تحقیق مقاله مشکلات رایج دهان و دندان

- پوسیدگی

اگر هرگز غذا نمی خوردیم ودندان هایمان را روزی دو بار مسواک می زدیم، هرگز دندان هایمان فاسد نمی شد .

پوسیدگی های دندانی به طورمستقیم با شیوه زندگی ، عادت های غذایی ، میزان مراقبتهای بهداشتی از دهان ودندان ،وجود فلوراید در آب وخمیر دندان و..... بستگی دارد .توارث نیز نقش مهمی را در مستعد بودن دندان به پوسیدگی ایفا     می کند .

در یک دهان تمیز ، بلافاصله پس از مسواک زدن یک لایه پوششی نازک میکروسکوبی که منشاء آن پروتئینهای موجود در بزاق می باشد ، بر روی دندانها ایجاد می شود .بلافاصله پس از ایجاد این لایه ، میکروارگانیسمها روی آن می چسبند و برروی دندان ایجاد پلاک می نمایند .

در این مرحله، pH دهان حدود 6.2 تا7.0 است . اگر pH دهان به زیر 5.5 برسد ، مینای دندان قسمتی از مواد معدنی خود را از دست می دهد و آمادگی برای شکسته شدن پیدا می کند.

 اگر pH خیلی پائین بیاید ، حتی مغز دندان که درون لثه مستقر است ،دچار آسیب می شود .

خوردن غذا های شیرین به علت وجود قندهای هیدروکربنی در داخل ساختار خود می تواند تحت تاثیر آنزیمهای موجود در بزاق تولید اسید کرده و pH دهان را پایین بیاورد که اصطلاحا“ به این گونه موادقندی ، کربو هید راتهای قابل تخمیر گفته می شود .

علاوه بر تاثیر آنزیمها بر کربوهیدراتها ، باکتریها ی موجود در دها ن نیز به مواد قندی علاقه داشته ونتیجتا“‌فعالیت آنها نیز تولید اسید را دو چندان می کند، تولید اسید بیشتر یعنی فساد سریعتر دندان .

انواع پوسیدگی عبارتند از :

پوسیدگی تاج : که هم در کودکان و هم در بزرگسالان به شدت شایع است و بیشتر روی سطوح افقی دندانها ظاهر می شود .

پوسیدگی ریشه : با افزیش سن ، لثه ها شروع به عقب نشینی می کنند، از آنجا که آن قسمت از دندان که زیر لثه مخفی بوده وپس از عقب نشینی پدیدار شده است ، فاقد مینا می باشد، در مقابل پوسیدگی و فساد بسیار آسیب پذیر است .

پوسیدگی مجدد : اطراف دندان پر شده ، محل مناسبی برای تجمع پلاکها ودر نتیجه پوسیدگی مجدد است .

اشخاصی که دچار خشکی دهان هستند ، به علت کمبود ترشح بزاق ، بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می گیرند. پوسیدگی را باید جدی گرفت چراکه اگر به موقع درمان نشود ، می تواند به عصب دندان لطمه زده و منجر به آبسه لثه گردد .

چطور می توان از وجود پوسیدگی دندان مطلع شد ؟

تنها یک دندانپزشک می تواند وجود پوسیدگی را در دندان تشخیص دهد . چرا که ممکن است پوسیدگی در داخل دندان اتفاق افتاده باشد و به طور ظاهری قابل رویت نباشد.

2- پلاک

پلاک یک لایه نازک و بی رنگ است که از تجمع دائمی باکتریها و مواد قندی برروی دندان ایجاد می شود . اگر پلاکها به موقع از سطح دندانها پاک نشوند ، می توانند به پوسیدگی و بیماریهای لثه منجر شوند.

چگونه می توان از وجود پلاک ، مطلع شد ؟

باکتریهای فراوانی در دهان وجود دارند که از مواد غذایی و ترکیبات موجود در بزاق تغذیه می کنند .پس از صرف هر غذا ،اسیدهایی که از باکتریهای روی پلاکها تولید می شوند ، می توانند به دندان صدمه زده وایجاد حفره نمایند . اگر پلاک به موقع تحت درمان قرار نگیرد، می تواند باعث بیماریهای دندان یا تورم و خونریزی لثه ها گردد.

3- جرم دندان

جرم دندان که گاه منشاء آهکی دارد ، در واقع پلاکی است که سخت شده است . اگر جرم در خط لثه ایجاد شود می تواند آنرا دچاربیماری کند .جرم دندان زمینه را برای ایجاد پلاکها ی دندانی تسهیل می کند .

علاوه بر اینکه جرم دندان بر زیبای ظاهری شخص لطمه می زند ، به علت ساختار متخلخلش مستعد جذب مواد رنگی از سیگار ، قهوه ، چای و.... است .

چگونه می توان جرم دندان را تشخیص داد؟

برخلاف پلاک که بی رنگ است ، جرم دندان ، کاملا“‌قابل تشخیص است . علامت مشخصه آن وجود لکهای زرد یا قهوه ای بر روی دندان و لثه می باشد .

4- بیماری لثه :

بیماری لثه با ورم وآماس لثه شروع می شود که بیماری دراین مرحله به راحتی قابل درمان است .علائم ورم و التهاب ، حساسیت و خونریزی هنگام مسواک زدن می باشد. ممکن است مراحل پیشرفته بیماری لثه به از دست دادن دندانها بیانجامد.

سلامتی لثه ها بر سلامتی عمومی بدن تاثیر گذار است .مطالعات و بررسی های اخیر وجود رابطه میان بیماری لثه و بیماریهای دیگر مانند دیابت ، بیماری قلبی و زایمان زود رس را نمایان ساخته اند.

5- بوی بد دهان :

امروزه ، 40% از جمعیت جهان از مشکل بوی بد دهان یاHalitosis رنج می برند .

بوی بد دهان ممکن است ، به علل ذیل ایجاد شود :

1- مواد غذایی ، باقیمانده ذرات غذا در بین دندانها ، همچنین بعضی از مواد غذایی نظیر سیر وپیاز ومشروبات الکلی تولید بوی بد دهان می کنند .

2- بیماری های دهان و دندان و عدم رعایت کامل بهداشت دهان ودندان می تواند باعث ایجاد بوی بد گردد.

3- خشکی دهان : خشکی دهان باعث باقیماندن سلولهای مرده روی سطح زبان و لثه ها می شود .تجزیه سلولهای مرده سبب ایجاد بوی بد می گردد.

4- بیماریها : عفونتهای ریوی ، بیماریهای کلیوی ، نارسائی کبدی ، دیابت کنترل نشده ،ترش کردن معده وسکسکه نیز می توانند در پیدایش عارضه خشکی دهان و بوی بد مؤثر باشند .

5- وضعیت دهان ، بینی و گلو : در صورتیکه عفونتهای سینوسی از طریق مجرای بینی به گلو راه یابد ، تنفس را بد بو می کند .اگر تنفس کودکی بد بو شد، ممکن است شیئی کوچکی را در سوراخ بینی خود فرو کرده باشد . برونشیت و عفونتهای مجاری تنفسی نیز از سایر عوامل مؤثر در ایجاد این عارضه به شمار می روند .

6- استعمال دخانیات : سیگار کشیدن، دهان را خشک وتنفس را بد بو می کند ودر درازمدت انواع بیماریهای دها ن ودندان را ایجاد خواهد کرد.

7- رژیم غذایی سخت : ضمن روزه یا رژیمهای غذایی سخت به علت کاهش غلظت پاره ای از مواد شیمیایی درخون ، ممکن است مشکل بوی بد دهان ایجاد شود .

علل بوی بد دهان

علل غیر پاتولوژیک بوی بد دهان

افزایش سن

بوی دهان شیرخواران و کودکان شیرین ، بوی دهان در دوره بلوغ ناخوشایند ، بوی دهان بالغین تند و بوی دهان افراد سالخورده سنگین و زننده توصیف شده است. همراه با افزایش سن باکتریهای دهان افزایش می‌یابد و شاید به همین سبب زنندگی بوی دهان با افزایش سن بیشتر می‌شود.

نفس صبحگاهی

شاید نفس صبحگاهی شایعترین علت هالیتوز باشد. دهان سرتاسر روز بوسیله بزاق شستشو می‌شود. PH بزاق حدود 5/6 و بطور خفیفی برای باکتریهای گرم منفی و بی هوازیها باکتریواستاتیک است. به هنگام خواب جریان بزاق کم می‌شود و بزاق گرد آمده به آرامی تغییر می‌کند. PH آن به حدود 7 می‌رسد و آنزیمها تخریب می‌شوند که خود باعث بودار شدن بزاق می‌گردد. از سوی دیگر ذرات غذا و اپیتلیوم جدا شده ، محیطی مناسب برای تغییر فلوئور دهان است. با تشدید رشد باکتریها و تخریب این مواد نفس ناخوشایند صبحگاهی پدید می‌آید. پس از برخاستن از خواب با خوردن ، نوشیدن و صحبت کردن جریان بزاق تحریک شده مواد را شسته و نفس صبحگاهی بطور طبیعی برطرف می‌گردد.

نفس گرسنگی

دهان کسانی که به عللی چون رژیم غذایی یا روزه داری یک یا چند وعده غذایی را نخورده‌اند ، بوی ناخوشایندی می‌دهد، برخی معتقدند این امر به علت بازدم ریوی محصولات فرار متابولیسم چربیها و پروتئینهای بدن است . کاهش جریان بزاق و خشکی دهان نیز قطعا نقش مهمی دارد.

نفس قاعدگی

در برخی منابع به بوی بد دهان در زنان قاعده اشاره شده است. احتمالا روز قبل از شروع قاعدگی شروع می‌شود و گفته شده در زنان با قاعدگی دردناک بیشتر رخ می‌دهد.

غذا

سیر شناخته شده‌ترین غذا در این ارتباط است. دیده شده که دادن سیر از راه فیستولهای دستگاه گوارش و حتی مالیدن آن به پاهای فرد می‌تواند منجر به بوی سیر در دهان وی شود. پیاز ، ماهی ، غذاهای ادویه‌دار ، رژیمهای پرچربی ، نوشابه‌های الکلی و رنگهای غذایی از سایر مواردی هستند که باعث بوی مخصوص به خود می‌شوند.

داروها

دی متیل سولفوکسید ، آمیل ، نیتریت ، پارالدئید ، ایزوسورباید ، دی نیترات ، تتراسیکلین و برخی ویتامینها مثل ویتامین B6 از داروهایی هستند که می توانند باعث هالیتوز شوند. این امر احتمالا به علت دفع قسمتی از دارو از طریق ریه است. گزارشی از یک بیمار وجود دارد که استفاده نادرست از تتراسیکلین باعث زبان سیاه مودار و هالیتوز شده که با قطع دارو ، هر دو برطرف گشته است.

نفس سیگاری

استفاده از سیگار باعث بوی نامطبوعی در دهان می‌شود که تا مدت زیاد باقی می‌ماند.

علل پاتولوژیک بوی بد دهان

هالیتوز می‌تواند ناشی از بیماریهای موضعی در حفره‌های دهان ، حلق ، بینی یا سینوسها ، بیماریهای ریوی یا مشکلات سیستمیک مثل کتواسیدوزدیابتی ، اورمی یا نارسایی کبدی باشد.

دهان و دندان

شایعترین علت پاتولوژیک هالیتوز مشکلات دهان ، زبان و دندانهاست. باکتریهای فلوئور طبیعی دهان بویژه گرم منفی ها قادر به تولید ترکیبات فرار سولفو (VSC) هستند که بوی بد ایجاد می‌کنند. سولفید هیدروژن و متیل مرکاپتان و دی متیل سولفید مهمترین VSC هستند که ارتباط آنها با بوی بد دهان مشخص شده است. این گازها ناشی از فعالیت فلوئور دهان روی مواد باقیمانده غذا ، بقایای سلولی اپی تلیال یا اگزوداتیو و تجزیه اسیدهای آمینه‌ای چون متیونین ، سیستئین و سیستین هستند.

بنابراین باقیماندن ذرات غذا یا هر وضعیت دیگری که باعث تسریع رشد باکتریهای دهان شود، می‌تواند به هالیتوز بینجامد. بهداشت ضعیف دهان باعث باقیماندن ذرات غذا در دهان می‌شود. عدم رعایت بهداشت دهان بخصوص در عقب مانده‌های ذهنی ، معلولین و بیماران شدیدا ناخوش عامل مهمی در ایجاد هالیتوز است. در پریودنتیت و ژنژیویت که بیماریهای وابسته به بافت نگاهدارنده دندان و لثه هستند، در اثر خونریزیهای خفیف و مکرر و وجود بافت نکروتیک و تجمع میکروبی محیط رشد مناسبی برای ایجاد بویی متعفن می‌شود. بوی بدی که در این دو مورد ایجاد می‌شود، جزو ناخوشایندترین موارد است. دندانهای مصنوعی که بخوبی جفت نشده باشند، به علت تجمع ذرات غذا سبب هالیتوز می‌شوند. وسایل ارتودنسی نیز با همین مکانیسم عمل می‌کنند. پلاکهای دندانی توده‌های چسبنده‌ای از میکروارگانیسمها هستند که روی ریشه و تاج دندانها تجمع می‌یابند و بخصوص اگر همراه با پریدنتیت باشند، می‌توانند باعث هالیتوز شوند.

پری کرونیت (التهاب تاج دندان) و پوسیدگی دندانها در معرض اثر پاک کننده بزاق و عمل جویدن هستند و در حقیقت پوسیدگی دندانها نقش کمی در بوی بد دهان دارد مگر آنکه با یک پالپ نکروتیک همراه باشند. طولانی شدن پاپیلاهای فیلی تورم زبان نیز می‌تواند موجب تسهیل رشد باکتریهای موضعی دهان شود. این حالت ممکن است به صورت ایدیوپاتیک یا در اثر استفاده از آنتی بیوتیکها ، مصرف الکل ، هیدراسیون یا بیماریهای سیستمیک رخ دهد. در خشکی دهان کاهش جریان بزاق مکانیسمهای پاک کننده طبیعی دهان را مختل می‌کند و منجر به هالیتوز می‌شود. خشکی دهان در اثر نشانگان سیکا ، پرتودهی به سر و گردن ، تب ، کاهش مصرف آب ، تنفس با دهان ، برخی بیماریهای پاروتید مثل اوریون یا آبسه پاروتید یا مصرف داروهایی چون مدارها ، آنتی کولینرژیکها ، آنتی هیستامینها ، ضد افسردگی سه حلقه‌ای ، داروهای ضد پرفشاری خون می‌تواند دیده شود.

گاه در استوماتیت یا گلوسیت هنگامی که زخمهای باز و شکافها یا پاپیلاهای برجسته شده ، ذرات غذا یا بافتهای جدا شده را گیر بیندازد می‌تواند موجب هالیتوز شوند. کمبود ویتامینهایی مانند A یا B12 و کمبود موادی چون آهن یا روی ممکن است باعث خشکی مخاط دهان شوند. عفونتهایی مثل استوماتیت و نسان ، سرخک، دیفتری یا برفک که زبان یا غشاهای مخاطی را درگیر کند ، به علت تخریب بافتی و تغییر جریان بزاق هالیتوز ایجاد می کنند. خونریزی دهان بخصوص در افراد ناتوان که نمی‌توانند دهان خود را تمیز کنند، یک محیط مناسب جهت تولید گازهای بد بو توسط باکتریها فراهم می‌کند و در ژنژیویت ، هموفیلی ، لوسمی یا شیمی درمانی ناشایع نیست. در ضایعات توموری اولیه بدخیم و خوش خیم دهان شامل تومورهای ران ، لثه ، گونه‌ها یا دهان ، بوی بد به سبب تجمع مواد نکروتیک ، نشت خون و گیر افتادن ذرات غذا ایجاد می‌شود.

بینی

آبریزش معمولی از بینی بوی ناخوشایندی ندارد. حتی ترشحات چرکی و غلیظ ناشی از عفونتهای مجاری فوقانی تنفسی به ندرت بودار است. پرفوراسیون ساده سپتوم بینی ناشی از مصرف کوکائین ، دست کاری طولانی مدت بینی یا بصورت عارضه‌ای از جراحی معمولا با بوی بد همراه نیست. ضایعات تخریبی مثل جذام ، گوم سیفلیسی ، پیان ، گرانولوم خط وسط یا گرانولوماتوز و گنر که پاسخ التهابی و بافت نکروتیک ایجاد کنند، می‌توانند باعث بوی بد شوند، جسم خارجی فراموش شده در بینی بخصوص در کودکان و افراد عقب مانده ذهنی می‌تواند به هالیتوز بینجامد. در تومورهای حفره بینی گرچه ناشایع هستند ولی به علت نشت خون و نکروز بافتی ایجاد بوی بد شایع است.

سینوسها

بیماران با سینوزیت مزمن ممکن است هالیتوز داشته باشد در چنین حالاتی وجود عفونت یا باکتریهای بی‌هوازی مطرح است. سینوزیت حاد بطور تیپیک با بی‌هوازیها ایجاد نمی‌شود و در صورت وجود هالیتوز باید به اینکه منشا بیماری حاد آبسه دندان باشد، اندیشید.

لوزه ها و حلق

تونسیلولیت یک علت شایع هالیتوز مزمن است. عفونت مکرر لوزه‌ها و آدنوئید منجر به تونسیلیت مزمن فولیکولار می‌شود. منافذ عمقی که بوجود می‌آید، غذا ، بزاق و مواد نکروتیک را جمع می‌کند. اگر مکانیسمهای طبیعی منافذ را پاک نکند، تجمع این مواد به تونسیلولیت می‌انجامد. زخم جراحی ناشی از تونسیلوکتومی به علت خونریزی و وجود بافت نکروتیک برای چند روزی بد بو است. آبسه پری تونسیلار نیز یک عفونت چرکی ، حاد و بد بو است.

فارنژیت بوسیله هر عاملی ایجاد شود، می‌تواند هالیتوز ایجاد کند. شدت بو احتمالا در دیفتری شدیدتر است. این امر به علت اپی تلیوم جدا شده ، بهداشت ناکافی دهان و تشدید رشد فلوئور دهانی است اپیگلوتیت در ابتدا با هالیتوز همراه نیست. با پیشرفت بیماری به علت اختلال در بلع و تجمع مواد التهابی بوی بد ایجاد خواهد شد. با بزرگ شدن دیورتیکول زنکر غذا و بزاق در آن تجمع می‌یابد و باعث ایجاد بوی بد می‌شود که اغلب بسته به فعالیت پریستالتیک مری منقطع است. گزارشی مبنی بر هالیتوز مزمن در اثر ماندن گاز جراحی در حلق ، پس از عمل این ناحیه وجود دارد. وجود جسم خارجی در حلق بخصوص در افراد عقب مانده ذهنی می‌تواند سبب هالیتوز شود.

دستگاه گوارش

دیورتیکول های مری با مکانیسمی مشابه دیورتیکول زنکر هالیتوز ایجاد می‌کنند. در آشالازی به علت تجزیه غذا ، مایعات و بزاق گرد آمده در قسمت گشاد شده مری گازهایی تولید می‌شود که خود را به صورت آروغهای بد بو نشان می‌دهند. آشالازی می‌تواند باعث پنومونی آسپیراسیون مزمن نیز بشود که از علایم آن هالیتوز است. تومورهای مری به علت انسداد و تخریب بافتی می‌توانند با هالیتوز همراه باشند. بیماری بازگشت معدی – مری به ندرت سبب هالیتوز می‌شود. در این بیماری بوی همراه با بازگشت معمولا شبیه به بوی آخرین غذای خورده شده است.

در افراد بالغ مبتلا به انسداد راه خروجی معده ممکن است هالیتوز دیده شود که با درمان آنتی بیوتیک فقط بطور موقت بهبود می‌یابد. گزارشات دیگری مبنی بر وجود هالیتوز همراه با اختلالات دستگاه گوارش وجود دارد. در یک مورد تریکوبزوآر در دختر جوانی باعث هالیتوز بوده است. در مورد دیگری ، فیستول گاستروکولیک در بیمار مبتلا به بیماری کرون منجر به هالیتوز گردیده است. در دو کودک باندهای مادرزادی صفاقی منجر به انسداد دوازدهه گردیده که بوی بد دهان از شکایات هنگام مراجعه بوده است. با آزاد ساختن باندها ، هالیتوز هم بر طرف گردید. اگر چه زمانی ناخوشیهای روده‌ای بخصوص یبوست را از علل هالیتوز می‌دانستند ولی امروزه کمتر به این اعتقاد دارند