تحقیق مقاله فضا - مبانی نظری معماری

تعداد صفحات: 17 فرمت فایل: word کد فایل: 25109
سال: مشخص نشده مقطع: مشخص نشده دسته بندی: مهندسی معماری
قیمت قدیم:۸,۵۰۰ تومان
قیمت: ۵,۸۰۰ تومان
دانلود مقاله
  • خلاصه
  • فهرست و منابع
  • خلاصه تحقیق مقاله فضا - مبانی نظری معماری

    فضا

    مقدمه :

    وابستگی انسان به فضا ، ریشه های عمیقی دارد . این دلبستگی از نیاز به درک روابط اجتماعی انسان ، جهت کسب مفهوم و فرمانروایی بر دنیای حوادث و رویدادها سرچشمه می گیرد . بشر بین خود و اشیاء رابطه ایجاد می کند . بدین معنی که وی خود را به طریق فیزیولوژی با اشیاء وفق داده و ایجاد سازگاری می کند . چون حرکات بشر در فضا انجام می شود ، لذا فضا بیان کننده وجه ویژه ای از ایجاد ارتباط میان انسان ها و میان انسان ها و محیط نبوده بلکه صورتی است جامع از هرگونه ایجاد ارتباط و دربرگیرنده آن . بنابراین می توان بر این نکته تاکید کرد که فضا فقط یک جنبه از ایجاد ارتباط کلی است .

    در عهد باستان دو نوع تعریف ، مبتنی بر دو گرایش فکری برای فضا یافت می شود : تعریف افلاطون که فضا را همانند یک هستی ثابت و از بین نرفتنی می بیند که هر چه به وجود آید در داخل این فضا جای دارد .

    تعریف ارسطویی که فضا را به عنوان Topos یا مکان بیان می کند و آن را جزئی از فضای کلی تر می داند که محدوده آن با محدوده حجمی که آن را در خود جای داده است ، تطابق دارد . تعریف افلاطون موفقیت بیشتری از تعریف ارسطو در طول تاریخ پیدا کرد و در دوره رنسانس با تعریف نیوتن تکمیل شد و به مفهوم فضای سه

    بعدی و مطلق و متشکل از زمان و کالبدهایی که آن را پر می کنند درآمد .

    دکارت بر خصوصیات متافیزیکی فضا تاکید دارد ، ولی در عین حال با تاکید بر فیزیک خالص و مکانیکی اصل سیستم مختصات راستگوشه را برای قابل شناسایی کردن وسعت ها به کار برد .

    بعد از رنسانس به تدریج مفاهیم فضا از موجودیت واقعی آن جدا و بیشتر به جنبه‌های متافیزیکی آن توجه شد ، ولی در زمینه های علمی ، فضا مفهوم مکانی بیشتری را پیدا کرد .

    در طراحی معماران کوشش معماران همواره برای خلق فضاهای مطلوب و سودمند جهت استفاده انسان بوده ، که برای نیل به این هدف اطلاع از نحوه برخورد و رفتار او در درون این فضاها بسیار اهمیت دارد . مبلمان ، نور ، رنگ ، عملکرد ، حریم ، احساس ، نحوه استفاده و بطور کلی همه ابعاد کمی و کیفی و رفتار انسان در درون هر فضا «سناریو» ی این فضا را تعیین می کند .

    در این مقاله ، سعی شده است به این پرسش پاسخ داده شود که تعریف فضا چیست؟ فضا در معماری چه مفهومی دارد؟ انواع فضا کدام است ؟

    و در نهایت پاسخ به پرسش نهایی : فضای معماری چه نوع فضایی باید باشد و خصوصیات آن چیست ؟

    1-فضا چیست؟

    «ذرات فضا چیزی را باز می نمایاند که فضا می خواهد باشد.» لوئی کان

    نزدیکترین تعریف برای فضا ، به نظر می رسد چنین است که فضا را خلائی در نظر بگیریم که می تواند شی را در خود جای دهد و یا از چیزی آکنده شود .

    فضا در واقع چیزی نیست که تعریف دقیق داشته باشد ، اما قابل اندازه گیری است . ارسطو اولین متفکر اروپایی باستان ، فضا را قابل قیاس با ظرف می داند که جایی خالی است و برای وجود داشتن باید پیرامون آن محصور باشد ، یعنی ارسطو برای فضا نهایتی در نظر می گیرد .

    بر عکس این تعبیر را جیوردانو برونو (Giordano Bruno) در قرن شانزدهم ارائه می‌دهد . (با استناد به نظریه کپرنیک) . به عقیده او فضا از طریق جداره ها درک می‌شود و مجموعه ای از روابط میان اشیاء است و نیازی نیست که از همه سمت محصور باشد و یا به تعبیری همواره نهایتی داشته باشد . محیط و خصوصاً معماری در مجموعه ای از سیستم های فضایی کم و بیش پیچیده است که بر یکدیگر تاثیر می‌گذارند . هر چه ساختار فضایی این ارتباطات ساده تر باشند درک آن به عنوان یک کلیت ساده تر است و به عکس ، پیچیدگی در نظم آن باعث می شود تا نگاه ما بیشتر به دنبال ساختار و ریز نقش آن باشد . بشر از همان ابتدا نیازمند فضایی است که او را در مقابل تاثیرات محیط حفظ کند . بنابراین این فضا چون نقطه شروع انسان برای شناخت محیط است دارای ارزش خاصی می باشد .

    این فضا مرکزی است که بر مبنای آن تمامی ارتباطات فضایی شکل یافته و سنجیده می شوند از یک سو ساخت و پرداخت این فضا وابسته با امکانات فنی انسان است و از سویی دیگر گویای حالات و روحیات سازنده آن می باشد . لویی کان این نکته را چنین بیان می کند : «ذرات فضا نه تنها روح زنده است بلکه فضا نمودی است از نیاز بشر نسبت به وجود.»

    این نوع مشخص از وجود داشتن و هم از این طریق ، روح حاکم بر ساختار و پردازش فضا در طول زمان همیشه متغیر بوده و تابعی از فرهنگ می باشد .

    در فرهنگ اروپا ، در طول تاریخ آن سه نوع نگرش کاملاً متفاوت نسبت به فضا قابل بررسی است . نخستین آن همزمان با دوران شکوفائی تمدن و فرهنگ بین النهرین ، مصر و یونان می باشد . معماری این دوره به صورت مجسمه بوده که می بایست درخشش آن در تمامی فضای بی پایان جلوه گر باشد و ارتباطی با کهکشان برقرار سازد . نقش فضاهای داخلی در این دوره نقشی ثانویه بوده و به آن چندان توجهی نمی شده است . (عناصر تشکیل دهنده فضا به مراتب مهمتر از خود فضا بودند.) به عکس معماری یونان که نوعی «مجسمه سازی» بود در معماری رومی تبدیل به «فضا‌سازی» گردید . برای اولین بار در این معماری ، برای کاربری های گوناگون ، فضاهای متفاوت در نظر گرفته شد . فضای داخلی پرداخته تر و فعال تر گردید و از این طریق نقش اول را در معماری بر عهده گرفت .

    شروع دوران سوم را می توان آغاز قرن حاضر است . فضا در این دوره دیگر محفظه‌ای محصور و بسته نیست ، بلکه به یک حوزه یا پهنه تبدیل می شود . به این ترتیب است که رابطه بین فضای داخل و فضای خارج نیز متحول می گردد .

    2-انواع فضا

    2-1-فضای ریاضی و ادراکی

    فضا (Space) را می توان به سه دسته تقسیم کرد : 1-فضای جغرافیایی ، 2-فضای زندگی ، 3-فضای معماری .

    فضای جغرافیایی ، فضایی است ذهنی ، چرا که مستقیماً قابل ادراک نمی باشد . در ذهن این فضا با مجموعه ای از اطلاعات مشخص شده که با استفاده از وسایل کمکی (نقشه یا مدل) توانایی شناخت آن را پیدا می کنیم .

    فضای زندگی ، فضایی است نیمه ذهنی ، زیرا بعضی از صفات آن برای ما مستقیماً قابل ادراک است و بسیاری دیگر را از راه اطلاعات می شناسیم و یا اینکه اصلاً نمی‌شناسیم .

    فضای معماری ، فضایی عینی به صورت قابل ادراک است که مستقیماً احساس می‌شود . امروزه ساختمانها از روی نقشه ساخته می شوند ، یعنی معمار ایده اش را روی نقشه به صورت دوبعدی کشیده ، کارگران آن را به شکل 3 بعدی و قابل تجربه می سازند ، نقشه یا فضای ریاضی با فضای واقعی تفاوت بنیادی دارد . رابطه بین این دو را بولنف (Bollnovv) چنین تعریف می کند :

    «اگر از تمام ارتباطات زنده فضای قابل ادراک صرفنظر کنیم و زندگی را در آن به حد یک تصویر قابل فهم ، تنزیل درجه دهیم ، باقیمانده فضای ریاضی است . در فضای ریاضی ، همه نقاط از یک درجه از اهمیت برخوردارند و هر جهتی را می‌توان محور تلقی کرد . اما در فضای ادراکی ، همیشه یک مرکز (محل ایستادن ناظر) و یک محور تابع محل ناظر وجود دارد . بدینسان فضای ادراکی تابع شخص ناظر است، بنابراین توسط افراد مختلف ، متفاوت حس می شود . علاوه بر این حتی برای یک ناظر ثابت نیز بر حسب وضع فیزیکی او در تغییر است . یکی دیگر از عوامل تمایز فضای ریاضی و ادراکی فاصله است . فاصلاً حسی لزوماً با فاصله مکانی برابر نیست ، مثلاً در نقشه فاصله بین دو اتاق از دو خانه همسایه تنها با یک دیوار جدا شده است ، اما از لحاظ حسی این فاصله بیشتر است . عوامل اجتماعی ، روانی نیز دخیل می باشند .

     

    2-2-فضای روز و فضای شب :

    در تجربه فضا بولنف اختلافی بین فضای روز و فضای شب قایل است : «فضای روز برای ادراک مقدم تر است ، تصور ما از فضا از فضای روز حاصل شده است و برای درک فضای شب لازم است.» فضای شب فاقد عمق و جهت است و انرژی نامعین بر انسان می گذارد . فضای روز پر از نور و فضای شب غرق در تاریکی است و بین این دو نیز حدی از تاریکی و روشنی قرار دارد مانند نور غروب .

     

    2-3-فضای عمومی و فضای خصوصی :

    در فضای ریاضی ، بین فضای عمومی و خصوصی تفاوت است ، در حالیکه در فضای احساسی این تمایز کاملاً مشهود است . انسان به عنوان موجودیت اجتماعی به برقراری ارتباط با همنوعان نیازمند است ،‌از سوی دیگر برای آرامش و تفکر و رفع خستگی نیز محتاج محوطه فردی است . انسان مدام بین فضای خصوصی و عمومی درگذر است . خانه به عنوان محیط خصوصی ، مرجع اصلی حرکت و نقطه بازگشت او می باشد . سکونت به معنی وقت خود را در یک محل گذراندن نیست ، بلکه به معنی خود را در خانه خویش «احساس کردن» است .

    به فضای خصوصی ، تنها عده خاصی اجازه ورود دارند . از طرفی برای انسانها نیز مانند حیوانات حد و مرزهای نامرئی وجود دارد که به تنظیم قواعد همزیستی کمک می کند . ادوارد هال(Hall) هاله های فیزیکی پیرامون هر فرد را چهار دسته کرده است : هاله کاملاً خصوصی - هاله شخصی - هاله اجتماعی و هاله عمومی

     

    2-4-فضا مابین :

    فضا را می توان سیستمی از روابط میان اشیاء در نظر گرفت .فضای مابین تنها یک فضای تهی نیست بلکه برای شناخت اشیاء ضروری است . مثلاً اگر دو ساختمان کاملاً نزدیک هم باشند ممکن است یکی جزء دیگری در نظر گرفته شود و اگر فاصله بین این دو زیاد باشد‌، دیگر رابطه ای بین آنها وجود ندارد . بنابراین این فضای مابین است که وسیله ایجاد ارتباط میان ساختمانها است . نوع فضای مابین تابع سه عامل است : اندازه ، تناسب و فرم هر کدام از اجزاء .

    عوامل اجتماعی ، روانی نیز تاثیر مهمی دارد . مثلاً یک مکان خاص ممکن است برای یکی کنج  برای دیگری احساس تنگی و فشار را ایجاد کند .

     

     

    فرم                                 تناسب                                       اندازه

     

    2-5-تهی (خلاء)

    فضای مابین کجا تمام می شود ؟ تهی کجا آغاز می شود ؟ نوع فضای مابین تابع اندازه ، تناسب و فرم عناصر محدود کننده آن است . اگر این سه عامل بر روی فضای مابین دو چیز اثر نگذارند ، فضای موجود را تهی می نامیم . زمانی از تهی کامل صحبت می کنیم که اصلاً هیچ چیز قابل تشخیص نباشد . تهی به معنی یکنواختی محض یا فقدان هر نوع تحریک ادراکی تنها بر روی دریا و یا در تاریکی مطلق نیست ، بلکه در بین ساختمان های مسکونی یکنواخت نیز احساس می شود ، به شرط اینکه موقعیت ساختمانها نسبت به یکدیگر به گونه ای باشد که باعث تشدید یکنواختی شده و نماها طوری طراحی شده باشند که در عمل محرکی مؤثر بر ادراک ایجاد نکنند . در این صورت است که احساس انسان آکنده ازیکنواختی می‌شود وخود را تنها و منزوی می پندارد یا به عبارت دیگر «تهی» را درک می کند.

    عناصر فضا :

    هر کاری که انسان انجام می دهد دارای یک جنبه فضایی نیز هست ؛ به هر عبارتی هر عملی که انجام می شود احتیاج به فضا دارد . فضای داخلی معماری ، فضایی است ساخته شده به دست بشر و در وحله اول وظیفه پناه دادن به انسان در مقابل عوامل طبیعی را دارد . لویی کان می نویسد : «فضا ، فضانیست مگر اینکه به روشنی قابل تشخیص باشد که چگونه به وجود آمده است.»

    اولین عنصر ، کف است که بنا به دلایل عملی معمولاً افقی است و امکانات تغییر در آن نسبتاً محدود هستند : ایجاد اختلاف سطح ، تغییر بافت و یا تغییر جنس . سقف یا بام دومین عنصر افقی محدود کننده فضا می باشد . فرم پوشش سقف می تواند تاثیری کاملاً تعیین کننده در شخصیت کلی فضا داشته باشد . دیوارها عناصر عمومی محدود کننده فضا هستند . با صرفنظر کردن از دیوارها فقط ستونها به عنوان عناصر عمودی باقی می مانند . فضا از طریق عناصر تعریف کننده آن شناخته می شود . چارلز مور(Charles More) می گوید : «وقتی از یک کف و سقف و چهار دیوار ، یک اطاق ساخته می شود ،‌در کنار این شش عنصر ، یک عنصر هفتمی هم وجود دارد که فضا است و این عنصر اثری بیش از عناصر فیزیکی دارد که فضا توسط آنان ساخته شده است . اما کیفیت این فضا در وحله اول تابع عناصر متشکله آن و ارتباط این عناصر با هم است و این عوامل خود تحت تاثیر مشخصه های ذیل هستند :

    الف-ابعاد عناصر

    ب)موقعیت عناصر نسبت به یکدیگر

    ج)نوع عناصر : جنسی ، سطحی ، بافت و رنگ

    د) بازشو ها یا گشایش ها در عناصر

  • فهرست و منابع تحقیق مقاله فضا - مبانی نظری معماری

    فهرست:

                .................................................................................................. 1

    1-فضا چیست ؟ ..................................................................................... 3

    2-انواع فضا : ......................................................................................... 6

    2-1-فضای ریاضی و فضای ادراکی ........................................................... 6

    2-2-فضای روز و فضای شب ................................................................... 7

    2-3-فضای عمومی و فضای خصوصی ....................................................... 8

    2-4-فضای مابین .................................................................................... 9

    2-5-فضای تهی ..................................................................................... 9

    3-عناصر فضا ....................................................................................... 11

    4-فضای معماری چه نوع فضای باید باشد؟ ................................................ 13

    فهرست منابع ........................................................................................

    منبع:

    - حجت ، مهدی : «فضا» ، مجله رواق شماره 1 ، پائیز 77 .

    - پور دیهیمی ، شهرام ، «عوامل مؤثر در ادراک فرم و فضا» ، مجله معماری و فرهنگ، شماره 1 ، تابستان 78 .

    - شیرازی ، محمدرضا : «آندو فضا را چگونه می نویسد؟» ، مجله معماری و فرهنگ ، سال سوم ، شماره 9 ، تابستان 1380 .

    - افشار نادری ، کامران : «فضای معماری و فضای زندگی» ، مجله معماری شماره 2 ، پائیز 77 .

    - افشار نادری ، کامران : «از فرم تا فضا» ، مجله معمار ، شماره 54 ، تابستان 78 .

    - ملکی ، غلامرضا :«آزمونی نظری برای بسط مفهوم معماری.» مجله معماری و شهرسازی ، سال 76 ، شماره 38 و 39 .

    - یورگ ، گروتر :«زیبائی شناختی در معماری» ، ترجمه دکتر جهانشاه پاکزاد ، مهندس عبدالرضا همایون ، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی ، 1357 . 

تحقیق در مورد تحقیق مقاله فضا - مبانی نظری معماری , مقاله در مورد تحقیق مقاله فضا - مبانی نظری معماری , تحقیق دانشجویی در مورد تحقیق مقاله فضا - مبانی نظری معماری , مقاله دانشجویی در مورد تحقیق مقاله فضا - مبانی نظری معماری , تحقیق درباره تحقیق مقاله فضا - مبانی نظری معماری , مقاله درباره تحقیق مقاله فضا - مبانی نظری معماری , تحقیقات دانش آموزی در مورد تحقیق مقاله فضا - مبانی نظری معماری , مقالات دانش آموزی در مورد تحقیق مقاله فضا - مبانی نظری معماری , موضوع انشا در مورد تحقیق مقاله فضا - مبانی نظری معماری
ثبت سفارش
عنوان محصول
قیمت