تحقیق مقاله تحولات فناوری و تأثیر آن بر افزایش قابلیت‌ های تجارت الکترونیکی

چکیده

رشد سریع تجارت الکترونیکی، تأثیر بسزایی بر چگونگی تجارت در جهان می‌گذارد. تجارت الکترونیکی خود تحت تأثیر تحولات در فناوری اطلاعات است. این مقاله، تغییرات فناوری را که باعث تحول در تجارت الکترونیکی خواهد شد بررسی نموده و اثرات اقتصادی آن را مورد بحث قرار داده است، و چشم‌اندازی از اقتصاد کاملاً پویا و هوشمند آینده را در اختیار قرار می‌دهد.

مقدمه

ظرفیتهای فنی؛ مانند پهنای باند، قدرت محاسبه و ظرفیت حافظه، به سرعت در حال رشد هستند. سیستم‌ها به سمت رابط کاربرهای استاندارد و پردازش توزیع شده، در حال شکل‌گیری هستند. نرم افزارهای برنامه ریزی منابع بنگاه (ERP) که بعد از سال 2000 به علت مسئله  Y2K رشد روزافزونی به خصوص در کشورهای غربی داشته است،  به منظور پوشش هر چه بیشتر بنگاههای مختلف،  به سمت سیستم‌هایی که از مؤلفه‌های نرم‌افزاری مستقل تشکیل شده است پیش می‌روند. ایده مؤلفه نرم‌افزاری، از مدلسازی سیستم‌ها به‌صورت شیء‌گرا که امکان طراحی سیستم‌ها را به صورت قطعات مجزا و نهایتاً اتصال آنها به یکدیگر که تشکیل سیستم را می‌دهد، گرفته شده است. در ارتباط با روش مدلسازی شیءگرا، عاملهای نرم افزاری چنین تعریف می‌شوند[1] : یک عامل، برنامه‌ای نرم افزاری است که به اشخاص کمک کرده و از طرف آنها عمل می‌نماید. به عبارت دقیق‌تر، یک عامل، یک شیء نرم‌افزاری است که در یک محیط اجرایی واقع می‌شود و دارای خواص زیر است:

  عکس‌العملی است تغییرات را در محیط متوجه شده، و نسبت به آن عکس العمل نشان می‌دهد؛

  خودکار است  روی اعمال خود کنترل دارد؛

  هدف گراست دائماً در حال اجراست؛

و نیز می‌تواند هر یک از خواص ذیل را دارا باشد:

  قادر به ایجاد ارتباط با دیگر عاملهاست(پیام می‌فرستد و دریافت می‌کند)؛

  متحرک است می‌تواند از یک کامپیوتر میزبان به دیگری نقل مکان نماید؛

  یادگیری دارد با توجه به تجربیات به دست آمده، خود را با شرایط جدید وفق می‌دهد؛

  مطیع کاربر است.

سیستم‌هایی که بر مبنای عامل ایجاد می‌گردد را سیستم‌های عامل‌گرا می‌نامند. به‌صورت ساده می‌توان آنها را سیستم‌های شیء‌گرایی دانست که اشیاء در آنها هوشمند بوده و قابلیت حرکت دارند. این خواص باعث شده که بتوان سیستم‌های توزیع شده‌ای را ایجاد نمود که در آنها عوامل به جای انسان بتواند انواع کارهای تجاری از جمله شرکت در حراجی‌ها، خرید از فروشگاهها و مذاکره با عاملهای تجاری دیگر را انجام دهند. چنین سیستم‌هایی فعالیتهای سنتی تجاری را که بر مبنای محل شخص، سیستم‌های سخت افزاری و نرم‌افزاری معین، محدودیتهای سازمانی، روابط نزدیک تجاری، بخشهای مرتبط صنعتی و مرزهای کشوری انجام می‌گرفت را با تجارت الکترونیکی پویای نفوذ‌کننده‌ای که بر مبنای محاسبات توزیع شده، مؤلفه‌های نرم افزاری خدماتی شبکه‌ای، بنگاههای مجازی، معاملات رقابتی، بازارهای صنعتی و جهانی شدن است جایگزین می‌نماید.

علاوه بر تحولات نرم‌افزاری که ذکر شد، و اثرات زیادی نیز که هم اکنون بر تجارت الکترونیکی دارد، فناوری دیگری مطرح است که مربوط به آینده است و کشورهای غربی و شرکتهای بزرگ کامپیوتری؛مانند IBM ،SUN  و غیره، سرمایه‌گذاری زیادی روی آن نموده‌اند. این فناوری  در حال شکل‌گیری است و اینترنت را که زیر ساخت اصلی تجارت الکترونیکی است، از وضع موجود که ارائه اطلاعات است، به ارائه اطلاعات و خدمات توزیع‌شده تبدیل می‌نماید. در ذیل به توضیح این فناوری که به نام تور (Grid) شناخته شده است می‌پردازیم.

تور

مغز انسان حداقل از حدود بیست بیلیون نرون تشکیل شده است که در هر تصمیم‌گیری و یا حل یک مسئله، پنج بیلیون آن همچون کامپیوترهای مستقل ، با ایجاد ارتباط و تشریک مساعی،  سعی به حل آن می‌نمایند. هم اکنون حدود شش بیلیون نفر بر روی زمین زندگی می‌کنند. پیش بینی می‌شود در آینده نزدیک، با ازدیاد جمعیت، زمانی خواهد رسید که پنج بیلیون انسان توسط کامپیوتر از طریق شبکه‌های کامپیوتری همچون نرونها به‌هم متصل گردند که در آن زمان با پیشرفت هوش مصنوعی، ودر نظر گرفتن مطالبی که در پی خواهد آمد، انسان قادر خواهد بود؛ همچون نرونهای مغز با همکاری و همفکری، مسائل بسیار پیچیده‌تری را حل نماید.

تور با هدف استفاده بهتر از منابع کامپیوتری تعریف گردید. پیش زمینه ایجاد این فناوری برمی‌گردد به بیش از دویست سال پیش[2].  به دنبال اختراع باتری الکتریکی توسط الکساندرو ولتا در سال 1800 ،توماس ادیسون و نیکلا تسلا با اختراع لامپ و کشف جریان برق، راه را برای استفاده همگانی از الکتریسیته گشودند. احتمالاً ولتا در آن زمان، چشم‌اندازی از آینده نداشت که این اختراع، به ایجادشبکه نیروگاههای برق منجر خواهد شدکه دسترسی مطمئن، یکسان ونفوذکننده‌ای را در نیروگاههای برق ایجاد نموده و جزئی جداناپذیر از اجتماع می‌گردد.

اطمینان ، منتشر شوندگی و سهولت استفاده از شبکه نیروگاههای برق، دانشمندان کامپیوتر را بر آن داشت تا در اواسط دهه 90، طراحی زیر ساختار مشابه‌ای با نام نیروی محاسباتی تور، برای محاسبات توزیع شده وموازی در نظر بگیرند. انگیزه چنین کاری در ابتدا، اجرای برنامه‌های کاربردی علمی بود که به منابع زیاد(محاسباتی و داده)نیاز داشت وامکان تأمین آن با استفاده از کامپیوتر شخصی یا سوپرکامپیوتر موجود در یک سازمان ممکن نبود[3].تور،  حل مسائل بزرگ علوم،مهندسی وتجاری راکه نیازمند منابع زیاد هستند را  با اشتراک ،انتخاب ومجتمع‌سازی منابع مختلف که از نظر جغرافیایی توزیع شده‌اند ( شامل سوپر کامپیوتر، سیستم‌های حافظه، منابع داده‌ای و دستگاههای خاصی که سازمانهای مختلف دارا هستند) امکان پذیر می‌سازد. همیشه در ساخت تور، توسعه و به‌کارگیری سرویسهای گوناگون مورد نیاز است. تور؛ شامل سرویسهای سطح پایین؛ مانند امنیت، اطلاعات، فهرست راهنما، مدیریت منابع (تبادل منابع، اختصاص منابع، کیفیت خدمات) و خدمات و ابزار سطح بالا؛ مانند توسعه سیستم‌های کاربردی،مدیریت منابع و برنامه‌ریزی (کشف منبع، مذاکره در مورد هزینه دسترسی، انتخاب منبع، استراتژی برنامه‌ریزی، کیفیت خدمات و مدیریت اجرا) است که در مورد اینها برنامه‌ریزی و مدیریت اجرا ، نقش مهمتری را دارا هستند. هدف اصلی تور، اشتراک هماهنگ منابع و حل مسئله در یک سازمان مجازی پویاست. اشتراک مورد اشاره در اینجا، تنها به تبادل فایل گفته نمی‌‌شود؛  بلکه دسترسی مستقیم به کامپیوترها، نرم افزارها، داده‌ها ومنابع دیگر مورد لزوم برای حل با هم مسائل، و رفع نیاز به منابع در صنعت، علوم و مهندسی را نیز شامل می‌شود. این اشتراک‌گذاری منابع، کاملاً کنترل شده خواهد بود. اینکه چه به اشتراک گذاشته شود، که مجاز به استفاده از منبع است و چه شرایطی حاکم بر اشتراک منابع است، کاملاً برای تأمین‌کننده منابع و استفاده‌کنندگان آن تعریف شده است.

مجموعه‌ای از اشخاص حقیقی و یا سازمانها که تابع چنین قواعد اشتراک منابع باشند، تشکیل یک سازمان مجازی را می‌دهند. مثالهایی از آن در  ذیل می‌آید:

تأمین‌کننده‌های خدمات کاربردی، تأمین‌کننده‌های خدمات حافظه‌های کامپیوتری، اعضای یک کنسرسیوم صنعتی که در مناقصه ساخت یک هواپیمای جدید شرکت دارند و تیم مدیریت بحران و بانکهای اطلاعاتی و سیستم‌های شبیه‌سازی که از آنها برای برنامه‌ریزی برای پاسخ به شرایط اضطراری استفاده می‌شود.همان‌طور که این مثالها مشخص می‌کنند، سازمانهای مجازی نسبت به اهداف، دامنه‌ فعالیت، اندازه، مدت زمان فعالیت، ساختار جمعیتی و ساختار اجتماعی می‌توانند متفاوت باشند.

فناوری محاسباتی توزیع شده جاری، نیازهای متذکر شده در بالا را برآورده نمی‌کنند. فناوری اینترنت موجود، تنها ارتباطات و تبادل اطلاعات را بین کامپیوترها ممکن می‌سازد و در زمینه استفاده هماهنگ از منابع در محلهای مختلف، راه حل ارائه نمی‌دهد. در چند سال گذشته، محققان به پیشرفتهای قابل ملاحظه‌ای در زمینه ایجاد زیر ساختار تور بر روی اینترنت نایل آمده‌اند.

زیر ساختاری به نام گلوباس[1] با امکانات فوق و قابلیت دسترسی به برنامه مبدأ آن، در مرحله تحقیقاتی هم اکنون در دسترس است. شرکت آی بی ام و گلوباس، توسعه این زیر ساختار را که شامل اشتراک منابع غیر سخت‌افزاری؛ مانند برنامه‌های وب کاربردی باشد را در مارس 2002   اعلام کردند. این دو شرکت به معرفی معماری خدمات تور باز (OGSA:Open Grid Services Architecture) پرداختند که مجموعه‌ای است از مشخصات و استانداردها که فواید محاسباتی تور و خدمات وب را تواماً داراست [4].

برای درک اهمیت این موضوع، به نقل قولی از ولا داسکی برگر[2] معاون استراتژی و فناوری گروه سرور آی بی ام که در مارس 2002 در معرفی این فناوری ابراز شده است، توجه فرمایید: "این یک جهش است که ما را به مرحله بعدی محاسبات می‌رساند. اینترنت از مرحله نامه الکترونیکی، محتوا و تجارت الکترونیکی تکامل بیشتری می‌یابد. تور تبدیل به یک بستر محاسباتی واقعی می‌شود که کیفیت خدمات محاسباتی بنگاه را با توانایی اشتراک منابع توزیع شده در اینترنت ترکیب می‌نماید و این شامل برنامه‌های کاربردی، داده، حافظه، سرورها و تمام چیزهای موجود بین این موارد می‌باشد".

همین‌طور ادد کسلمن[3]، مدیر مرکز تحقیقات فناوری تور در امریکا، در این رابطه بیان می‌کند:

"معماری خدمات تور باز، امکان توسعه و مجتمع سازی برنامه‌های کاربردی را برای محاسبات تور میسر می‌سازد؛ به طوری‌که این امر باعث حرکت به ماورای حیطه فنی و علمی و ورود به دنیای واقعی کسب و کار می‌گردد".

جاناتان اونیس[4] تحلیل‌گر ارشد و مشاور فناوری اطلاعات شرکت ایلومینانا[5] در امریکا در این رابطه معتقد است:

"کسب وکار الکترونیکی، تنها قلب فناوری اطلاعات نیست؛ بلکه قلب تپنده کسب و کار جهانی است. خدمات وب، محاسبات تور و مجازی‌سازی، سه تا از مهمترین فنونی است‌که ما را به مرحله بعد استفاده از اینترنت به‌عنوان بستر محاسبات کسب و کار می‌رساند".

در ادامه، اثرات این فناوری را بر تجارت و اقتصاد، به طور اجمالی بررسی می‌کنیم.

اثرات فناوریهای جدید

استفاده از فناوری جدید، تغییراتی را در بخشهای جامعه موجب می‌گردد. نکاتی چند را در این رابطه بررسی می‌نماییم [5] و [6:

همزمان با انقلاب صنعتی؛ یعنی انقلابی که سوخت فسیلی را جایگزین قدرت بازو نمود، رشد سریع جمعیت مشاهده می‌شود. حاصل رشد جمعیت، ازدیاد تعداد مشتریان در سطح جهان است، و این خود، خدمات به مشتری را در سطح محلی، منطقه‌ای وجهانی مطرح نموده است.

جهان در صد سال قبل، شاهد رشد فوق‌العاده در فناوری و دانش، همراه با تغییرات قابل‌ملاحظه‌ای در اقتصاد، ساختار اجتماعی و کسب و کار بوده است. چنانچه داده را به‌عنوان نماد در نظر بگیریم، اطلاعات، داده‌های پردازش شده‌ای است که به سؤالاتی از نوع چه کسی؟ چه چیزی؟ کجا؟ چه زمان؟ پاسخ می‌دهد. دانش کاربرد داده و اطلاعات در پاسخ به سؤال، از نوع چگونه است. به‌کارگیری داده، اطلاعات، دانش و استنتاج صحیح از آنها در پاسخ به سؤالات از نوع چرا را می‌‌توان هوش نامید. مشخص است که هر چه اطلاعات و دانش شخص بیشتر باشد، به نتایج بهتری دست یافته و در نتیجه‌ هوشمند‌تر خواهد بود. مسیر تکاملی که اینترنت؛ همانند اقتصاد طی می‌نماید، از داده‌ شروع شده و با اطلاعات، تا هم‌اکنون ادامه داشته و مراحل دانش و هوشمندی را در پی دارد. فناوری توسعه سیستم‌های عامل‌گرا و تور، ابزاری برای این تکامل خواهند بود. انقلاب فناوری اطلاعات که با ساخت کامپیوتر آغاز گردید؛ همانند انقلاب صنعتی که قدرت بدنی انسان را تقویت نمود، باعث ازدیاد شنوایی (تلفن)، بینایی (تلویزیون) و در نهایت، ازدیاد هوش انسان (کامپیوتر و اینترنت، عامل نرم افزاری و تور) خواهد شد. انسان قادر به حل مسائل و رفع مشکلاتی خواهد شد که قبلاً از آن عاجز بوده است. انقلاب فناوری اطلاعات، اقتصادی برتر را در بر خواهد داشت که پویا بوده، هوشمندی و بهره‌برداری از نو‌آوری و ابتکارات در آن بیشتر باشد.