تحقیق مقاله درمان رفتاری غرقه سازی تجسمی - implosion therapy

1-درمان رفتاری غرقه سازی تجسمی  implosion   therapy

غرقه سازی تجسمی بر این باور مبتنی است که بسیاری از حالات ، منجمله اختلالات اضطراب ، نتیجه تجارب دردناک گذشته است ، و برای اینکه بیمار آنها را از یاد ببرد باید موقعیت اصلی بنحوی که بدون درد تجربه گردد، دوباره ایجاد  شود.

          درمانگرانی که از این روش استفاده می کنند از  مراجعان خودمی خواهند صحنه های تعارضات شخصی مربوط را تصور کنند و اضطراب احساس شده درآن صحنه ها را یادآوری کنند.سپس می کوشد تا واقعیت بازپردازی به حداعلی برسد وبه بیمار کمک کند و اضطرابی را که به واسطه شرایط تنفرآور ایجاد شده بود فروبنشاند. به علاوه دراین روش به مراجع کمک می شود تا رفتارهای پخته تری درپیش گیرد .مواجهه سازی همواره در درمان بسیاری از اختلالات اضطراب نتایج خوبی داشته وبهبود حاصله تا چندین سال پابرجا بوده است .لذ ا مواجهه درازمدت با محرکی  بالینی ،نتایج بهتری را در بردارد.

درمان مواجهه سازی و جلوگیری از پاسخ روشی دیگر که برای درمان غیردارویی وسواس استفاده می شود(R.E.P) یا Response exposure prevenition است که مواجهه بیمار با موردی می باشد که نسبت به آن وسواس دارد( مثل آلودگی ها) و این که از پاسخ دادن جلوگیری کند که در واقع نوعی حساسیت زدایی است.

گاهی اوقات کارایی این روش معادل ارزش درمان دارویی است و می تواند بسیار ارزشمند باشد.

پس کارآمد ترین فن رفتاری برای درمان تشریفات وسواسی مواجهه باعامل وسواسی و جلوگیری از پاسخ می باشد . درمانگر از بیمار می خواهد همه وسواسها و الگوهای اجباری را نشان دهد آنگاه درمانگر آنها را بازداری می کند . مثلا" : فرد مبتلا" به وسواس شستشو را کثیف می کند و آنگاه از شستن ممانعت بعمل می آورد . در شیوه درمان نمونه ممکن است به فرد اجازه داده شود هر پنج روز یکبار ده دقیقه دوش بگیرد مواجهه سازی ،حساسیت به آلودگی و اضطراب همراه با آن را کاهش می دهد و نهایتا" جلوگیری از پاسخ ، تشریفات وسواسی را برطرف می کند.

1-بازداری فکر

این فن بر اساس این فرض استوار است که محرک حواسپرت کننده ناگهانی ، مثل صدای ناخوشایند درجهت خاتمه دادن به افکار وسواسی عمل می کند . بنابراین از مراجع خواسته می شود  فکر وسواسی را در ذهن  نگهدارد و درمانگر  با صدای  بلند میگوید ((بس!)) چنانچه این روش موفقیت آمیز باشد .یک فن خود کنترلی ویژه به مراجع می دهد تا یک  فکر وسواسی را به هنگام وقوع برطرف کند .

ب: درمان دارویی وسواس:

در سال‌های اخیر به دلیل نقش تقویتی "سروتونین"در فیزیوپاتولژی بیماری وسواس از داروهای مهارکننده ویژه سروتونین استفاده می‌شود که فلوکستین به عنوان یکی از آنهاست عامل اصلی رفتارهای وسواسی یک میانجی شیمیایی به نام»سروتونین است و بیشتر درمان های وسواس مبتنی بر »مهار بازجذب سروتونین« است.

داروهای مهم وسواس عبارتند از:

1 -قدیمی ترین داروی وسواس که هنوز هم یکی از موثرترین آنهاست، کلومیپوامین میباشدکه در حقیقت یکی از داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای است

2 - داروهای اختصاصی مهارکننده بازجذب سروتونین مثل فلوکیستین و به طور اخص فلووکسامین و سرتراسین.

3 - اگر داروهای 2 گروه اول و دوم پاسخ ندهند، داروهای دسته سوم ا به این داروها اضافه می شود این داروها شامل: باسپیردن، کلونازپام و حتی داروهای آنتی سایکوتیک مثل هالوپیریدول، پیموزاید و رسپیریدون هستند و حتی گاهی از لیتیوم هم استفاده می شود

  مقایسه کارایی رفتار درمانی، دارو درمانی و ترکیب آنها در درمان مبتلایان به اختلال وسواس شستشو

اثر بخشی رفتاردرمانی (غرقه‌سازی عینی توام با مدل‌سازی و جلوگیری از پاسخ)، دارودرمانی (کلومیپرامین) و ترکیب آنها در درمان بیماران زن مبتلا به وسواس شستشو مورد آزمون قرار گرفته است .

 فرضیه‌های پژوهش عبارتند از:

1 - رفتاردرمانی (غرقه‌سازی عینی توام با مدل‌سازی و جلوگیری از پاسخ) منجر به کاهش رفتار وسواسی، اضطراب و افسردگی بیماران در مقایسه با عدم درمان می‌گردد.

2 - دارودرمانی (کلومیپرامین) منجر به کاهش رفتار وسواسی، اصطراب و افسردگی در مقایسه با عدم درمان می‌گردد. -3 ترکیب رفتاردرمانی و دارودرمانی در مقایسه با هر یک از این دو روش به تنهایی به بهبود بیشتری می‌انجامد. -4 رفتاردرمانی در مقایسه با دارودرمانی کاهش بیشتری در رفتار وسواسی، سطح اضطراب و افسردگی ایجاد می‌کند. -5 درمان ترکیبی در مقایسه با دارودرمانی و رفتاردرمانی به تنهایی به بهبود سازگاری اجتماعی بیشتری منجر می‌شود.

 بیماران زن متاهل 20 الی 50 ساله مبتلا به اختلال وسواس اجبار شستشو به طور تصادفی در چهار گروه آزمایشی زیر قرار گرفتند:

1 - گروهی که تنها رفتاردرمانی (غرقه‌سازی توام با مدل‌سازی و جلوگیری از پاسخ) را دریافت می‌کردند.

2 -گروهی که تنها دارودرمانی (کلومیپرامین) را دریافت می‌کردند.

3 - گروهی که با روش ترکیبی رفتار درمانی (غرقه‌سازی عینی توام با مدل‌سازی و جلوگیری از پاسخ) و دارودرمانی (کلومیپرامین) تحت درمان قرار گرفتند.

4 - گروهی که هیچ یک از درمانهای فوق را دریافت نمی‌کردند و در واقع دارونمایی گرفتند. در این پژوهش متغیر مستقل، روشهای درمان و متغیر وابسته عبارتند از: 1 -کاهش رفتار وسواسی، 2 -کاهش سطح اصطراب (علائم جسمی و روانی بیمار)، 3-بهبود خلق افسرده و  4 -افزایش میزان سازگاری فرد در محیط اجتماعی، خانوادگی و حرفه‌ای. این شاخص‌ها به کمک ابزارهای عینی، پرسشنامه وسواس فکری - عملی مادسلس (MOCL)، فهرست اعمال وسواسی (CAC)، پرسشنامه افسردگی بک (BDI)، مقیاس درجه‌بندی افسردگی هامیلتون

مقیاس خودسنجی اضطراب زونگ (SAS)، پرسشنامه اضطراب آشکار تایلورو مقیاس درجه‌بندی سازگاری اجتماعی، اندازه‌گیری شدند. پس از 2/5 تا 3 ماه (متوسط 15 جلسه)، نمره‌ه‌ای حاصل از ارزیابیها در یک طرح یک عاملی مورد تحلیل واریانس قرار گرفت . نتایج نشان دهنده اثر بخشی روشهای درمان در کاهش رفتار وسواسی و اجتنابی، کاهش میزان اضطراب و افسردگی و افزایش میزان سازگاری بیماران بود. از سوی دیگر درمان ترکیبی نسبت به رفتاردرمانی و داروسازی درمانی به تنهایی اثربخشی بیشتری در کاهش رفتار وسواسی بیماران نشان داده است .

 جمع‌بندی تحلیلهای آماری انجام شده در این پژوهش بیانگر این است که رفتار درمانی در مقایسه با داروسازی در کاهش رفتار وسواسی و اجتنابی موثر بوده است . نتایج تحلیل واریانس پرسشنامه افسردگی بک حاکی از تاثیر کلومیپرامین در کاهش سطح افسردگی بیماران بوده است . درمان ترکیبی در زمینه افسردگی نسبت به رفتار درمانی و دارونما منجر به کاهش بیشتری در میزان افسردگی بیماران شده است .

 درمان ترکیبی در مقایسه با دارودرمانی به تنهایی تاثیری در کاهش افسردگی نداشته است ، یعنی تفاوت معنی‌داری بین این دو روش دیده نشد. براساس نتایج بدست آمده از تحلیل واریانس یک عاملی پرسشنامه اضطراب آشکار تایلور و مقیاس خودسنجی اضطراب زونگ می‌توان گفت که درمان ترکیبی اثر بخشی بیشتری در میزان کاهش اضطراب بیماران در مقایسه با هر یک از این دو روش به تنهایی نداشته است . نتایج نشان می‌دهد که رفتاردرمانی در مقایسه با دارودرمانی اثربخشی بیشتری در کاهش اضطراب بیماران داشته است . به طور کلی درمان ترکیبی نسبت به رفتار درمانی و دارودرمانی به تنهایی اثربخشی بیشتری در افزایش سازگاری اجتماعی بیماران نشان نداده است . سه گروه آزمایشی هیچ گونه تفاوت معنی‌داری در این زمینه نداشته‌اند. نتایج پژوهش فعلی نشان می‌دهد که علاوه بر سن، تحصیلات و مدت ابتلا عوامل دیگری (از قبیل: میزان شدت افسردگی، اصطراب و غیره) نیز روند درمان و نتایج آن را تحت تاثیر قرار داده است.

اختلال وسواس فکرى _ عملىOCD (Obsessive Compulsive Disorder)  در کودکان

به صورت تفکرات مزاحم و تکرار کلیشه وار رفتارهاى خاصى بروز مى کند که موجب برانگیختگى و نگرانى آنان مى شود. کودک وسواسى خود را از درون تحت فشار مى بیند؛ فشار براى انجام دادن کارها، براى رسیدن به هدف، براى پیشرفت و موفقیت. او تصور مى کند که استرس ها و تنش هاى فکرى او از خارج بر وى تحمیل مى شوند، در حالى که نوع تفکر او عامل اصلى این فشارهاست. او همواره به خود مى گوید : «من باید...» بر طبق گزارش انجمن روانپزشکان آمریکا تقریباً از هر ۲۰۰ کودک و یا نوجوان، یک نفر دچار اختلال وسواس فکرى عملى است.

 این اختلال به دلیل آن که توام با درد، ناراحتى و یا بیمارى جسمى خاصى نیست، معمولاً تا سنین نوجوانى و جوانى ناشناخته مى ماند. از زمانى که کودک به دوران نوجوانى پا مى گذارد و روابط دوستى و اجتماعى او گسترده تر مى شود، به دلیل داشتن چنین افکار و رفتارهایى از بودن در جمع دوستان و همسالانش احساس ناراحتى، فشار و استرس مى کند؛ زیرا نگران است که افکار و رفتارهاى وسواسى او از حد خارج شوند و نتواند خود را کنترل کند و همین امر موجب طردشدگى، انزوا و تنهایى او شود. بدیهى است تمامى کودکان و نوجوانان نگرانى ها، تردیدها و ایده هاى گوناگونى دارند که موجب حرکت، تلاش و انگیزه آنان براى یادگیرى، بازى، دستیابى و روابط اجتماعى شان مى شود.

 اما اگر این تصورات و افکار آنان مانع از زندگى عادى شان شود، براى آنها مشکل ساز خواهد شد و آنها را از داشتن یک زندگى سالم و طبیعى بازخواهد داشت.

 براى مثال اغلب کودکان ۹ - ۸ ساله عادت دارند که بر روى درز سنگفرش هاى پیاده رو ها راه بروند یا اسباب بازى ها شان را مدام چک کنند و یا مراسم خوابشان را همیشه طبق آئین خاصى انجام دهند. چنین رفتارهایى که معمولاً در این گروه سنى کودکان رایج است، احتمالاً در بهترین شکل خود، نوعى بازى به حساب مى آید. اما زمانى که همین کارها بر زندگى کودک تسلط مى یابد و در عملکرد بهنجار او اخلال ایجاد مى کند، جاى نگرانى دارد. متاسفانه هر چه کودک و یا نوجوان بیشتر تحت تاثیر این افکار قرار گیرد، به تدریج در او قوى تر و پایدارتر مى شود تا حدى که موجب شرمسارى و درماندگى او و خانواده اش مى شود.

سبب شناسى وسواس در کودکان :

روانشناسان و متخصصان علوم رفتارى تا کنون نتوانسته اند علت و زمان دقیق شروع این اختلال را شناسایى کنند، ولى همگى بر این نکته اذعان دارند که عوامل چندى اعم از: وراثت، روش هاى تربیتى والدین، ویژگى هاى خانوادگى، نابهنجارى کارکرد سیستم عصبى و آشفتگى هاى خلقى در بروز این اختلال در کودکان دخالت دارند. اختلال وسواس فکرى و عملى اختلالى است همچون سایر بیمارى هاى عادى، تغذیه اى، خواب و جسمى که کودک هیچ کنترلى بر آن ندارد و والدین و اعضاى خانواده او باید به این نکته توجه کنند که بروز این گونه افکار و اعمال به هیچ عنوان تقصیر کودک نیست و کاملاً با افکار عادى کودک تفاوت دارد

. وسواس

موضوع «وسواس» را در دو قسمت به صورت گفتگوی بیمار و پزشک مورد بررسی قرار دادیم و اینک قسمت سوم آن به صورت پرسش و پاسخ تقدیم می‏شود. ما معتقدیم که با شناخت علایم این اختلال و بالا رفتن آگاهی خانواده‏ها، قادر خواهیم بود که به بیماران و افراد مستعد کمک کنیم تا زندگی فردی و اجتماعی و خانوادگی آنها دچار از هم‏گسیختگی و اختلال نشود؛ زیرا همان طور که می‏دانید وسواس به تدریج محیط کار و زندگی را برای خود بیمار و اطرافیان غیر قابل تحمل می‏کند و متأسفانه گاهی اوقات، بعضی از مردم افکار و اعمال وسواسی را پاکیزگی و نظافت می‏دانند حال آنکه چنین نیست. آنچه می‏خوانید ادامه موضوع اختلال وسواسی است

که به صورت سؤال و پاسخ تنظیم شده است.

پیش از شروع بحث خلاصه‏ای از گفتگوی قبلی را یادآوری می‏نماییم. همان طور که گفتیم وسواس دارای دو جزء فکری و عملی است. فکر وسواسی عبارت از یک فکر، عقیده، احساس یا حس تکرار شونده و مزاحم می‏باشد که این فکر وسواسی باعث افزایش اضطراب بیمار می‏گردد. وسواس عملی هم یک فکر یا رفتار خودآگاه، منظم و تکراری است که بیمار خود را مجبور یا موظف به انجام آن می‏داند. افکار و اعمال وسواسی ناتوان کننده، وقت‏گیر و بسیار مزاحمند؛ به طوری که زندگی فردی، خانوادگی و روابط اجتماعی اقتصادی را مختل می‏کنند. شیوع اختلال وسواسی تقریبا حدود 3% جمعیت کلی است. زن و مرد بزرگسال به طور یکسان به این اختلال مبتلا می‏شوند. ولی در سنین نوجوانی، پسرها بیشتر از دخترها به وسواس گرفتار می‏شوند. وسواس در تمام سنین حتی در 2 سالگی هم ممکن است

شروع شود اما میانگین سنی ابتلا به آن 20 سالگی است. در کشورهای غربی اختلال وسواس در افراد مجرد بیشتر است در حالی که در کشور ما اختلال وسواسی را بیشتر در افراد متأهل می‏بینیم.

* حال سؤالی که مطرح می‏شود این است

که چه عواملی در ایجاد اختلال وسواسی دخالت دارند؟

اگرچه امروزه به عامل ژنتیک در ایجاد اختلال وسواسی معتقدند و معلوم شده است که در قسمتهایی از مغز افراد مبتلا، افزایش جریان خون و فعالیت وجود دارد و همچنین واسطه‏های شیمیایی نیز دچار تغییراتی می‏شود، اما عوامل محیطی، روانی اجتماعی، اضطراب، عشق و نفرت تقریبا همزمان نسبت به چیزی یا فردی و تردید نسبت به آن در ایجاد و تشدید این اختلال نقش دارند.

* با توجه به اینکه اختلال وسواسی دارای

یک ریشه ژنتیک است، آیا این بیماری درمان‏پذیر است؟

آنچه در مورد منشاء ژنتیک وسواس عنوان شده است این است که وراثت در این اختلال و انتقال آن دارای یک جزء ژنتیک قابل ملاحظه است ولی با این وجود مطالعات خانوادگی بیماران مبتلا به این اختلال نشان داده است که فقط 35% بستگان درجه اول

وسواس در تمام سنین حتی در 2 سالگی هم ممکن است

شروع شود اما میانگین سنی ابتلا به آن 20 سالگی است.

بیمار به این اختلال مبتلا هستند که البته در همین 35% هم عوامل غیر ژنتیکی دخالت دارند. بنابراین اختلال وسواسی یک اختلال با چندین علت است و به همین دلیل درمان‏پذیر است.

* پرسش دیگر این است که آیا بیمار

مبتلا به اختلال وسواسی، افکار و اعمال تکراری خود را منطقی می‏داند؟

معمولاً بیماران مبتلا به وسواس، به پوچی و غیر منطقی بودن افکار و اعمال خود واقفند و میل زیادی دارند که در مقابل این هجوم فکری و عملی مقاومت کنند اما فقط نیمی از این بیماران قادر خواهند بود که در مقابل افکار و اعمال مکرر خود تنها اندکی مقاومت کنند زیرا همان گونه که گفتیم افکار وسواسی باعث افزایش اضطراب می‏شود؛ درست مثل کسی که دایما فکر ایستادن در لبه پرتگاهی را تجسم می‏کند؛ یا دایما احساس می‏کند که لباس یا قسمتی از بدنش به نجاست آلوده شده است و حتی حس می‏کند که ادرار از پاهایش سرازیر شده است در حالی که به واقع چنین چیزی نیست. همه این موارد باعث افزایش اضطراب فرد می‏شود. اما اعمال وسواسی شاید به عنوان یک مکانیسم دفاعی و فرار از اضطراب باشد. یعنی انجام اعمال وسواسی، اضطراب شخص را کاهش می‏دهد اما اگر بیمار در مقابل انجام اعمال وسواسی خود مقاومت کند باز هم اضطراب بیشتر خواهد شد. اکثریت بیماران می‏دانند که اعمال وسواسی کاری بیهوده و احمقانه است اما گاهی این اعمال به صورت جزیی از خصوصیات اخلاقی فرد درمی‏آیند و ارزش خاصی برای او

به دلیل اینکه بیماران علایم خود را پنهان می‏کنند معمولاً

حدود 10 5 سال پس از استقرار بیماری به روانپزشک مراجعه

 می‏کنند. این تأخیر باعث مزمن شدن بیماری و تشدید علایم می‏شود.

پیدا می‏کنند. به همین خاطر بیمار خود را حتی با صرف وقت زیاد موظف می‏داند که به منظور نظافت ایده‏آل از آلودگیهایی نظیر ادرار، مدفوع، میکروب، گرد و غبار، تهیه غذا و ... اجتناب کند و با توسل به شستشوی بی‏اندازه و بی‏حد، زندگی را به کام خود و خانواده‏اش تلخ می‏کند. بیمار از فرط شستشو دستهایش را می‏ساید و دستهای یک شخص 25 ساله شبیه دستهای یک شخص سالخورده خواهد شد.

* اکنون کمی در مورد الگوهای وسواس

صحبت می‏کنیم:

شایعترین الگوی وسواس همان شستشوی مکرر است. الگوی دیگر بیماران، شک و تردید است. بیمار مکررا فکر می‏کند قفلها را بسته یا نه. گاز را خاموش کرده یا نه؟ شیرگاز را بسته است یا نبسته است؟ این بیمار مجبور است چندین بار به خانه برگردد و وسایل منزل را وارسی کند. همه چیز را چندین بار کنترل کند. او از این کار خسته و درمانده می‏شود. ممکن است بموقع به محل کارش نرسد و اوقاتش تلف شود و در نهایت به خاطر تقصیر و کوتاهی در انجام کار و فراموشی، احساس گناه می‏کند و خودش را سرزنش می‏کند و

الگوی دیگر این است که بیماران ممکن است «ساعتها» وقت خود را صرف غذا خوردن به شیوه‏ای خاص و یا اصلاح صورت خود بکنند. اعمال و افکار وسواسی مذهبی مثل شک و تردیدهای زیاد مثلاً موقع به جا آوردن اعمال مذهبی در بیماران وسواسی دیده می‏شود. احتکار و جمع‏آوری کالاهای مختلف نیز در بیماران وسواسی وجود دارد. بعضی بیماران وسواس، کندن موهای بدن بخصوص موهای سر و صورت بخصوص سبیل خود را دارند. همچنین ناخن جویدن ممکن است در اختلال وسواس جبری دیده شود.

* پرسشی که بسیار مطرح است این

است که اختلال وسواسی جبری چگونه شروع می‏شود؟

شروع این اختلال معمولاً به طور حاد است و در تقریبا 70% موارد، علایم بعد از یک اتفاق ناراحت کننده و استرس‏آور شروع می‏شود. اما به دلیل اینکه بیماران علایم خود را پنهان می‏کنند معمولاً حدود 10 5 سال پس از استقرار بیماری به روانپزشک مراجعه می‏کنند. این تأخیر باعث مزمن شدن بیماری و تشدید علایم می‏شود. گاهی بیماری به شدت مستقر شده و نسبت به درمان مقاوم می‏شود.

* برای درمان بیماران مبتلا به اختلال

وسواسی جبری چه باید کرد؟

امروزه بیش از همه روشها، درمان‏دارویی و رفتاردرمانی به عنوان اصلی‏ترین روش درمان این بیماران مطرح است، که باید طبق نظر روانپزشک این درمان صورت گیرد. البته قبل از اقدام به درمان، بیمار باید نهایت همکاری را داشته باشد و اطرافیان بخصوص همسر و فرزندان بیمار باید از بیمار حمایت درمانی کنند. اثر دارودرمانی و رفتاردرمانی با هم مساوی است، ولی اثر رفتاردرمانی ماندگارتر و طولانی‏تر است. رفتاردرمانی روشی است که هم به طور سرپایی و هم با بستری کردن بیمار امکان‏پذیر است. روشهای رفتاردرمانی اصلی برای اختلال وسواسی جبری عبارتند از مواجه‏سازی بیمار با مواردی که باعث پاسخ و اضطراب بیمار می‏شود. در اینجا باید از پاسخ دادن بیمار پیشگیری شود. باید به تدریج از بیمار حساسیت‏زدایی به عمل آید و اندیشه بیمار را از افکار وسواسی بازداریم. روش غرقه‏سازی نیز با عامل ایجاد کننده فکر یا عمل وسواسی بسیار مفید است. درمان با غرقه‏سازی تجسمی نتایج خوبی داشته است. روان‏درمانی نیز از اصول درمان بیماران وسواسی است که باید توسط یک متخصص علاقه‏مند و دلسوز انجام شود. خانواده بیمار نیز باید مشمول روان‏درمانی قرار گیرند. بیمار و خانواده‏اش باید تقویت روحی شده و اطمینان خاطر نسبت به بهبودی پیدا کنند. برای آنها باید توضیح بدهیم و در مورد مدارا با بیمار آنها را نصیحت و تشویق کنیم.

همان طور که گفتیم درصد قابل توجهی از بیماران وسواسی نسبت به درمان‏دارویی مقاومند. برای درمان این بیماران استفاده از الکتروشوک توصیه می‏شود که در بسیاری از موارد مؤثر است. از الکتروشوک اغلب برای بیماران بستری در بخش روانپزشکی استفاده می‏شود ولی می‏توان برای بیماران سرپایی نیز از این وسیله استفاده کرد. آخرین راه درمان بیماران مقاوم به سایر درمانها، استفاده از جراحی روانی است که روشی مؤثر است و امروزه رایجترین عمل جراحی روانی برای درمان اختلال وسواسی جبری، روشی به نام «سینگولاتومی» است. اما همان طور که پیشتر گفتیم روان‏درمانی خانواده، کمک به کاهش ناهماهنگی زناشویی، کم کردن اضطرابها و استرسهای محیطی و ساختن اتحاددرمانی با اعضاء سالم خانواده به نفع بیمار، کاری مفید و برای بیمار زمینه آرامش خاطر و اعتماد به نفس را فراهم می‏سازد.

– کدام اصل با اصول واقعیت درمانی مغایرت دارد؟(81)

از انتقال استفاده نمی شود

مفهوم سلامت روانی کاربردی ندارد

 تغییر از طریق بصیرت رخ می دهد

مشاور با رفتار فعلی مراجع سرو کار دارد  

  47 – تفاوت واقعیت درمانی با سایر مکاتب درمانی در این است که واقعیت درمانی(81)

به تشخیص و طبقه بندی بیماریها اهمیت می دهد

اختلال های رفتار مراجع را حاصل رفتار و غیرمسؤولانه اومیداند
3) پذیرای پدیده ی انتقال در فرایند درمان است

رفتار گذشته فرد را تجزیه و تحلیل می کند  

  48- حالات من از نظر برن عبارت است از ... (73)

انعکاس از وقایع ثبت شده گذشته

 پدیده های غیرطبیعی مربوطه به فیزیولوژی بدن

تولیدات بدن که جنبه فیزیولوژیک دارد

بخش ناخودآگاه ذهن فرد  

  49 – اگر فردی در یک حالت از حالات من تثبیت شود آن را چه می گویند؟(75)

آلودگی

بازی روانی

رابطه متقاطع

طرد  

  50 – از دیدگاه نظریه ی تحلیل محاوره ای (برن) سه حالت من والدینی، من بالغ و من کودک به ترتیب با کدام مورد زیر مساوی است؟

برن روحی، نوروحی، کهنه روحی

روان باستانی، نوروحی، کهنه روحی

روان بیرونی، روان نو، روان باستانی

نوروحی، روان نو، روان باستانی  

  51 – در نظریه اریک برن اگر در حالت من همزمان درگیر محاوره شوند . آنرا چه می گوئیم؟ (78)

حالات متضاد

کلک بازی

محاوره پیچیده

محاوره متقاطع