تحقیق مقاله نقشه کشی صنعتی

مقدمه

سخنی با کاربران عزیز امروزه نقشه کشی به عنوان یکی از ارکان مهم صنعت به شمار می رود. هر چند به درستی نمی توان گفت که روزانه چه حجمی از نقشه برای طراحی وساخت مصنوعات صنعتی ترسیم میشود اما همین قدر می توان ادعا کرد که نقشه کشی به صورت زبانی زنده گویا وروشن بار عظیم انتقال عقاید و افکار میلیونها طراح ومتفکر را –در زمینه های مختلف صنعتی از قبیل مکانیک - ساختمان – برق و ...- به سازندگان و تولید کنندگان برعهده تجربه که در اثر ندانستن زبان نقشه دانش و تکنولوژی کسب شده طی دهها سال را به همراه بردند وچه بسیار طراحها و نظرها که به علت آشنا نبودن به نقشه در مغزها ماند و هرگز به فعل در نیامد. در حال حاضر به درستی می توان گفت که یکی از علایم و نشانه های رشد صنعتی در هر کشور حجم نقشه های ترسیم شده سالانه در آن جا است . اگر ضخامت نقشه های انباشته شده برای تغییر اساسی در سیستم یک اتومبیل را که بیش از 10 متر است در نظر بگیرید صحت این گفته ها آشکار خواهد شد . برای ساخت یک کارخانه ذوب آهن بیش از میلیون ها نقشه لازم است . به این ترتیب برای کشوری که در حال رشد صنعتی است به نام نقشه کشی به وضوح ضروری واز حرکت های اساسی است . برای آشنایی دقیق با این زبان نیاز به دانستن اصطلاحات قواعد وضروریات آن است وگرایش نقشه کشی با هدف آموزش این قوانین و مقررات وکسب تجربه در این زبان به وجود آمده است . نتیجه گیری : همان طور که ما برای بیان افکاری که در ذهنمان می گذرد احتیاج به زبان گفتاری داریم برای بیان طرح های و ایده های خود در زمینه های صنعتی نیز احتیاج به زبان داریم که آن زبان نقشه کشی صنعتی است 

تاریخچه استاندارد نقشه کشی

بشر مدتها قبل از آن که نوشتن را یاد بگیرد ، تصویر اشیاء و موضوعات مختلف را روی خاک رس ، چوب وسنگ حکاکی و ترسیم می کرد.

امروزه، اشکال زیادی از حیوانات و اشیاء که به مسیله پیشینیانروی سنگها و صخرها حکاکی شده ، بدست آمده است که خود بیانگر افکار و عقاید آنان می باشد. توانایی در ترسیم اشیاء ساده در گذشته ء باعث پیدایش یک زبان ترسیمی و ایجاد ارتباط بین انسانها در آن زمان بوده است.

نیاز انسانها به زندگی اجتماعی در گذشته و حفاظت ازجان ومال خود باعث شد ، که به فکر ایجاد بنا ، ساختمان و ابزار های لازم بیفتند و به ناچار شروع به ترسیم  نقشه های مذکور نمودند. اما روش خاصی برای ترسیم وجود نداشت وهر کسی به گونه خاص و با تصور خویش اشکالی را ترسیم و برای ساخت از آن استفاده می نمود.

با گذشت زمان و علوم، در اصول ترسیم تصاویر نیز تغییراتی بوجود آمد. با پیدایش صنعت و پیشرفت در این زمینه سعی شد که راه های بهتر و دقیق تری برای رسم تصاویر و نشان دادن اندازه ها و مشخصات اجسامی که باید ساخته شود ، بیابند. تنوع قطعات صنعتی و مکانیزم ساخت آنها موجب پیدایش یک سری علایم و قرارداد ها یی در صنعت و بخصوص در نقشه کشی شد که باعث بهبود در ساخت و کیفیت قطعات شده است. پراکندگی علایم وقراردادها در کارخانجات مختلف، کشور های صنعتی را بر آن داشت تا این علایم و قرارداد ها را به صورت یکنواخت و واحد در آورند.

متفکران و مهندسین در عصر صنعت علی رغم عدم توافقهایشان ، همگی بر این امر معتقد بودند که استاندارد کردن کارآیی را افزایش می دهد و با به کار گیری استاندارد بسیاری از مشکلات را می توان از بین برد. در این راستا نخستین مؤسسه ملی استاندارد در سال 1902 در انگلستان و سپس در سال 1916 در هلند ودر سال 1917 در آلمان تأسیس شد. به دنبال آن استاندارد دین(DIN) که استاندارد صنعتی آلمان است ، گسترش پیدا کرد ، و در زمینه استاندارد نقشه کشی صنعتی نیز فعالیت وسیعی آغاز شد. در سال 1926 اتحادیه ای متشکل از 20 مؤسسه استاندارد ملی از کشور های مختلف به نام اتحادیه بین المللی مؤسسات ملی استاندارد(ISA)تشکیل شد و فعالیت هایی را شروع نمود ، اما با پیشرفت نیاز کشور های مختلف جهان به ارتباطات صنعتی ، لزوم ایجاد یک سازمان بین المللی استاندارد مورد توجه قرار گرفت و در سال 1947 یک سازمان بینالمللی به نام استاندارد ایزو(ISO) تشکیل شد و شروع به کار نمود کشور ایران اولین مؤسسه استاندارد خود را درسال 1332 تأسیس نمود و در سال 1360 به عضویت سازمان جهانی استاندارد (ISO) در آمد . ایران قبل از پذیرش استاندارد (ISO) به خصوص در زمینه نقشه کشی صنعتی از استاندارد (DIN) استفاده می کرد ، و هم اکنون دفاتر طراحی و نقشه کشی برخی از کارخانجات از استاندارد (DIN) استفاده می کنند.

ولی اکثر مؤسسات و کارخانجات از استاندارد (ISO) بهره می گیرند. به همین جهت در کتابهای نقشه کشی ما از استانداردهای (ISO) استفاده شده است. هم اکنون مؤسسه استاندارد ایران (ISIRI) در زمینه های مختلف فعالیت گسترده ای دارد.

تاریخچه نقشه کشی صنعتی

نقشه کشی صنعتی در این قسمت قصد داریم به بررسی نقشه کشی صنعتی، یکی از درسهای مهندسی صنایع که بطور غیرمستقیم با این رشته درارتباط است بپردازیم . امیدواریم در پایان این قسمت شما با مطالب زیرآشنا شده باشید: 1-تاریخچه نقشه کشی صنعتی 2- نقشه کشی صنعتی ،استانداردهای آن و جایگاه آن در صنعت 3- سر فصل های درس نقشه کشی صنعتی برای رشته مهندسی صنایع 4- معرفی کتاب های نقشه کشی صنعتی 5- معرفی نرم افزارهای نقشه کشی صنعتی 6- کاربرد نقشه کشی صنعتی درمهندسی صنایع تاریخچه نقشه کشی صنعتی: در زمان های قدیم حتی سال های قبل از میلاد برای نشان دادن و معرفی قطعات و وسایل صنعتی از نقشه هایی استفاده می کرده اند که بطور کامل گویا نبوده و از قواعدی که همگان آن رادرک کنند بهره ای نداشته است ودر موقع نقشه خوانی با مشکلاتی روبرو می شوند تا اینکه آقای لئوناردو داوینچی نقاش و مجسمه ساز ایتالیایی (1459-1516) طراحی را ارائه نمود وطبق قواعدی جسم سه بعدی را روی صفحه ی دو بعدی با رسم تصاویر نشان داد که دراین حال نقشه هاگویا تر وقابل فهم تر شد. سپس دانشمندان وریاضی دانان اروپایی فعالیت او را دنبال کردند تا اینکه گاسپارمانژ اهل فرانسه در سال 1798هندسه ترسیمی را معرفی نمود و این علم پایه و ریشه نقشه کشی صنعتی شد و امروزه از همان اصول استفاده می شود . نقشه کشی صنعتی و جایگاه آن در صنعت: نقشه کشی صنعتی همان زبان تکنیک یا زبان صنعت است .زبانی که تراوش فکر مهندسان و طراحان را به تصویر می کشد . مهارت نقشه خوانی و نقشه کشی در مهندسی مانند سواد خواندن و نوشتن می باشد. نقشه کشی در حقیقت نوعی زبان محاوره در علوم مهندسی می باشد که اطلاعات مورد نیاز از یک قطعه، ماشین، سازه، و یا یک طرح را به روشنی و بدون ابهام بیان می کند. این اطلاعات شامل شکل هندسی، نحوه قرار گرفتن و اتصال اجزاء مختلف، مشخصات فیزیکی و هر گونه اطلاعات ضروری می باشد. بنابراین هر مهندس لازم است که به این زبان مسلط باشد و بتواند به راحتی از طریق آن به تبادل اطلاعات با سایر مهندسین بپردازد. حداقل مهارت مورد نیاز برای یک مهندس نقشه خوانی است و البته توصیه می شود که نقشه کشی را نه لزوما بطور حرفه ای نیز بداند. هر مقدار تسلط به نقشه خوانی و نقشه کشی بیشتر باشد، شخص سریعتر و راحت تر می تواند ایده های خود را به دیگران منتقل کند و ایده های دیگران را درک کند. درحقیقت نقشه حاوی تمام اطلاعات اعم ازاندازه قطعه ،جنس قطعه، مقدار پرداخت و یا هر سوال دیگری که ممکن است برای تراشکار هنگام تراش قطعه پیش بیاید می باشد(نتیجه می گیریم که یک تراشکار حرفه ای نیز باید علم نقشه کشی را بلد باشد ) درواقع می توان گفت که نقشه کشی در صنعت مانند پلی است که دفاتر طراحی را با کارگاه های ساخت و تولید مرتبط می سازد. استانداردها ی نقشه کشی : نخستین موسسه ملی استاندارد در سال1902در انگلستان وسپس در1916 در هلند و 1917 درآلمان تاسیس شد. بدنبال آن استاندارد DIN که استاندارد صنعتی آلمان است گسترش پیدا کرد، ودرزمینه نقشه کشی صنعتی فعالیت وسیعی آغاز شد. در سال 1926 اتحادیه ای متشکل از 20 موسسه استانداردملی ازکشورهای مختلف به نام اتحادیه بین المللی موسسات استانداردملی استاندارد ISO)) تشکیل شد ،اما با پیشرفت تکنولوژی و نیاز به ارتباط صنعتی بین شرکتها ، لزوم ایجادیک سازمان بین المللی استاندارد مورد توجه قرار گرفت و در سال 1947 سازمان ISO تشکیل شد وشروع به کار نمود . کشورایران در سال1332 اولین موسسه استاندارد خودرا تاسیس نمود ودرسال1360 به عضویت ISO درآمد. بعضا کشورهااز استانداردهای مخصوص به خوداستفاده می کنند ولی درکل می توان گفت که تفاوتی عمده با هم ندارند برای آشنایی بیشتر شما استانداردهای چندکشور(یا قاره )آورده شده است: استاندارد کشور یا قاره ................... علامت اختصار امریکا ….................................................... ANSI اروپا ....................................................... CE استرالیا ...................................................... SAA کانادا ....................................................... CSA ایران .......................................................... ISIRI انگلستان ..................................................... BSI ایتالیا .......................................................... UNI روسیه ....................................................... GOST ژاپن .......................................................... JISC فرانسه ..

...................................................... NF    

سرفصلهای نقشه کشی صنعتی برای مهندسی صنایع: سرفصل های نقشه کشی صنعتی نیز مانند کتاب ها بستگی به دانشگاه ها دارد ولی بطور می توان به عناوین زیر اشاره کرد: - مقدمه ای برنقشه کشی صنعتی وکاربردآن - معرفی صفحات اصلی تصویر و اصول رسم تصاویر - تعریف وترسیم تصویر یک جسم بر روی یک صفحه - را بطه هندسی بین تصاویر مختلف - رسم تصویر از روی مدلهای ساده - رسم تصویر یک جسم به کمک تصاویر معلوم آن - تعریف برش وقراردادهای مربوطه - برش و نیم برش ساده ٬برش ونیم برش شکسته و ... - تعریف تصویر مجسم و کاربرد آن وطبقه بندی تصاویر مجسم - تصویر مجسم قائم - تصویر مجسم مایل - تصویر مرکزی (پرسپکتیو) - اتصالات ونحوه رسم آنها - تقاطع خط با صفحه و تقاطع صفحه با صفحه و... - تعریف سطوح استانه ای و مخروطی و تقاطع خط وسطح با آنها - تفاطع سطوح دوارانی با هم - گسترش احجام - تصویر کمکی با استفاده از تغییر صفحه - رسم فنرها وچرخدنده ها - اندازه گیری صنعتی - علائم سطوح٬ تلرانس ها و انطباقات - اصول مرکب کردن نقشه ها - کاربرد کامپیوتر در نقشه کشی صنعتی کتاب های نقشه کشی صنعتی: اکثر اساتید دانشگاه های کشور به جای معرفی یک کتاب جزوه هایی را با توجه به سبک و سلیقه خود در اختیار دانشجویان قرار می دهند و ازآنها می خواهند که از آن جزوه بجای کتاب استفاده کنند. ولی اگر بخواهیم معروفترین و پرکاربردترین کتاب ها را معرفی کنیم باید از دو کتاب خوب نقشه کشی صنعتی 1و2جناب مهندس مرجانی انتشارات دانشگاه یزد که در دوجلد مجزا برای علاقه مندان تهیه شده است و دیگری کتاب تحسین برانگیز جناب دکتر حسین خوشکیش و مهندس حبیب اله حدادی که این کتاب نیز درانتشارات دانشگاه علم وصنعت ایران در دو جلد چاپ شده است نام برد. کتابهای نقشه کشی صنعتی ولی نژاد انتشارات طراح نیز از کتابهایی است که با توجه به اینکه بیشتر به نقشه خوانی تاکید دارد بیشتر مورد استفاده دانشجویان مهندسی صنایع است. البته علاقه مندان می توانند کتاب های نقشه کشی فنی و حرفه ای که بطور تقریبا کاملی بسیاری از مهمترین سرفصل های نقشه کشی صنعتی مهندسی صنایع را تحت پوشش قرار داده را نیز مورد مطالعه قراردهند. معرفی نرم افزارهای نقشه کشی صنعتی: امروزه استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری را در اکثر قریب به اتفاق دفاتر طراحی مهندسی می توان مشاهده کرد به جرات می توان گفت دیگر از طراحی ونقشه های دستی خبری نیست . قطعات در محیط های نرم افزاری طراحی می شوند و مکانیزم انها قبل از ساخت نمونه واقعی در چنین محیط هایی شبیه سازی می شود و درحین عمل شبیه سازی عیوب طراحی مشخص می شود و در ننیجه بدون صرف هزینه ساخت می توان پس از حصول اطمینان از صحت طراحی شروع به ساخت نمونه واقعی و در نتیجه تولید محصول پرداخت . این امر باعث شده تا شکل بازار عرضه وفروش محصولات از حالت سنتی و نمایشگاهی رفته رفته به شکل الکترونیکی تبدیل شود. طراحی قطعات در محیط های نرم افزاری این امکان را فراهم می کند تا دو شرکت سازنده در دونقطه جهان بتوانند براحتی بایکدیگر در امر ساخت یک محصول همکاری کنند. به طور مثال فرض کنید شرکتی ایرانی به یک شرکت چینی سفارش طراحی و ساخت یک قالب را می دهد استفاده از طراحی به کمک کامپیوتر باعث می شود که شرکت سازنده مدلی راکه می خواهد بسازد در اختیار شرکت سفارش دهنده قرار می دهد پس از چندین بار رد وبدل پرونده های کامپیوتری در اخر با توافق طرفین نمونه واقعی ساخت و فرستاده می شود قبل از شروع به توضیح دستگاه طراحی شده توضیحاتی درباره چگونگی طراحی توسط کامپیوتر مفید است .