این سوره در ((مکه )) نازل شده و داراى 6 آیه است .
محتواى سوره :
لحن سوره نشان مى دهد در زمانى نازل شده که مسلمانان در اقلیت بودند وکفار در اکثریت , و پیغمبر اکرم (ص) از ناحیه آنها سخت در فشار بود, و اصرارداشتند او را به سازش با شرک بکشانند, پیامبر(ص) دست رد بر سینه همه آنهامى زند, و آنها را بکلى مایوس مى کند, بدون آن که بخواهد با آنها درگیر شود.
این سرمشقى است براى همه مسلمانان که در هیچ شرائطى در اساس دین واسلام با دشمنان سازش نکنند, و هر وقت چنین تمنائى از ناحیه آنها صورت گیردآنها را کاملا مایوس کنند, مخصوصا در این سوره دو بار این معنى تاکید شده که ((من معبودهاى شما را نمى پرستم )) و این تاکید براى مایوس ساختن آنها است , همچنین دوباره تاکید شده که ((شما هرگز معبود من , خداى یگانه را نمى پرستید)) و این دلیلى است بر لجاجت آنها, و سرانجامش این است که ((من و آیین توحیدیم , و شما وآیین پوسیده شرک آلودتان ))!.
فضیلت تلاوت سوره :
در حدیثى از پیغمبراکرم (ص) نقل شده که فرمود: ((کسى که سوره ((قل یا ایهاالکافرون )) را بخواند گوئى ربع قرآن را خوانده , و شیاطین طغیانگر از او دورمى شوند, و از شرک پاک مى گردد, و از فزع بزرگ (روزقیامت ) در امان خواهد بود)).
و در حدیثى از امام صادق (ع) مى خوانیم که فرمود: ((پدرم مى گفت : ((قل یاایها الکافرون )) ربع قرآن است , و هنگامى که از آن فراغت مى یافت مى فرمود: من تنها خدا را عبادت مى کنم من تنها خدا را عبادت مى کنم )).
شان نزول سوره : در روایات آمده است که : ((این سوره درباره گروهى از سران مشرکان قریش نازل شده , مانند ((ولیدبن مغیره )) و ((عاص بن وائل )) و ((حارث بن قیس )) و گفتند: اى محمد! تو بیا از آیین ما پیروى کن , ما نیز از آیین تو پیروى مى کنیم , و تو را در تمام امتیازات خود شریک مى سازیم , یک سال تو خدایان ما راعبادت کن ! و سال دیگر ما خداى تو را عبادت مى کنیم .پیغمبر(ص) فرمود: پناه بر خدا که من چیزى را همتاى او قرار دهم !
گفتند: لااقل بعضى از خدایان ما را لمس کن و از آنها تبرک بجوى ما تصدیق تو مى کنیم و خداى تو را مى پرستیم !پیامبر(ص) فرمود: من منتظر فرمان پروردگارم هستم .
در این هنگام سوره ((قل یا ایها الکافرون )) نازل شد, و رسول اللّه به مسجدالحرام آمد, در حالى که جمعى از سران قریش در آنجا جمع بودند بالاى سرآنها ایستاد, و این سوره را تا آخر بر آنها خواند آنها وقتى پیام این سوره را شنیدندکاملا مایوس شدند, و حضرت و یارانش را آزار دادند)).
به نام خداوند بخشنده بخشایشگر.
(آیه1) آیات این سوره پیغمبراکرم (ص) را مخاطب ساخته , مى فرماید: ((بگو: اى کافران ))! (قل یا ایها الکافرون ).
(آیه2) ((آنچه را شما مى پرستید من نمى پرستم )) (لا اعبد ما تعبدون ).
(آیه3) ((و نه شما آنچه را من مى پرستم مى پرستید)) (ولا انتم عابدون مااعبد).
به این ترتیب جدائى کامل خط خود را از آنها مشخص مى کند, و با صراحت مى گوید: من هرگز بت پرستى نخواهم کرد, و شما نیز با این لجاجت که دارید و باتقلید کورکورانه از نیاکان که روى آن اصرار مى ورزید و با منافع نامشروع سرشارى که از بت پرستان عائد شما مى شود هرگز حاضر به خداپرستى خالص از شرک نیستند.
(آیه4) بار دیگر براى مایوس کردن کامل بت پرستان از هرگونه سازش برسر توحید و بت پرستى مى افزاید: ((و نه من هرگز آنچه را شما پرستش کرده ایدمى پرستم )) (ولا انا عابد ما عبدتم ).
(آیه5) ((و نه شما آنچه را که من مى پرستم پرستش مى کنید)) (ولا انتم عابدون ما اعبد).
تکرار نفى عبادت بتها از ناحیه پیغمبر(ص) و نفى عبادت خدا از ناحیه مشرکان , براى تاکید و مایوس کردن کامل مشرکان , و جدا نمودن مسیر آنها از اسلام است , و اثبات عدم سازش میان توحید و شرک مى باشد و این در حدیثى از امام صادق (ع) نیز وارد شده .
(آیه6) حال که چنین است ((آیین شما براى خودتان و آیین من براى خودم )) (لکم دینکم ولى دین ).یعنى ; آیین شما به خودتان ارزانى باد! و به زودى عواقب نکبت بار آن راخواهید دید.