تحقیق مقاله تجارت الکترونیک

مقدمه

تمدن بشری از دیرباز دستخوش تحولات شگرفی قرار گرفته که از آنها با نام «انقلاب» یا «موج» یاد می کنند این امواج بسان امواج متلاطم دریا، نوع نگرش و زندگی انسان را با دگرگونیها و تغییرات ماهوی همراه ساخته اند.

گفته اند اولین اختراع بشر آتش بوده است که تقریباً چهار میلیون سال قبل از میلاد مسیح شناخته شده حدود 2500 سال بعد اختراع دوم انسان یعنی «ابزار» بوقوع پیوست. فاصله بین دو اختراع نشان از بدوی بودن بشر اولیه دارد، بعدها اختراعات جدیدتری به تناوب رشد و تمدن بشر اولیه وجود دارد، بعدها اختراعات جدیدتری به تناوب رشد و تمدن بشر به وجود آمد تا اینکه زمینه تغییر اساسی یعنی «موج اول» فراهم آمد و جامعه کشاورزی شکل گرفت. اولین تغییر در جامعه انسانی که به موج اول یا جامعه کشاورزی یا «عصر کشاورزی» مشهور شده است قبل از میلاد حضرت مسیح شروع شده و عمری 29500 ساله داشته است. هدف از ایجاد این موج حل مشکلات معیشتی و غذایی بشر آن زمان بوده است. بعد از ایجاد موج اول و گذشت تقریباً سی هزاره از آن، موج بعدی که به آن انقلاب صنعتی یا عصر صنعت می گویند آغاز شد هدف از موج دوم تولید مواد و ابزار کار به منظور کاهش اتکای انسان بر قدرت بازوی کار بود. عصر موج دوم هم که دوران پرتلاطمی را سپری کرده به 500 سال می رسد و دوران آن از نظر تئوری سپری شده است در موج دوم، بشر موفقیتهای شگرفی به دست آورد. اختراعات در صد سال پایانی موج دوم و به خصوص از سال 1900 میلادی به بعد باعث تغییرات وسیعی در مشاغل گردید و مشاغل کشاورزی را که تا آن زمان 90% کل مشاغل را شامل می شد چنان تغییر داد که در بعضی از کشورها مانند ایران این رقم به 17% و در کشورهای توسعه یافته به 4 تا 7% رسیده است. به مرور در پی موج دوم نیازهای جدیدی دیده شد که دیگر امکان حل آن با دیدگاه قبلی امکانپذیر نبود. در حقیقت به توسعه صنعت نیاز بود تا اطلاعات بسیار بیشتری از نقطه ای به نقطه دیگر منتقل گردد و بشر نیاز بیشتری به دانش داشت. لذا تولید، توزیع و استفاده از اطلاعات محور این تغییر قرار گرفت.

با اختراع کامپیوتر در سال 1948 میلادی فضای تولید و پردازش اطلاعات و دانش توسعه یافت و به مرور با امکان اتصال چندین کامپیوتر به یکدیگر و ایجاد شبکه های کامپیوتری امکان و فضای تولید، پردازش و انتشار اطلاعات و دانش گسترش یافت،‌ به خصوص با مطرح شدن شبکه جهانی کامپیوتری یعنی اینترنت از سال 1968 این امر شتاب بسیار بیشتری به خود گرفت. بنابراین اختراع کامپیوتر و به دنبال آن مطرح شدن اینترنت باعث شد که از 50 سال پیش تاکنون موج جدیدی به نام عصر اطلاعات یا جامعه اطلاعاتی شروع گردد. به طور خلاصه هدف از مومج سوم دسترسی به اطلاعات و دانش با استفاده از ابزار فناوری اطلاعات (IT) مانند رایانه، شبکه های متنوع محلی و جهانی و اینترنت به همراه توسعه نرم افزارها و سخت افزارهای موردنیاز عصر اطلاعات بوده است. از جمله ویژگیهای منحصر به فرد موج سوم، سرعت، شتاب و حرکت آن است. وجود جنبه های کاربردی زیاد اینترنت به منظور رفع نیازهای ضروری و روزمره انسان، باعث رشد و توسعه روزافزون آن شده است در سال 1977 فقط 111 پایگاه در اینترنت وجود داشت در سال 1987 این تعداد به 10 هزار پایگاه رسید. این افزایش بصورت نمایی ادامه پیدا کرد به طوریکه در سپتامبر سال 2002 میلادی این تعداد به بیش از 200 میلیون پایگاه رسیده است. تعداد کاربران اینترنت نیز به شدت در حال افزایش می‎باشد به طوریکه از سپتامبر 2001 که تعداد کاربران 407 میلیون بوده تا سپتامبر 2002 این رقم به 840 میلیون نفر در 218 کشور رسیده است. پیش بینی می‎شود تا سال 2006 تعداد کاربران اینترنت به حدود 2 میلیارد نفر و تا سال 2020 بیش از 80% افراد روی کره زمین دسترسی به اینترنت داشته باشند. اقتصاد جهانی در حال حاضر با سرعت زیاد به سمت اینترنتی شدن یا به بیان دیگر الکترونیکی شدن پیش می رود.

فصل اول

تجارت الکترونیک

تعریف تجارت الکترونیک

به طور کلی برای تجارت الکترونیکی تعاریف مختلفی ارایه شده است که اغلب آنها مبتنی برتجارب گذشته در استفاده از تجارت الکترونیکی بوده است. در ساده ترین شکل می‎توان آن را به صورت «انجام مبادلات تجاری در قالب الکترونیکی» تعریف نمود. کمیسیون اروپایی در سال 1997 آن را به این صورت تعریف نمود که: «تجارت الکترونیکی بر پردازش و انتقال الکترونیکی داده ها و اطلاعات، شامل متن صورت و تصویر مبتنی می‎باشد» تجارت الکترونیکی فعالیتهای گوناگونی از قبیل مبادله الکترونیکی کالاها و خدمات، تحویل فوری مطالب دیجیتالی و انتقال الکترونیکی را شامل می‎شود.

تجارت الکترونیکی را می‎توان جنبه پیشرفته ای از مبادله الکترونیکی اطلاعات دانست مبادله الکترونیکی اطلاعات عبارت است از تولید، پردازش، کاربرد و تبادل اطلاعات و اسناد به شیوه های الکترونیکی و خودکار، بین سیستم های رایانه ای بر اساس یک زبان استاندارد مشترک، که با توجه به این تعریف تجارت الکترونیکی را می‎توان مجموعه ای از ارتباطات و مدیریت اطلاعات تجاری به اضافه سرویس های مربوط به آن دانست.

مزایای تجارت الکترونیک

مطابق گزارش ACTIVMEDIA درآمد از طریق اینترنت در سال 1998 حدود 25 میلیون دلار و در سال 2001 به 5/1 تریلیون دلار خواهد رسید. در تجارت الکترونیکی هزینه های بازاریابی و توزیع و سرویس دهی در مقایسه با تجارت سنتی بسیار کاهش می یابد. در این تجارت وجود واسطه ها معنائی ندارد. چون بزرگترین تولید کنندگان می‎توانند با مصرف کننده ارتباط مستقیم برقرار کنند. در حقیقت تولید کننده مشتریهای خود را می شناسد و آنها را از دست نمی دهد. مشتریها نیز با مراجعه به یک سایت سعی می کنند بعداً نیز از همان سایت خرید کنند. یک دلیل آن این است که مشتریان مایل نیستند شماره کارت اعتباری خود را دائماً در همه جا پخش کنند. البته با ایجاد پول الکترونیکی نیز این مشکل مرتفع خواهد شد.

مساله رقابت یک مساله بسیار مهم در رشد تجارت الکترونیکی است. وقتی که گروهی از این ابزار استفاده کردند، کسانی که مقاومت نشان دهند، به هیچ وجه نمی توانند با یکدیگر به رقابت بپردازند و در دنیای تجارت از بین خواهند رفت. لذا شرکتها مجبورند از تجارت الکترونیکی استفاده نمایند.

تفاوت دیگری که تجارت الکترونیکی با تجارت سنتی دارد این است که مشتری می‎تواند بدون هیچ هزینه ای به سایت تولید کننده مراجعه کند و از کیفیت محصول موردنظر خود مطلع شود و آن را با دیگر محصولات مقایسه کند. یعنی اینکه به هر حال همه تولید کنندگان در دسترس هستند. این امر امکان انتخاب بهتری به مصرف کننده می‎دهد و کاملاً مشخص است که مساله رقابت در این حالت بسیار حائز اهمیت است.

از طرف دیگر تولید کننده می‎تواند از دیدگاه مشتریان نسبت به فرآورده های خود مطلع شود و کاستیها را برطرف سازد. آمارها و اطلاعاتی که قبلاً با زحمت زیادی در هر مورد به دست می آمد حالا با استفاده از ارتباطات الکترونیکی به صورت خیلی دقیق تر و ساده تر از قبل به دست می‎آید. وقتی که ارتباطات الکترونیکی همگانی شود، تخفیف الکترونیکی هم به وجود خواهد آمد. در سایتهای تجاری، مشتریانی که بیشتر برای خرید به یک سایت مراجعه می کنند شناسایی شده و برای آنها تخفیف ویژه ای قائل می‎شوند. این کار مشتری را تشویق می‎کند تا از همان سایت برای خرید استفاده کند.

از جنبه های مهم کاربردی اینترنت، استفاده از این وسیله در امر مبادلات تجاری است، که به عنوان تجارت الکترونیکی (EC) از آن یاد می کنند. این بحث از سال 1995 بطور جدی مطرح شده و تا به امروز همگام با رشد و توسعه خود فناوری اینترنت، رشد و توسعه می یابد، حضور کارتهای اعتباری دیجیتالی و بانکداری الکترونیکی نیز باعث گسترش روزافزون تجارت الکترونیکی شده است همچنین ابزارهای فرهنگی نیز به سمت الکترونیکی شدن پیش می روند، کتابهای دیجیتالی، مجلات و رسانه های دیجیتالی، فیلم و موسیقی دیجیتالی، سایتهای مذهبی، محافل گفتگوهای فرهنگی، همه و همه قابل عرضه بر روی اینترنت هستند. همینطور در زمینه های آموزشی شاهد گسترش بسیار وسیع آموزش الکترونیکی، مدارس و دانشگاههای الکترونیکی و اینترنتی است، دولتها خود در حال تبدیل دشن به دولتهای الکترونیکی هستند و گردش کار آنها الکترونیکی می‎شود. تغییرات موج سوم همه امور را دربرخواهد گرفت و تا چند سال دیگر شخصی که نتواند از رایانه و اینترنت استفاده کند بی سواد تلقی خواهد شد.

ایجاد ساختارهای مناسب تکنولوژی گسترش اینترنت و امکان دسترسی هر چه بیشتر عموم به اینترنت باعث شده جنبه های علمی و کاربردی آن از جمله تجارت نیز گسترش روزافزونی پیدا نماید.

محدودیتهای تجارت الکترونیک

به طور کلی ایمن کردن اطلاعات استراتژیک یک کمپانی یا یک فروشگاه و یا یک مجموعه تجاری روی اینترنت کار مشکلی است. مساله بحرانی دیگر، ترافیک شبکه در خلال برخی ساعتها و زمانهای استفاده از شبکه در نقاط مختلف است. زمان عملکرد لازم برای مبادلات مختلف در اینترنت، با زمان استفاده از یک برنامه کاربردی روی کامپیوترهای شخصی قابل مقایسه نیست.

نباید انتظار داشت که حتی با پیشرفت ابزارهای مختلف جاوا و استانداردهای HTML ، کلیه کاربردهای مرسوم تجارت سنتی بر روی اینترنت قابل عرضه باشند.

آمار رشد سریع تجارت الکترونیکی به شکلهای مختلف را نباید از نظر دور داشت. تا چند سال قبل بسیاری از تحلیل گران نمی توانستند پیش بینی کنند که تا پایان سال 1998 تعداد شناسه های کاربران سایتهای مختلف در امر تجارت الکترونیکی به حدود 4 میلیون برسد، طبق پیش بینی های انجام شده این رقم تا سال 2002 به بیش از 21 میلیون شناسه می رسد.

در تجارت الکترونیکی عوامل زیر نقش بسزائی دارند:

سازمانهای آگهی ساز و یا طراحان وب

ثبت کنندگان و میزبانهای سایتهای وب

مؤسسات قانونگذار و تجارت الکترونیکی نظیر FTC

بنگاههای خبری

سازمانها و مؤسسات تبلیغاتی

فروشندگان کالاها و خدمات

موتورهای جستجوی اینترنتی

بانکها و مؤسسات اعتباری اینترنتی

عواملی که با رعایت کردن آن می‎توان به پیشرفت قابل توجهی در تجارت الکترونیک دست یافت

سادگی صفحات سایت

در شبکه جهانی وب، صفحات گرافیکی شلوغ و زرق و برق دار، فروش بهتر را در پی نخواهد داشت. به عبارت دیگر یک سایت مطلوب سایتی است که هم از نظر محتوا و هم از نظر عرضه و نمایش ، نتیجه بسیار بهتری بدهد.

شفافیت و سادگی جستجو

سایتهای وب پرفروش نظیر Amazomn.com و Cisco.com (شرکت چندین میلیارد دلاری سازنده تجهیزات شبکه ای) مشتری جستجوکننده را به سادگی قادر می سازند که توجه کند، کدام مقوله یا محصولات، قابل عرضه هستند. در هر جای صفحات این سایتها، خریدار قادر است بدون اتلاف وقت جستجو نماید. لذا برای توفیق در تجارت الکترونیکی یک استراتژی جستجوی مناسب لازم است که متأسفانه بیشتر سایتها در اینترنت، به این امر توجهی نداشته اند.

سرعت دریافت یا باراندازی صفحات

بخش عمده ای از مشترکین، از منازل خود با مودم های کم سرعت به اینترنت متصل می‎شوند و این امر به ویژه در مورد خریداران نقاط دور دست واقعیت بیشتری دارد. به همین دلیل صفحات یک فروشگاه بر خط باید به سرعت باراندازی و دریافت گردند و در حین باراندازی توسط محتویات گرافیکی غیرضروری، ترافیک و معطلی بوجود نیاید. یک سناریو خوب، باید عبارات کوتاه و مشخصی برای محصولات، با محتوای کم و مفید در نظر بگیرد و سپس به خریداران این امکان داده شود که با فشار دادن دکمه ماوس روی آنها، به توضیحات و گرافیک بیشتری دست یابند.

خصوصی بودن اطلاعات خریدار

هنگام خرید الکترونیکی ، لازم است که اطلاعات مربوط به خریدار از جمله آدرس پستی، شماره تلفن، آدرس پست الکترونیکی و اطلاعات مالی و به ویژه اطلاعات مربوط به کارتهای اعتباری مشتری حفظ شود. به طور معمول ترس از لو رفتن این اطلاعات یکی از عوامل بازدارنده رشد فروش الکترونیکی است و سایتهایی که طراحی خوبی دارند برای اطلاعات یاد شده به خریدار تضمین می دهند.

حمایت ها و مراقبت های فنی

متاسفانه، خریداران الکترونیکی از خدمات و حمایت های فنی کمتری برخوردارند و در این باب سایتهایی که تجربه، توان و پرسنل خود را خوب به معرض نمایش می گذارند و در عین حال سیاستهای خدماتی و فنی خود را به آدرس مشتریان ارسال می کنند، موفقیت های بیشتری خواهند داشت.

سیاست های مربوط به منفعت خرید الکترونیکی و عودت وجه و کالا

خریدار وقتی احساس رضایت می‎کند که خرید الکترونیکی از خرید معمولی راحت تر و از نظر هزینه، مناسب تر باشد. سیاست های تحویل و باز پس گرفتن کالا در صورت عدم تطابق آنچه که مشتری سفارش داده و آنچه که به دست وی رسیده است، اعتماد بیشتری را برای صاحب سایت به دنبال دارد. سایتهایی موفقند که این سیاستها را به طور شفاف اعلام کرده باشند.

احساس رضایت از دیدن سایت

صفحات گرافیکی سایتها، در واقع دکوراسیون آنهاست. تجربه نشان می‎دهد که بسیاری از فروشهای موفق در نتیجه دکوراسیون مناسب محل فروش است.

جهانی کردن سایت

اگر فروشندگان بخواهند موفق شوند، باید بدانند که رشد نهائی در گرو فروش جهانی است. برای این منظور باید صفحات چند زبانه داشته باشند. برای این امر همیشه یک فاصله عمیق بین طراحان وب و مترجمین وجود دارد، کم کردن این فواصل و انتقال مطالب با صحت و ظرافت بیشتر، می‎تواند کمک موثری باشد. طراحان وب در این خصوص که، یک سایت چگونه طرح شده و عمل می‎کند متخصص هستند، ولی ممکن است از متونی که به زبان خارجی نوشته شده اند، سردرنیاورند.