کلسترول
تشکیل یافته از دو لایه مولکول فسفو لیپید (لیپوزوم ها) یکی از بهترین حاملهای داروئی برای دستیابی به "ویژگی" اثر داروها می‌باشند. در این بررسی لیپوزومهای چند جداره، یک جداره کوچک و یک جداره بزرگ تهیه و مورد مقایسه قرار گرفتند. لیپوزومهای یک جداره بزرگ به روش تبخیر فاز معکوس تهیه شد و از نظر کارآئی محصورسازی نسبت به دو نوع دیگر برتری نشان داد. مقادیر کارآئی محصورسازی لیپوزومهای تشکیل یافته از لیستین، در مورد کرومات سدیم 25/5 درصد و در مورد سولفات نئومایسین 22/7 درصد بدست آمد. کارآئی محصورسازی کرومات سدیم در لیپوزومهای تشکیل یافته از لیستین و کلسترول (با نسبت مولی 1: 1) 29/3 درصد بود. تراوائی ایپوزومهای لیستین - کلسترول نسبت به آنیون کرومات کمتر از لیپوزومهای لیستین بود، اما این تفاوت کمتر از تفاوتی بود که در مورد لیپوزومهای یک حداره‌ای کوچک و آنیون کلرید گزارش شده است . احتمالا تاثیر کلسترول در محکمتر کردن غشاء در مورد غشاء لیپوزومهای یک جداره‌ای کوچک که بخاطر انحنای زیادشان بازتر است بیشتر میباشد. در مقایسه تراوائی لیپوزومهای لیستین در دماهای مختلف ، دوپیک مشاهده شد. در لیپوزومهای لیستین - کلسترول شکل کلی منحنی تا حدودی حفظ شده، ولی در مجموع منحنی صافتر شده و مقادیر تراوائی نیز کاهش یافته است . افزودن کلسترول به لیپوزومها تراوائی آنها را کاهش داده ئو پدیده تغییر فاز را نیز توصیف می‌کند. نتیجه اول برای کاربرد لیپوزوم بعنوان حامل داروئی مفید است ولی نتیجه دوم امکان هدفگیری آنها را با استفاده از دما کاهش می‌دهد. با کاربرد مقدار مناسبی از کلسترول می‌توان به توازنی مطلوب از این دو نتیجه دست یافت .
کُلِستِرول، یکی از مولکول های زیستی و از دسته چربیها (لیپیدها) میباشد. این مولکول ساختار چندحلقه‌ای (آروماتیک) دارد. نقش عمده آن این است که به غشا سلولها، استحکام و انعطاف می‌‌بخشد.
کلسترول نوعی چربی و از مواد مهم پوشش خارجی سلولی(غشای سلولی)است کلسترول در خون هم وجود دارد کلسترول خون از دو منبع اصلی تامین می‌شود رژیم غذایی و تولید کبدی کلسترول رژیم غذایی به طور عمده از گوشت ،مغز،ماهی و غذاهای لبنی به بدن میرسد به خصوص گوشت اندام های مثل جگر از لحاظ کلسترول غنی هستند ولی غذاا هایی با منشا گیاهی کلسترول ندارند پس از صرف غذا کلسترول از طریق روده جذب شده و سپس در داخل یک پوشش پروتئینی بسته بندی می‌شود این ترکیب کلسترول پروتئین شیلو میکرون نام دارد کبد هم میتواند کلسترول را از خون برداشته و هم می تواند ان را تولی و داخل ون ترشح کند.
پس از صرف غذا کبد شیلو میکرون را از خون برداشته و در مدت زمان بین وعده های غذایی کلسترول را تولید و داخل گردش خون میریزد تفاوت LDLو HDL : چون مقدار بالای کلسترول ال دی ال خطر بیماری های کرونری قلب در ارتباط است در حقیقت لیپوپروتئین ال دی ال کلسترول را روی دیواره رگ ها نشانده و موجب شکل گیری ماده سخت و زخیمی که همان پلاک کلسترول است می‌شود با گذشت زمان پلاک کلسترول موجب زخیم شدن دیواره شریان ونازک شدن مجرای عبور خون می‌شود اینفرایند تصلب شرائین (اترواسکلروزیس) نامیده می‌شود.
چون لیپوپروتئین اچ دی ال با برداشتن دیواره کلسترول از شریان و بردن انه به کبد از تشکیل پلاک جلوگیری می‌کند کلسترول خوب نامیده می‌شود بنابراین مقدار ال دی ال بالا و اچدی ال پایین (نسبت بالای ال دی ال /اچ دی ال) از فاکتور های خطر ایجاد تصلب شریان است در حالی که نسبت پایین ال دی ال به اچ دی ال برای بدن بسیار مطلوب است.
وفتی LDL بالا میرود
کبد نه فقط کلسترول را تولید و به داخل خون میریزد بلکه میتواند ان را از گردش خون بردارد حذفسریع کلسترول ال دی ال از خون و کاهش ان با تعدادگیرنده های فعال روی سطح سلول های کبدی مرتبط است دو عامل ارث و رژیم غذایی تأثیر چشم گیری بر ال دی ال و اچ دی ال و کلسترول فرد دارند بهعنوان مثال هاپیرکلسترولمیای فامیلی اف اچ یک اختلال ارثی است که در ان شخص بیمار دچار کمبود وفقدان گیرنده های ال دی ال روی سطح سلول های کبدی است در نتیجه افراد مبتلا تمایل بیشتری به پیشرفت تصلب شرائین و حملات قلبی در سنین بالاتر دارند رژیم های غذایی که حاوی مقدار بالای چربی های اشباع و کلسترول هستند موجب افزایش مقدار ال دی ال خون می‌شوند چربی ها به دو گروه اشباع و غیر اشباع بر اساس ساختمان شیمیایی شان طبقه یندی می‌شوند چربی های اشباع از گوشت و محصولات لبنی تامین می‌شوند و میتوانند مقدار کلسترول خون را بالا ببرند همچنین برخی از روغن های گیاهی که از نار گیل، نخل، و کاکائو تهیه می‌شوند هم چربی اشباع بالایی دارند
چنانچه کلسترول خون شما ( Total Blood cholestrol) روی مرز یا فراتر از مرز تعیین شده قرار دارد بهتر است به توصیه های 6 گانه زیر، که شما را در کاهش کلسترول کمک و یاری می کنند، عمل نمایید.چربی را در رژیم غذاییتان کاهش دهید:
چربی رادر رژیم غذائی روزانه تان محدود کنید. به همین منظور می توانید با کمتر خوردن مواد چربی دار مانند گوشتهای قرمز و مواد غذائی که دارای چربیهای حیوانی اند، از افزایش چربی خون جلوگیری به عمل آورید. از چربیهای افزودنی مانند کره، مارگارین، سسهای سالاد، مایونز وانواع سسها کمتر استفاده کنید. غذاهای سرخ کرده را به کلی حذف کنید.
چنانچه کلسترول خون شماکل کالری دریافتی از چربیها
( Calories from fat یا Fat Cal) روزانه نباید بیشتر از 30٪ باشد. به همین منظور به برچسبهای مواد غذائی دقت کنید. اگر عدد روبروی Calories from fat یا fat Cal بسیار بیشتر از 30 باشد از آن مواد استفاده نکنید یا به ندرت استفاده کنید.
2- از چربیهای اشباع نشده یا Unsaturated fat استفاده کنید.
چربیهای اشباع شده یا ( Sat Fat یا Saturated Fat ) بیشتر از هر ماده غذائی دیگری، کلسترول خون راافزایش می دهند. بنابراین از چربیهای اشباع نشده( Unsaturated Fat ) به جای آنها استفاده کنید. چربیهای اشباع شده ، چربیهائی هستند که در دمای اتاق جامد هستند. اینگونه چربیها در انواع محصولات حیوانی مانند بیکن (Bacon) ، کالباسها و پنیر ها وجود دارند- البته تعداد اندکی از محصولات گیاهی نیز دارای چربیهای اشباع شده اند مانند روغن نارگیل ( Coconut Oil) و روغن خرما ( Date Oil) .مواظب مصرف موادغذائی مانند بیسکویتهای شیرین و شور و سایر موادی که در ترکیبات آنها از روغن نارگیل یا روغن خرما استفاده شده است، باشید. حتماً قبل از خرید، بر چسب مواد غذائی را مطالعه کنید. چربیهای اشباع نشده به دو صورت در بر چسبهای غذائی دیده می شوند:
"Monousaturated" یا "Polyunsaturated".روغن گل مُعصفر( Safflower Oil) ، روغن ذرت (Corn Oil) ، روغن ماهی ( Fish Oil) ، روغن زیتون (Olive Oil) و روغن بادام زمینی (Peanut Oil) بیشترین منبع چربیهای اشباع نشده اند.
3- مواد کربوهیدرات و فیبر دار را بیشتر مصرف کنید
از مواد غذائی لستفاده کنید که از کربوهیدراتهای ترکیبی بر خوردار باشند( یعنی هم شامل نشاسته و هم شامل الیاف یا به عبارت بهتر فیبر باشند) . فیبر بخشی از گیاه است که در بدن انسان کاملاً هضم نمی شود و هنگام عبور از مجاری گوارشی باعث خروج کلسترول و چربیهای اضافی بدن می شود. کربوهیدراتهای ترکیبی شامل روغن اشباع شده و کلسترول نیستند یا اگر هم باشند، بسیار اندک است. نانهای 100٪ سبوس دار، حبوبات، جو، برنج قهوه ای، باقلا، میوه ها ، سبزیجات و صیفی جات (به خصوص اگر با پوست مصرف شوند) دارای کربوهیدرات ترکیبی هستند.
4- غذا هائی را که دارای کلسترول هستند، کمتر استفاده کنید.
مصرف غذاهایی را که دارای در صد بالائی از کلسترول هستند، به حد اقل برسانید. دریافت کلسترول روزانه تان را به کمتر از 300 میلی گرم برسانید. کلسترول در محصولات حیوانی مانند زرده تخم مرغ، انواع گوشتها( به خصوص جگر و قلوه)، لبنیات و بعضی از خرچنگها وجود دارد.
کلسترول هم در مواد غذائی کم چرب و هم در مواد غذائی پر چرب وجود دارد. بنابراین ممکن است غذائی کم چرب باشد اما از کلسترول بالایی بر خوردار باشد و بر عکس. حتماً بر چسب مواد غذائی را در خصوص چربی و کلسترول مورد توجه قرار دهید و البته به مقدار مصرف ( Serving Size) نیز عنایت داشته باشید و به خاطر بسپارید که میزان کالری دریافتی از چربی و یا کلسترول متناسب با مقدار (Serving Size) است. به طور مثال در بر چسب ماده غذائی اگر عدد مقابل Serving Size 2 قاشق غذا خوری (tbsp 2 ) باشد ، عدد روبروی کالری 20 و عدد روبروی کالری دریافتی از چربی ( Fat Cal ) 15 باشد به این معنی است که در 2 قاشق غذا خوری از آن ماده غذائی 20٪ کالری وجود دارد که 15 ٪ آن ناشی از چربی است. حال اگر میزان مصرف را 2 یا 3 برابر کنیم کالری دریافتی نیز 2 یا 3 برابر خواهد شد.
این نکته را به خاطر داشته باشید که عدد کالری همیشه بیشتر از عدد Fat Cal خواهد بود وهمیشه کالری دریافتی از چربیها بخشی از کل کالری است.