تحقیق مقاله ظهور امام مهدی

مقدمه

در قرآن کریم درباره ی مسائل آینده ی  دوران و حوادث آخر الزّمان و استیلای خوبی و خوبان بر جهان و حاکمیّت صالحان گاه به اشاره و گاه به تصریح سخن گفته شده است. اینگونه آیات را مفسّران اسلامی طبق مدارک حدیثی و تفسیری مربوط به مهدی و ظهور آخر الزمان دانسته اند.

همچنین از روزگاران کهن داستان ظهور مصلح در آخر الزمان اصلی اساسی بوده که گذشتگان پیوسته آن رابه یادها می آوردند در کتاب های مقدس و دیگر آثار پیشینیان درباره ی مهدی و ظهور موعود پیشگویی های فراوانی رسیده است. ما در این رابطه سعی کرده ایم  که ابتدا به برخی از آیاتی که در قرآن به این موضوع مهم اشاره نموده است را عنوان نموده وبا استفاده از بعضی از تفاسیر اهل سنت و تشیع آن رابه رشته ی تحریر درآوریم  و در ادامه به آیاتی که در کتب عهد عتیق و عهد جدید در ارتباط با موعود آخرالزمان به آن تصریح شده را نیز عنوان نماییم. امید است که این چند برگ از تحقیق مقدمه ای باشد برای حرکت به سوی شناخت هر چه ببیشتر امام عصر و پیروی از آن امام بزرگوار

آیه اوّ ل :

ولقد کتبنا فی الذّ بور ، من بعد الذّ کراَنّالارضَ یرثها عبادی الصّالحون .

انبیاء /  105

مادر زبورداود ،پس از ذکر (تورات)، نوشتیم که سرانجام زمین را بندگان صالح من میراث برند

وصاحب شوند .

امام محمد باقر(ع) فرمود:

این بندگان شایسته که وارثان زمین شونداصحاب مهدی هستند در آخرالزمان .

شیخ  طبرسی پس از نقل این حدیث می گوید :

حدیثی که شیعه سنی از پیامبر (ص) روایت کرده اند ، بر گفته ی امام باقر (ع) دلالت دارد ، حدیث این است( لَو لَم یَبقَ مِن الدّنیا الاّ یَومٌ،لَطَوَّلَ الله ذلکَ الیَوم حتّی یَبعَثَ فیه رَجُلاً مِنّی000)

اگر از عمر جهان باقی نماند مگر یک روز، خداوند همان یک روزرا چنان بلند گرداند تا مردی ازخاندان من برانگیزد000(1)

این روایت در مسند احمد جلد 6 صفحه ی 383/21946 و سنن ابن ماجع جلد 2 صفحه ی 1304 /3952 نیز آمده است0

درباره ی قسمت اول آیه سه نظر در تفسیر مجمع البیان آمده است :

به باور پاره ای واژۀ زبور به مفهوم کتابهای آسمانی پیامبران است با این بیان منظور اینست که ما در کتابهای همه ی پیامبران پس از لوح محفوظ نوشته ایم 0

اما به باور پاره ای دیگر «زبور» به مفهوم کتابهایی است که پس از تورات فرود آمده و واژۀ ذکر به مفهوم خود تورات است پس منظور این است که ما پس از تورات در زبور نوشتیم 0

از دید گاه برخی زبور کتاب داود و ذکر کتاب موسی است0وبرخی دیگر واژۀ ذکر را به مفهوم قرآن گرفته اند و وازۀ (بعد) را به مفهوم (قبل)که در این صورت منظور این است که ما پیش از قرآن در زبور نوشتیم (2)

1-خورشید مغرب – محمدرضا حکیمی –چاپ دهم 1376- چابخانۀ دقتر نشر فرهنگ اسلامی – ص 115

2-تفسیر مجمع البیان – شیخ ابوعلی فضل بن حسن طبرسی -  ترجمۀ آیات و تحقیق و نگارش از قرآن پژوحجه الاسلام و المسلمین علی کرمی – تاریخ انتشار پاییز 1379جلد18-17 ، ص 189 0

درباره ی قسمت دوم آیه انَّ الاَرضَ یَرِثُها عبادی الصّاحون سه نظر درتفسیرآمده است: 1- زمین بهشت را بندگان  شایسته کردار من به ارث می برند0

2- به باور برخی منظور از وراثت زمین به ارث بردن همین زمین است که سرانجام کران تا کران آن در قلمرو قدرت است اسلام و پیروان محمد قرار خواهد گرفت و دین آسمان او جهان گستر خواهد شد0

3- حضرت باقر (ع)در تقسیر آیه شریفه فرمود منظور از اینان که زمین را به ارث خواهند برد یاران حضرت مهدی هستند که در واپسین حرکت تاریخ وآخر الزّمان خواهند بود 0(1)

در تقسیر المیزان به نقل از تفسیر قمی آمده که کتابهای آسمانی همه ذکر هستند در ذیل عبارت اَنَّ الاَرضَ یَرِثُها عبادی الصّالحون فرمودند:

درباره ی قائم و اصحاب او است ونیز فرمودند زبور مشتمل بر پیشگیریها و حمد و تمجید و دعا بوده است0 همچنین صاحب تفسیرالمیزان فرمودند که روایت در باب مهدی(ع) و ظهور او و پر کردنش زمین را ازعدل بعد از پرشدنش از ظلم جور چه از طریق عامه وچه از طریق خاصه و چه از رسول خدا(ص) و چه از ائمه هدی آن قدر زیاد است که به حدّ تواتر رسیده0(2)

آیه دوم:

وعَدَالله الذینَ آمنو مِنکُم وَ عَمِلو الصّالحات،لَیَستَخلِفَنَّهم فِی الارَض کَما استَخلِفَ الَّذینَ مِن قَبلِهم،وَلَیُمَکّنَنََّ لهُم دینَهُم الّذی ارتَضی لَهُم و لَیُبَدّلَنّهُم مِن بعد خَوفِهِم امنَا000

خداوند ،آنان را که گرویدنداز شما و نیکیها کردند ،وعده داد که به یقین ایشان را خلیفه کند در زمین چنان که آنان از پیش بودند خلیفه ساخت و دینشان را باز بگستراند ، آن دین که بپسندید برای آنان و هم آنان را از پسبیمی که دارند ، بی بیمی دهد و ایمنی 000 (3)

1-مجمع البیان –ص189 – جلد 18-17

2-تفسیرالمیزان – علامه طباطبایی جزء17

3-سوره نورآیه56

         برخی آورده اند هنگامی که پیامبر گرامی وارد مدینه گردید و مردم آن سامان از آن حضرت استقبال کرده وبا پناه دادن به یاران او همه ی قدرت و امکانات خویش را در راه هدف مقدّس و آرمان بلند و آزادمنشانه اش به کار گرفتند همۀعرب به دشمنی با مردم مدینه برخواستند به همین جهت آنان هماره در حال آماده باش بودند و لحظه ای از سلاح خویش جدا نمی شدندآنان شبهامسلّح ومجهزمی خوابیدند و روزها از سلاح خوش غفلت نمی کردند و با این احساس خطر و ناامنی هماره می گفتند:خدایا آیا روزی خواهد آمد که ما در دامان امنیت و در سایه آرامش زندگی کنیم و تنها از ذات پاک خدا بترسیم آنگاه بود که فرشته وحی فرود آمد واین آیه را بر قلب مصفای پیامبر مهر و آزادی خواند که :وَعد الله الذینَ000

       مقداد از پیامبر گرامی آورده که فرمود «لا یَبقی عَلی الاَرضِ بَیتِ مَدَرٍ و لا وَبر اِلّا اَدخلهُ الله تعالی کلمه الاسلام بعِزّ عزیز او ذلّ ذلیل »هیچ خانۀ گلین و یا چادر مویینی در روی زمین باقی نخواهند ماند مگر اینکه آفریده گار فرزانه و توانای اصلی اسلام و مقررات انسانساز و آزادی بخش آن را با عزّت بخشیدن به حق طلبان یا با به ذلت کشیدن حق ستیزان وخود کامگان درآن وارد خواهد ساخت وهمه جهان نیا ازکاخ نشین گرفته تا چادرنشین وبیابانگرد رایا به وسیله گرایش به اسلام وایمان به حق وعدالت به اوج آزادی و عزّت می رساند و آنان راپیرو یک راه و رسم آسمانی می سازد و یا به ذلّت می کشد تا در برابر حق سر تسلیم فرود آورند و دست از شرارت و خود کامگی بردارند0 اما پاره ای برآنند که منظور سرزمین مکه است که مهاجرین در آرزوی بازگشت به آنجا بودند0         

       یادآوری میگردد که دیدگاه نخست ازآیه وروایت مقدادبه روشنی دریافت می گردد در ادامه آیه شریفه می فرماید « ولیمکّدنّ لهم الّذی ارتضی لهم» ودین آسمانی اسلام را که برای ایمان آوردگان وشا یسته کرداران پسندیده است وبه سود آنان  در کران تا

کران گیتی استقرارخواهد بخشیدوآن را بردیگرادیان ومذاهب چیره وپیروزخواهد ساخت0 (1)

1-تفسیر مجمع البیان – ص685جلد 18

این نوید جان بخش در بیان پیامبر نیز آمده است که فرمود :

زویت لی الارض فاَریت مشارقها و مغاربها و یسبلغ ملک امتی مازوی لی منها 0

کران کران زمین به قدرت خدا برای من بسان طو ماری جمع آوری گردید و خاورها وباخترهای آن به من نشان داده شد به زودی فرمانروایی امت من به همه ی جاهایی که برای من جمع و ارائه شد خواهد رسید 0 (1)

       به باور پاره ای منظور از اقتدار بخشیدن به دین خدا این است که دیندارران ودین باوران راستین و عدالت پیشه را عزیز می سازد ودین ستیزان را به ذلّت میکشدتا مردم بتوانند با احساس 

امنیت وآزادی عقیده  قلبی  وایمان دینی خود را آشکار سازند وترس وهراس آنان را به امنیت وآرامش تبدیل خواهند ساخت.

 تحقق این نوید جان  بخش 0.

آیه شریفه به کسانی که به راستی ایمان آورند و کارهای شایسته انجام دهند چندین نوید جانبخش

وزندگی ساز میدهد چون فرمانروایی بر زمین وزمان جهانی شدن راه ورسم ودین وآیین آنان

رسیدن به نعمت امنیّیت وآزادی واقعی ونجات از هر ترس وهراس .این نکات را همه ی مفسّران

ازآیه شریفه دریافت میدارند امّادراین که این آیه در باره ی چه کسانی است دیدگاه ها متفاوت است

1- به باور برخی آیه شریفه درباره پیامبر گرامی ویاران او است وخدا با پیروز ساختن اوبر کفر د

وشرک وبیداد مکه به وعده اش عمل فرمود ونویدش را تحقّق بخشید.

2- امّا به باوربرخی دیگر در موردامت آن گرامی است 0

3- ازپیشوایان معصوم آمده است که آیه شریفه درموردآخرین امام معصوم وآخرین جانشین پیامبر

خدا امام مهدی است که از خاندان محمّد واز نسل وتبار آن حضرت میباشد وروزی به فرمان خدا

خواهد آمد واین نویدهای امید آفرین تحقّق خواهد یافت این دیدگاه درروایات بسیاری آمده ازجمله امام چهارم که پس ازتلاوت این آیه شریفه فرمود به خدای سوگندآنان دوستداران وپیروان ماخاندان پیامبرند که خدا به دست مردی ازما که مهدی این امّت است

این نوید های جانبخش را درباره ی آنان تحقّق خواهد بخشید ونیزافزود منظور ازامام مهدی(عج) همان اصلاحگر بزرگ تاریخ است که پیامبرگرامی درباره اوفرمود اگرازعمر دنیا تنها یک روز باقی مانده باشد خدا آن روزراآنقد ر طولانی می سازد تا مردی ازخاندان من که هم نام من نیز می باشد فرمانروایی آن را به کف گیردوزمین وزمان را پس از آنکه از ستم وبیداد آکنده شده باشد لبریزازعد ل وداد سازدبااین بیان منظورازالذین امنو وعملوالصالحات درآیه شریفه پیامبروخاندان گرانمایه است که  این روایت امام باقروصادق(ع) است که می فرمایند نوید ها به آنان داده می شود که آنان سرانجام فرمانده زمین وزمان خواهند شد وراه رسم زندگی سازشان جهان گستروجهان شمول خواهد وهنگام تحقّق این نویدها نیزبا قیام امام مهدی(عج) خواهد بود0(2)