تحقیق مقاله ترس از مرگ

دو کس از مرگ مى‏ترسند، آن کس که آن را به معنى نیستى و فناى مطلق تفسیر مى‏کند، و آن کس که پرونده‏اش سیاه و تاریک است!آنها که نه جزء این دسته‏اند و نه آن، چرا از مرگ در راه هدفهاى پاک وحشت کنند مگر چیزى از دست مى‏دهند؟

داستان «آب حیات» با آب و تاب فراوان در همه جا مشهور است.

و نیز از قدیمترین ایام، بشر در جستجوى چیزى به نام «اکسیر جوانى» بوده است، و براى آن افسانه‏ها به هم بافته، و آرزوها در دل پرورانده است. این همه گفتگو، از یک چیز حکایت مى‏کند و آن مسأله وحشت آدمى از مرگ، و عشق به ادامه حیات و فرار از پایان زندگى است، همان طور که افسانه «کیمیا» همان ماده شیمیائى مرموزى که چون به مس کم ارزش برسد تبدیل به طلاى پر ارزش مى‏شود، روشنگر

وحشت انسان از فقر اقتصادى، و تلاش و کوشش براى جلب ثروت بیشتر مى‏باشد. افسانه اکسیر جوانى نیز منعکس کننده وحشت از پیرى و فرسودگى و بالاخره پایان زندگى و مرگ است.

بیشتر مردم از نام مرگ، مى‏ترسند، از مظاهر آن مى‏گریزند، از اسم گورستان متنفرند، و با رزق و برق دادن به قبرها مى‏کوشند ماهیت اصلى آن را به دست فراموشى بسپارند حتى براى فرار دادن افراد از هر چیز خطرناک یا غیر خطرناکى که مى‏خواهند کسى آن را دستکارى و خراب نکند روى آن مى‏نویسند «خطر مرگ» ! و در کنار آن هم عکس یک‏جفت استخوان مرده آدمى به حالت «ضربدر» ! در پشت یک جمجمه که خیره و بى روح به انسان نگاه مى‏کند قرار مى‏دهند .

آثار وحشت انسان از مرگ در ادبیات مختلف دنیا فراوان دیده مى‏شود، تعبیراتى همچون «هیولاى مرگ» ، «سیلى اجل» ، «چنگال موت» و دهها مانند آن همه نشانه‏هاى این وحشت و اضطراب همگانى است.

داستان معروف رؤیاى هارون الرشید که در خواب دیده بود همه دندانهاى او ریخته است و تعبیر خواب کردن آن دو نفر که یکى گفت: «همه کسان تو پیش از تو بمیرند» . و دیگرى گفت: «عمر خلیفه از همه بستگانش طولانى‏تر خواهد بود» و واکنش هارون در برابر دو تعبیر کننده که به دومى صد دینار داد و اولى را صد تازیانه زد نیز دلیل دیگرى بر این حقیقت است.

زیرا هر دو یک مطلب را گفته بودند اما آنکه نام مرگ کسان خلیفه را بر زبان جارى کرده بود صد تازیانه نوش جان کرد، و کسى که مرگ آنها را در قالب «طول عمر خلیفه» ! ادا نمود صد دینار پاداش گرفت!

ضرب المثل هاى مملو از اغراق، همانند «هر چه خاک فلانى است عمر تو باشد» ! یا به هنگامى که مى‏خواهند کسى را با کسى که از دنیا رفته است در جنبه مثبتى تشبیه کنند مى‏گویند : «دور از شما فلانى هم چنین بود» ! و یا «زبانم لال! بعد از شما چنین و چنان مى‏شود» و یا ترتیب اثر دادن به هر چیز که احتمال مرگ را دور کند و یا در طول عمر مؤثر باشد اگر چه صد در صد خرافى و بى اساس به نظر برسد و همچنین دعاهایى که با کلمه دوام خلود، جاویدان بودن مانند دام عمره، دام مجده، دامت برکاته وخلد الله ملکه یا خدا عمر یک روزه تو را هزار سال کند و یا صد سال به این سالها! ... هر کدام نشانه دیگرى از این حقیقت است. البته انکار نمى‏توان کرد که افراد نادرى هستند که از مرگ به هیچ وجه وحشت ندارند و حتى با آغوش باز به استقبال آن مى‏شتابند اما تعداد آنها کم است و تعداد واقعى به

مراتب کمتر از آنهایى است که چنین ادعایى را دارند!

اکنون باید دید سرچشمه این ترس و وحشت از کجاست؟ اصولا انسان از «عدم» و «نیستى» مى‏هراسد.

از فقر مى‏ترسد، چون نیستى ثروت است. از بیمارى مى‏ترسد، چون نیستى سلامت است. از تاریکى مى‏ترسد، چون نور در آن نیست. از بیابان خالى و گاهى از خانه خالى مى‏ترسد، چون کسى در آن نیست.حتى از مرده مى‏ترسد، چون روح ندارد.در صورتى که از زنده همان شخص نمى‏ترسید! بنابر این اگر انسان از مرگ مى‏ترسد به خاطر این است که مرگ در نظر او «فناى مطلق» و نیستى همه چیز است.

و اگر از زلزله و صاعقه و حیوان درنده وحشت دارد چون او را به فنا و نیستى تهدید مى‏کند . البته از نظر فلسفى، این طرز روحیه چندان دور و بیراه نیست، زیرا انسان «هستى» است، و هستى با هستى آشناست، و جنس خود راهمچون کاه و کهرباست. اما با «نیستى» هیچ گونه تناسب و سنخیت ندارد، باید از آن بگریزد، و فرار کند، چرا فرار نکند؟ ولى در اینجا یک سخن باقى مى‏ماند و آن اینکه: همه اینها صحیح است اگر مرگ به معنى نیستى و فنا و پایان همه چیز تفسیر شود، چیزى از آن وحشتناک‏تر نخواهد بود و آنچه درباره هیولاى مرگ گفته‏اند کاملا به جا و به مورد است. اما اگر مرگ، را همچون تولد جنین از مادر یک تولد ثانوى بدانیم، و معتقد باشیم با عبور از این گذرگاه سخت، به جهانى گام مى‏گذاریم که از این جهان بسیار وسیعتر، پر فروغتر، آرامبخش‏تر و مملو از انواع نعمتهایى است که در شرایط کنونى و در زندگى فعلى براى ما قابل تصور نیست، خلاصه اگر مرگ را نوع کاملتر و عالیترى از زندگى بدانیم که در مقایسه با آن، این زندگى که در آن هستیم مرگ محسوب مى‏شود، در این صورت مسلما چیز نفرت انگیز و وحشتناک و هیولا، نخواهد بود، بلکه در جاى خود دل انگیز و رؤیائى، زیبا و دوست داشتنى است.

زیرا اگر جسمى از انسان مى‏گیرد، بال و پرى به او مى‏بخشد که بر فراز آسمان ناپیدا کرانه ارواح، با آن همه لطافت و زیبائى فوق حد تصور و خالى از هر گونه جنگ و نزاع و اندوه و غم، پرواز مى‏کند.

اینجاست که شاعرى که این طرز تفکر را دارد به حکیم دانشمند دستور مى‏دهد:

بمیر اى حکیم از چنین زندگانى‏

کز این زندگى چون بمیرى بمانى!

سفرهاى علوى کند مرغ جانت‏

چو از چنبر آز بازش رهانى

مترس از حیاتى که در پیش دارى‏

از این زندگى ترس، کاینک در آنى!

و نیز شاعر دیگرى با مباهات و وجد و سرور مى‏گوید:

حجاب چهره جان مى‏شود غبار تنم‏

خوش آن دمى که از این چهره پرده بر فکنم

چنین قفس نه سزاى من خوش الحانى است‏

روم به روضه رضوان که مرغ آن چمنم

و دیگرى مى‏گوید:

مرغ باغ ملکوتم، نیم از عالم خاک‏

دو سه روزى قفسى ساخته‏اند از بدنم

خرم آن روز که پرواز کنم تا در دوست‏

به هواى سر کویش پر و بالى بزنم

بالاخره شاعر دیگر به مرگ فریاد مى‏زند و او را به سوى خود دعوت مى‏کند:

مرگ اگر مرد است گو نزد من آى‏

تا در آغوشش بگیرم تنگ تنگ

من از او جانى ستانم جاودان‏

او ز من دلقى ستاند رنگ رنگ

اینجاست که چهره مطلب بکلى دگرگون مى‏شود و مسأله شکل دیگرى به خود مى‏گیرد که هیچ شباهتى با شکل اول ندارد.بدیهى است، آن کس که چنین برداشتى از مسأله مرگ دارد هرگز نمى‏گوید مرگ بى حاصل، بدون دلیل، و یا مثلا از طریق انتحار و خودکشى، دریچه به آنچنان عالمى است، بلکه او به استقبال مرگى پرشکوه مى‏شتابد که در راه هدف و آرمان پاک و آمیخته با قهرمانى و فداکارى و شهامت باشد، مرگى که انسان را از تن در دادن به ذلت و هر گونه بدبختى به خاطر چند روز عمر بیشتر مى‏رهاند.