می خواهیم کمی از آشپزی در زمان های قدیم برایتان بنویسیم تا کمی هم به یاد آن زمان ها از این تشریفات و به اصطلاح زندگی مدرنیزه دور شوید. در آن زمان ها زن، خوشبختی را با دو چیز به خانه مرد می برد، یکی آینه و دیگری دیگ و ظروف آشپزخانه. البته منظور از دیگ و ظروف آشپزخانه، چیزی است که امروزه به آن هنر آشپزی می گویند و هنوز هم در بسیاری از خانه ها به خاطر آگاهی کم خانم ها از این امر مهم، مشکلات فراوانی به چشم می خورد. در قدیم، اولین چیزی که به عنوان جهاز عروس وارد خانه داماد می شود آینه و آخرین چیز وسایل آشپزخانه یا به اصطلاح آن زمان دیگ و دیگور بود و این نشاندهنده این است که در فرهنگ ایرانی، تا چه اندازه مسئله آشپزی برای افراد دارای اهمیت بوده است. از آن جا که از قدیم الایام مردان برای کار به بیرون از خانه می رفتند و ساعت ها رنج و مرارت را تحمل می کردند، برای آنان هیچ چیز بهتر از پذیرایی با غذا نبود. البته نباید اهمیت دادن آقایان به کیفیت غذا و نه به کمیت آن را نادیده گرفت. از همان زمان ها همواره آقایان این توقع را از همسر خود داشته اند که غذا را با هنر و سلیقه خود تهیه و طبخ کنند و همین امر برای آنان بسیار لذت بخش بوده است. همچنین در آن زمان علاوه بر جنبه غذایی و طعم و مزه خوراکی ها، جنبه های طبی و سلامتی آنها هم در نظر گرفته می شد، به طوری که مثلا در خورش فسنجان که ماده اولیه آن گردو است و از لحاظ طبیعت، گرم است، در کنار رب انار یا آب انار که طبیعت خنکی دارد، استفاده می شد یا دو محصول حیوانی و گیاهی در کنار هم به خاطر محاسبات و تعالیم طبی، استفاده نمی شد، مانند عسل و خربزه که ناسازگاری و دشمنی آنها از قدیم الایام زبانزد خاص و عام است. قصه سازگاری خربزه و عسل چنین است که کسی خربزه و عسل را یک جا خوره و دچار شکم درد شده بود و مدام فریاد می زد، به او گفتند: <مگر نمی دانستی که خربزه و عسل با هم نمی سازند؟ و او در جواب گفت: اتفاقا بسیار خوب با هم سازگار شده اند تا پدر مرا درآورند.
البته همان طور که در بالا مطرح شد، در فرهنگ ایران، هنر آشپزی برای خانواده ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است و از قدیم این اهمیت ویژه در بعضی از زمان ها از حالت عادی خود خارج شده و به شکل یک سنبل خود را نشان می دهد؛ سبزی پلو ماهی شب عید، تاریخچه بسیار طولانی در ایران دارد یا در ایام ماه مبارک رمضان، پخت و پز غذاها برای سحر و افطار، شکل متفاوتی به خود می گیرد و از اهمیت بسیارویژه ای برخوردار بوده و هست.
تعدادی از غذا های آن روزگاران، هنوز هم در این دنیای مدرنیزه، مورد استفاده خانواده هایی که سنت و گذشته خود را حفظ و آن را فراموش نکرده اند، قرار می گیرد، برای نمونه می توان تعدادی از آنها را به این شکل نام برد:
مرغ و پلو، شاخدار پلو، بره تنور، کوفته ریزه، کوفته شامی و...در بسیاری از خانواده ها امروزه این غذاها جای خود را به پیتزا، همبرگر، مرغ کنتاکی، لازانیا و.. داده است.در این جا لازم است به تاریخ و فلسفه به وجود آمدن برخی غذاها بپردازیم و آداب خوردن برخی از غذاهای ایرانی را در زمان های گذشته مطرح کنیم، اما قبل از آن باید ذکر کرد که به خاطر تنوع در غذاهای ایرانی در زمان های گذشته، ذکر انواع و اقسام مختلف آن در این مقال نمی گنجد، بنابراین از گزیده های فوق به ذکر نمونه هایی بسنده می کنیم، شاید این گزیده، تجدید خاطره ای باشد برای دوستان و دوست داران سنت ایرانی.