استان سمنان
استان سمنان با مساحتی برابر 96815 کیلو متر مربع 9/5 درصد مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده و از این جهت ششمین استان کشور می باشد این استان از جانب شمال به استانهای خراسان شمالی ‘ گلستان و مازندران از جنوب به استانهای یزد و اصفهان از مشرق به استان خراسان رضوی و از غرب به استانهای تهران و قم محدود است و مرکز آن شهر سمنان می باشد دارای 4 شهرستان (سمنان ‘ شاهرود ‘ دامغان و گرمسار) دارای10 بخش 16 شهر و 28 دهستان می باشد .
جمعیت استان 566000 نفر
مساحت استان 96000 کیلو متر مربع
وضعیت آب و هوائی استان سمنان :
استان سمنان به طور کلی تحت تاثیر جریانهای هوای گرم و خشک دشت کویر قرار دارد ولی عواملی چون دوری از دریا امتداد کوهها ‘ ارتفاع مکان وزش بادها در آب و هوای این استان مؤثرند در این استان سه نوع آب و هوا را می توان یافت.
1- قسمت شمالی شامل : شاهرود ‘ دامغان ‘ مهدیشهر ‘ شهمیرزاد : دارای آب و هوای نسبتاً سرد و خشک در زمستان و معتدل در تابستان .
2- قسمت جنوبی شامل : گرمسار و جنوب شهرستان سمنان آب و هوای بیابانی و نسبتاً گرم و خشک در تابستان و سرد و خشک در زمستان .
3- قسمت مناطق دشت میامی و حسین آباد کالپوش ( شمال و شمال شرقی استان ) دارای اب و هوای نسبتاً سرد و مرطوب در زمستان و معتدل و مرطوب در تابستان .
نقاط دیدنی استان سمنان :
وجود مساجد ‘ دژها ‘ عمارتها ‘ مدرسه ها ‘ بازارها ‘ حمام ها ‘ قلعه ها ‘ ارگها و آرامگاه شاعران و عرفا باعث شده است تا تعداد بیشماری از جمعیت که از دیگر نقاط عازم بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) هستند بندهای فراقت را از وجودشان
باز کنند و با تبسم پاک حقیقت چشم ها را با این مکانهای مقدس و تفریحی شستشو دهند و خاطره خوش این منطقه با صدای دلنواز و شورانگیز زنگ کاروانیان تاریخ درهم آمیزند وجود این مناطق خوش آب و هوای استان که می تواند غبار خستگی را از رخساره عاشقان به زیارت بازگیرد .
1- غار دربند . 2- عمارت چشمه علی دامغان . 3- آبگرم سمنان. 4- تنگه ها و رودهای شمال و شمال غربی ‘ مهدیشهر و شهمیرزاد. 5- شکارگاه ملاده شهمیرزاد سمنان. 6- منطقه حفاظت شده پرور مهدیشهر. 7- منطقه حفاظت شده خنار و تپال. 9 - جنگل ابر شاهرود. 9- منطقه حفاظت شده خارتوران. 10- منطقه حفاظت شده خوش ییلاق. 11- بازار و موزه (حضرت ع ) و مسجد المهدی مهدیشهر. 12- آرامگاه بایزید بسطامی. 13- ابن یمین فرومدیِ درشاهرود. 14- فروغی بسطامی در شاهرود. 15- آرامگاه حاج ملاعلی سمنانی. 16- برج پیر علمدار دامغان. 17- عمارت دختر ناصرالدین شاه. 18- تاریخانه دامغان. 19- گنبد چهل دختران. 20- مسجد جامع گرمسار. 21- بازار آرادان. 22- کاروانسرای میاندشت.
23- امامزاده علی بن اشرف. 24- امامزاده علویان در سمنان. 25- آستان مبارکه حضرت یحیی بن موسی بن جعفر. 26- منطقه خوش آب و هوا و تاریخی بسطام .
شهر سمنان مرکز استان سمنان و نیز مرکز شهرستان سمنان است. این شهر در جنوب رشته کوه البرز و شمال دشت کویر در راه تهران به خراسان قرار گرفته است. آب و هوای آن خشک و معتدل می‌باشد.
موقعیت جغرافیایی
این شهر در حد فاصل دو شهر دامغان و گرمسار در طول جغرافیایی ۵۳ درجه و ۲۳ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۵ درجه و ۳۴ دقیقه واقع شده و ارتفاع متوسط آن از سطح دریا ۱۱۳۰ متر است. همچنین فاصله آن تا تهران ۲۱۶ کیلومتر است و به راه آهن سراسری تهران_مشهد، متصل می‌باشد.
آب و هوا
آب و هوای این شهر در تابستان گرم و در زمستان نسبتاً سرد می‌باشد. بارندگی‌های این شهر در فصول سرد سال صورت می‌گیرد و میزان متوسط بارندگی سالانه آن ۱۴۰ میلیمتر می‌باشد. متوسط درجه حرارت سالانه ۷/۱۷ درجه سانتیگراد است و این در حالی است که حداکثر مطلق حرارت ۵/۴۴ درجه سانتیگراد و حداقل مطلق ۴/۶- درجه سانتیگراد گزارش شده است. همچنین متوسط تعداد روزهای یخبندان در طول سال در حدود ۴۸ روز می‌باشد.
موقعیت جغرافیایی – سمنان
استان سمنان با ۹۵۸۱۵ کیلومتر مربع وسعت در شرق استان تهران قرار دارد. سمنان، شاهرود، دامغان و گرمسار چهار شهرستان معروف این استان می‌باشند. استان سمنان در سال ۱۳۷۰ حدود ۴۵۷ هزار نفر جمعیت داشته است که ۱/۶۱ درصد آن شهرنشین و ۴/۳۸ درصد آن روستانشین بوده است. شهر سمنان‌مرکز استان سمنان وشهر شاهرود از نظر جمعیت بزرگترین شهر استان است. نسبت‌جنسی جمعیت استان ۱۰۵ می‌باشد. استان سمنان در دامنه‌های جنوبی سلسله جبال‌البرز واقع شده که ارتفاع آن از شمال به جنوب کاهش می‌یابد و به‌دشت کویر منتهی می‌شود. این استان به دو بخش کوهستانی و دشت‌های پایکوهی تقسیم‌می‌شود. نواحی کوهستانی آن توان‌های معدنی و گردشگاهی مناسبی دارد ودشت‌های پایکوهی آن نیز شهرهای بسیار قدیمی ایران را در میان خود جای داده‌است.
این استان اماکن و بناهای مذهبی و زیارتی متعددی را در خود جای داده که مسجدسلطانی، مسجد جامع، مسجد تاریخانه دامغان، مسجد جامع بسطام و... از آن جمله هستند.
جاده ابریشم از وسط استان سمنان عبور می‌کرده است و آثار متعدد تاریخی از جمله کاخ‌ها، عمارات، قلعه‌ها،کاروانسراها، آب انبارها، برج‌ها و باروها و... به جا مانده‌اند.
این استان از نظر جاذبه‌های طبیعی یکی از مناطق جالب توجه ایران است. حواشی رودخانه‌ها،چشمه‌های آب معدنی و طبیعی، تفرجگاهها، جنگل‌ها و فضاهای سبز، مناطق حفاظت شده، قله‌ها وارتفاعات، غارها و جاذبه‌های ویژه کویری از جمله این عناصر زیبای طبیعی هستند.
استان سمنان از لحاظ آداب و رسوم و کنش‌های فرهنگی مردم، کانون گوناگونی هاست. انجام مراسم مربوط به اعیاد ملی و مذهبی، ازدواج وهمسر گزینی، سوگ‌ها و عزاهای خصوصی و مذهبی و سایر کنش‌های فرهنگی مردم علیرغم تفاوت‌های محسوسی که با سایر نقاط با هم دارند، بسیار دیدنی و جالب توجه است. این استان مهد شعرا و دانشمندان زیادی است.
شهرستانهای مربوطه سمنان
سمنان در فاصله ۲۲۱ کیلومتری تهران بر سر راه خراسان واقع شده است. این شهر محل رفت و آمد اقوام مختلف بود و در کتب تاریخی نیز به کرات از آن نام برده شده است. در آغاز قرن چهارم هجری سمنان جزو قلمرو آل زیار بود. بعد از انقراض‌این سلسله به تصرف آل بویه درآمد. در آن دوره شهرهای قومس جزو منطقه‌دیلم به شمار می‌آمد. در سال ۴۲۷ ه.ق ترکان غز خرابی‌های زیادی به شهر وارد ساختند. سمنان در سال ۶۱۸ ه.ق در اثر حمله مغولان ویران گردید ولی در دوره‌های بعد، از جمله در دوره صفوی و قاجار آبادانی‌هایی در آن صورت گرفت و آثار متعددی از آن دوره‌ها به جا مانده است. سمنان امروزی آباد و زیباست.
شاهرود
شاهرود تا تهران ۴۰۰ کیلومتر فاصله دارد. در قسمت شمالی آن سلسله جبال البرز و در قسمت جنوبی آن کویر نمک قرار گرفته است. رود تاش از این شهر می‌گذرد و به کویر منتهی می‌شود. آب و هوای آن در نواحی‌کوهستانی سرد و در سایر مناطق نسبتاً معتدل است.
دامغان
دامغان در فاصله ۳۳۵ کیلومتری تهران واقع شده است. نواحی شمالی آن را کوهستان‌های البرز مرکزی و بقیه قلمرو آن را بیابان و کویر در برگرفته است. دامغان در معرض بادهای شدید غبار آلود شمالی است. آب و هوای آن در نواحی کوهستانی معتدل و در نواحی کویری گرم است دامغان از شهرهای قدیمی ایران است.
گرمسار
گرمسار تا تهران ۱۰۷ کیلومتر فاصله دارد و در دشت واقع شده است. روستاهای این شهرستان از ریزابه‌های حبله رود مشروب می‌شوند. این شهر که قدمت دیرینه دارد زادگاه دکتر محمود احمدی نژاد نهمین رئیس جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.
جنگل‌ها و کویرها
فضاهای جنگلی استان عبارتند از: جنگل‌های طبیعی مشتمل بر نواحی جنگلی حاشیه شمالی استان که‌ادامه جنگل‌های کوهستانی البرز است، جنگل‌های ارس دامنه‌های جنوبی رشته کوههای البرز که درختان متراکم‌و بلند دارد، جنگل‌های کویری که در مناطق چاه جام و خوار توران از گونه‌های تاغ و گز بوجود آمده‌اند.جنگل‌های دست کاشت که شامل پارک‌های جنگلی و فضاهای سبز احداثی هستند که در اطراف شهرها و مراکز جمعیتی استان ایجاد شده‌اند. مسیر راههای ورودی و خروجی استان نیز بطول ۱۶۰ کیلومتر تاغکاری شده‌است. مهم‌ترین پارک‌های استان سمنان عبارتند از: پارک جنگلی سوکان، پارک جنگلی کومش و پارک جنگلی محلات در سمنان، پارک جنگلی گرمسار، پارک جنگلی دامغان و پارک جنگلی شاهرود.
بخش قابل توجهی از محدوده استان‌سمنان در منطقه کویری قرار گرفته است. کویر کهک در جنوب گرمسار وکویر حاج‌علی قلی در جنوب دامغان از جمله نواحی کویری با ارزش‌های دیداری وجهانگردی استان سمنان هستند.
آب و هوای استان
آب وهوای استان سمنان در نواحی کوهستانی سرد، در دامنه کوهها معتدل و در حواشی کویر گرم است. آب و هوای شهر دامغان به علت وزش بادهای شدید شمالی و بارندگی‌های ناشی از بادهای نواحی گرگان و مازندران‌زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل دارد. شهر سمنان تابستان‌های گرم و زمستان‌های معتدل دارد. آب و هوای شاهرود در قسمت‌های شمالی سرد و در قسمت‌های مرکز معتدل و در قسمت‌های جنوبی گرم است. شهر گرمسار تابستان‌های بسیار گرم و زمستان‌های نسبتاً سرد و بارانی دارد. گرمسار در ناحیه صحرایی و خشک قرار دارد.
عوامل شکل دهنده اقلیم استان سمنان :
عواملی همچون دوری و نزدیکی از دریا ، جهت و امتداد کوهها ، توده های هوا و سیستم های هواشناسی ، ارتفاع ، عرض جغرافیائی و پوشش گیاهی و غیره بر شکل گیری اقلیم یک منطقه مؤثر می باشند. عوامل تاثیرگذار بر اقلیم نواحی مختلف استان سمنان نیز مانند هر منطقه ای به دو دسته اصلی و فرعی تقسیم می شوند :
عوامل اصلی : ارتفاع ، عرض جغرافیایی ، منابع رطوبتی ، توده های هوا و سیستم های هواشناسی
عوامل فرعی : پوشش گیاهی ، فعالیت های کشاورزی ، صنعتی و معدنی
ترکیب این عوامل همراه با توده های موثر برکشور سبب شده اند که در این استان عموماً سه نوع شرایط آب و هوائی قابل تشخیص باشد .
è بخش های شمالی استان شامل بسطام ، نردین، دیباج ، مهدی شهر و شهمیرزاد ، در زمستانها ، دارای آب و هوای نسبتاً سرد و نیمه مرطوب و در تابستانها ، دارای اقلیم معتدل هستند .
è بخش های جنوبی استان شامل گرمسار و نواحی جنوب سمنان ، دامغان و شاهرود ، در زمستانها دارای آب وهوای سرد وخشک و درتابستانها نسبتاً گرم وخشک کویری می باشند.
è بخش های شمال شرقی استان شامل دشت میامی و حسین آباد کالپوش ، در زمستانها دارای آب و هوای نسبتاً سرد و مرطوب و در تابستانها معتدل و مرطوب هستند .
در تحلیلی کلی می توان بیان نمود که این استان بیشتر تحت تأثیر جریان های جوی گرم و خشک دشت کویر قرار دارد .
شاهرود - خبرنگار آفرینش
شهرستان شاهرود در فاصله 390 کیلومتری شرق پایتخت با 514000 کیلومترمربع وسعت و 1365 متر ارتفاع از سطح دریا در مختصات جغرافیایی 54 و 35 تا 57 و 5 طول شرقی و 34 و 35 تا 35 عرض شمالی قرار دارد. این شهرستان با 325000 نفر جمعیت، 4 بخش، 12 دهستان و 293 پارچه آبادی بزرگ ترین شهرستان ایران اسلامی از نظر وسعت است.
پارک های ملی، پناهگاه های حیات وحش، مناطق حفاظت شده و آثار طبیعی، ملی یا به عبارت دیگر مناطق چهارگانه طبیعی، مهم ترین نقاط اکوتوریسمی به شمار می رود و اگر منطقه شکار ممنوع را نیز جزو قلمرو تفکیکی محیط زیست بدانیم، تقسیم بندی به پنج قسمت افزایش خواهد یافت که کل این مناطق در این شهرستان وجود داشته و مناطق حفاظت شده در برگزاری تورهای طبیعت گردی به عنوان مبنا قرار می گیرد و از این لحاظ (وجود مناطق حفاظت شده) استان سمنان و شاهرود را، از دیگر شهرهای کشور متمایز نموده
زیرا یک چهارم مناطق حفاظت شده کشور در این استان وجود دارد.
اگر بخواهیم در شهرستان شاهرود گشتی بزنیم و از طبیعت آن بهره بگیریم بهتر است بدانیم که شاهرود را سرزمین پنج اقلیم یا قاره کوچک نام نهاده اند و به عنوان عروس کویر معرفی شده و این تفاوت در اقلیم مدیون اختلاف های شکفت انگیز صد درجه سانتیگراد در بلندترین منطقه کوهستانی شهرستان به عنوان قله شاهوار که حدود 4000 متر ارتفاع داشته و دمای آن 50 درجه زیر صفر در زمستان و گرمای کشنده 50 درجه سانتیگراد در پست ترین منطقه شهرستان با نام اسب کشان با ارتفاع 850 متر است. لذا خالی از لطف نیست که ابتدا مختصری در خصوص پوشش گیاهی و جانوری این شهرستان مطالبی را به اختصار بیان نموده و سپس مناطق جذاب آن را توصیف کنیم.