از پا در آورد. جوجه این پرنده ظرف ۴۰ روز سر از تخم بیرون می آورد و ظرف سه تا چهار سال یک پرنده بالغ میشود. شترمرغ نر پرهای سیاهی دارد و انتهای پرها و بالهای آ سفید است ولی پرهای شترمرغ ماده قهوهای رنگ است . سر و گردن شترمرغ بدون پر و طاس است. این پرنده اغلب بصورت گروهی در بین گورخرها و یا حیوانات دیگرچون گاومیش به سر می برد
تولید مثل
به هنگام جفتگیری غرشهای رسائی بر میآورد و در سایر موارد صدایش هیسهیس است.
شترمرغ در هر مرحله ۷ تا ۱۵ تخم میگذارد. پرندگانی نظیر ایمیو ، کسوری و ریها با اندک اختلافی در رنگ و پرها و محل زندگی از تیره شترمرغها هستند.
] اهمیت دامی
این دام به دلیل قدرت متابولیسمی بالا و تبدیل غذا به انرژی، رشد سریع، عمر مفید و طولانی و تولید مثل بالا از دیگر دام ها متمایز می باشد.
این دام به دلیل سازگاری با محیط زیست و آب و هوای متفاوت (از ۳۰ درجه سانتیگراد زیر صفر تا پنجاه بالای صفر) از نظر نگهداری، کم هزینه ترین جایگاه را به خود اختصاص داده است. با حصارکشی روی زمین های خاکی و ایجاد سایهبان، می توان از شترمرغ نگهداری کرد و حتی غذای این پرنده، یونجه، علف و گیاهان دانهدار می باشد.
این پرنده برخلاف سایر دام ها می تواند در دشتها و فلاتها نیز زندگی کند و به دلیل داشتن سیستم گوارشی مناسب ، آن هم به گونه ای که غذا به مدت ۴۲ ساعت در معده این پرنده گردش میکند، تمام مواد مغذی در بدنش جذب میشود.
شترمرغ با رشد سریعی که دارد، پس از یک ماهگی، روزی یک سانتیمتر رشد کرده و در سن ده ماهگی قابل کشتار می باشد و این نشان دهنده رسیدن این پرنده به رشد اصلی است.
محصولات شترمرغ
گوشت قرمز که کم چرب و کم کلسترول با طبیعتی گرم و دارای آهن است که گوشت این پرنده را از سایر گوشت های قرمز متمایز می سازد.
پوست نرم، لطیف و با مقاومت بالا که با داشتن فولیکولهای پر روی پوست، امتیاز دیگر این پرنده نسبت به سایر دامها است. به طوری که پوست شترمرغ در بازارهای جهانی تا ۴۰۰ دلار قیمت دارد.
(پر این پرنده در دوران باستان نماد پادشاهان و سرداران بود و در ایران نیز به عنوان نماد اهل بیت استفاده می شود.)
مغز این پرنده در درمان بیماری آلزایمر موثر است و از بافت زانوی شترمرغ جهت دستگاه های الکترونیکی، مخابراتی استفاده میشود. حتی می توان قرنیه چشم این پرنده را به قرنیه چشم انسان پیوند زد.