این موتورها از نظر ساختمان هیچ تفاوتی با موتور تک فاز با خازن دائم کار ندارد فقط در مدار سیم پیچ راه انداز آن دو خازن با اتصال موازی قرار می گیرد. یکی از این خازن ها با ظرفیت زیاد و از نوع الکترولیتی و دیگر خازن روغنی است که ظرفیت آن معمولا 5 تا 25 میکروفاراد می باشد.هر دو خازن در راه اندازی موتور مشارکت دارند ولی همین که موتور به سرعت اسمی خود رسید خازن الکترولیتی به وسیله کلید گریز از مرکز یا رله مغناطیسی از مدار خارج می شود.
خازن ها-
خازن تشکیل شده است از دوصفحه هادی که بوسیله جسم عایقی از یکدیگر جدا شده باشند.کاغذ،میکاوسرامیک از جمله عایق هایی هستند که در ساخت خازن بکار می روند.خازن در مدار دو اثر مهم دارد . اولا" با دادن ولتاژ به دو سر آن بار الکتریکی در آن ذخیره می شود . ثانیا"ذخیره شدن بار های الکتریکی باعث ایجاد اختلاف پتانسیلی در دو سر خازن میشود.وقتی که ولتاژ خازن برابرولتاژ داده شده شود دیگر جابجایی بار الکتریکی بیشتری بوجود نمی آید.این بار الکتریکی درخازن چه به منبع وصل باشد یا آن را قطع کنیم در خازن باقی می ماند.وقتی که دوسر یک خازن شارژ شده که از منبع تغذیه جدا کرده ایم را به وسیله یک سبم رابط به هم وصل کنیم خازن خالی می شود عملا" کافی است که ولتاژ خازن بیشتر از ولتاژ داده شده به سر آن باشد تا خازن به عنوان یک منبع ولتاژ موقت برای ایجاد یک جریان تخلیه در مسیر تخلیه اقدام کند در این دو حالت جریان تخلیه خازن ادامه خواهد داشت تا اینکه ولتاژ به صفر ویا برابر ولتاژ داده شده به دو سر آن برسد. مقدار ذخیره الکتریسته در خازن را ظرفیت خازن می نامند واحد ظرفیت خازن فاراد است فاراد واحد بزرگی است به همین دلیل از واحد های کوچکتری استفاده می شود که عبارتنداز:
انواع خازن ها-
خازن با عایق میکا-ورقه های نازکی از میکا(طلق)بین صفحات نازک قلعی که به منظور صفحات خازن است برای تولید ظرفیت لازم خازنی قرار داده می شود.نوار های صفحات قلع را یک در میان به یکدیگر وصل کرده واز هردوسری صفحات قلعی که به هم وصل شده اند انشعابی خارج می کنند که مشخص کننده ترمینال های خازن میباشد. تمامی این قطعات داخل محفظه ای از باکلیت (فیبر استخوانی)قرارداده می شود.استفاده از خازن های میکایی معمولا" برای مقدار ظرفیت های کوچک از 50تا500PF است.
خازن با عایق کاغذ-درساختمان این نوع خازن ها از دو ورقه لوله شده قلع به منزله صفحات هادی که بوسیله ورقه های نازک کاغذی از یک دیگر جداشده اند استفاده می شودوآن را به صورت یک استوانه فشرده در می آورند.هر یک ازاتصال های خارجی خازن به ورقه های قلعی که به عنوان صفحات خازن می باشد وصل می شود معمولا" این استوانه در محفظه ای مقوایی که با موم پوشش یافته ویا آن را در محفظه ای پلاستیکی قرار می دهند.خازن های کاغذی معمولا"برای ظرفیت های حد متوسط در حدود 0/001MFتا1MF به کار برده می شوند.
خازن های سرامیکی-دی الکتریک سرامیک تحت حرات خیلی زیادی ساخته می شود.با استفاده از دی اکسید تیتانیوم ویا انواع مختلف سیلیکات ها می توان دی الکتریک هایی با کیفیت بسیار عالی وثابت دی الکتریکی زیاد را بدست آورد.درخازن های عدسی شکل از نقره ذوب شده به منظور ایجاد صفحات هادی به دو طرف سرامیک استفاده میشود.خازن های سرامیکی عدسی شکل با ثابت الکتریک به میزان 1200وظرفیت0/01MF دارای حجم به مراتب کوچکتری از خازن های کاغذی می باشد.
خازن های الکترولیتی-دراین خازن ها به علت این که الکترولیت مقدار ظرفیت خازنی را از 5 تا 1000MF دراندازه های کوچک وقیمت کم حاصل می کند مورد استعمال فراوانی دارد ساختمان این خازن ها شامل دو فلز به نام الکترود می باشد که معمولا"از آلومینیم می باشد والکترولیت آن از فسفات یا محلول کربنات ساخته می شود.در بین صفحه آلومینیومی ماده اسفنجی (توری)به منظور جذب کردن الکترولیت به خودوایجاد تجزیه الکتریکی لازم به کار برده می شود.محفظه نگهدارنده اجزاء فوق را از جنس پلاستیک یا آلومینیم می سازند .این خازن ها در موتور هایی که با خازن راه انداز کار می کند ویا موتور های دو خازنی به کار می رود.
خازن های روغنی - عایق این خازن ها تشکیل شده از کاغذ آغشته به روغن که قدرت عایق کاغذ را بالا می برد و از داغ شدن زیاد خازن جلو گیری می کند.این خازن ها بطور دایم در مدار ند ودر مقایسه با خازن های الکترولیتی با ظرفیت مساوی بزرگ تر می باشند. با ظرفیت هایی از دو میکرو فاراد تا 50 میکروفاراد ساخته می شوند ودرالکتروموتور های دو خازنی و با خازن دایم به کار می روند.
کد رنگی خازن ها - خازن های میکا وسرامیک لوله ای دارای علایم رنگی هستند که مشخص کننده ظرفیت آن ها می باشد.چون علایم
مشخصه رنگی فقط برای خازن های کوچک خیلی ضروری به نظر می رسد لذا ظرفیت خازنی که به وسیله علایم مشخصه رنگی روی خازنی قراردارد همیشه برحسب PF می باشد.علایم مشخصه رنگی خازن ها مانند مقاومت می باشد واز سیاه که برابر صفر است تا سفید که برابر 9 میباشد ادامه دارند(جدول زیر) .
درخازن های میکامعمولا"از سیستم 6 نقطه ای رنگی استفاده می شودکه درشکل نشان داده شده است خواندن آنها به این ترتیب است که اول ردیف بالایی را از چپ به راست وسپس ردیف پایینی رااز راست به چپ ادامه می دهند.علامت سفیدی که به وسیله نقطه مشخص شده است بوسیله استاندارد ُEIA است.مقدار ظرفیت خازنی به وسیله سه علامت بعدی خوانده می شود .مثلا" اگر رنگ ها برای نقاط 4،3،2 به ترتیب قرمز سز وقهوه ای باشد در نتیجه مقدار ظرفیت خازن برابر 250PF است.چنانچه اولین نقطه نقره ای باشد،مشخص کننده آن است که خازن کاغذی است ومقدارظرفیت خازنی به همان ترتیب از نقطه 4،3،2 خوانده ومعلوم می شود.پنجمین نقطه مقدار تولرانس خازن را تعیین می کند در صورتی که نقطه ششم مخصوص طبقه بندی خازن است.
درموردخازن های لوله ای سرامیکی دارای نقاط یا نوار های رنگی چنین عمل می کنیم.نوار پهن موجود در طرف چپ بدنه خازن ضریب حرارتی وطرفی که به الکترود داخلی خازن متصل شده است را مشخص می کند.ظرفیت خازن از روی سه رنگ بعدی چه نقطه ای چه نواری معین می شود مثلا"رنگ های قهوه ای،سیاه،قهوه ای برای نقاط 4،3،2 مشخص کننده ظرفیت 100PF می باشد.باید توجه داشت که رنگ های خاکستری وسفید برای مقادیر ضریب اعشاری خازن های کوچک استفاده می شود چنانچه خاکستری برابر 0/01وسفید برابر0/1 می باشد.مثلا"اگر رنگی به ترتیب سبز سیاه وسفیدبرای نقاط 4،3،2 باشد به این معنی است که ظرفیت خازن برابر 50×0/1 یا 5PF است.در موقع خواندن مقدار ظرفیت خازن به وسیله رنگی باید به خاطر داشت که خازن های میکا معمولا"دارای ظرفیت های به میزان 10تا 5000PF می باشندوخازن های لوله ای سرامیکی معمولا"0/5تا1000PFودر مورد خازن های کاغذی وعدسی معمولا"مقادیر ظرفیت خازنی و ولتاژ مجاز خازن بر روی آن ها نوشته شده است چنانچه میزان ولتاژ مجاز بر روی آن ها نوشته نشده باشد معمولا"حد ولتاژ بین 400تا600 ولت خواهد بود.خازن های الکترولیتی همیشه دارای ظرفیت خازنی ومیزان ولتاژ شده بر روی آن ها می باشد.
کاربرد خازن ها-
خازن ها به جزءمصرف زیادی که در الکترونیک دارنددر لوازم برقی با هدف های زیر نیز به کار می روند.
1-به منظور پارازیت گیر در لوازمی که دارای موتور های یونیورسال (ذغال دار ) هستند.ذغال ها هنگام کار ودر گیر شدن با کلکتور تولید جرقه می نمایند که بر روی کار دستگاه های صوتی و تصویری اثر می گذارند.
2-به منظور راه اندازه در الکتروموتور ها که موجب نیروی گشتاور شده و موتور به گردش در می آید.همچنین به منظور اصلاح ضریب قدرت برای جبران انر ژی الکتریکی تلف شده در الکتروموتور به کار می رود.
عیب یابی خازن ها-
ابتدا خازن را به وسیله پیچ گوشتی یا قطعه ای سیم هادی که به دو پایه آن متصل می کنیم تخلیه می نماییم.پس از آن اهم متر را روی رنج R×1M اهم -قرارمی دهیم برای این کار باید یک طرف خازن را از مدار قطع کرد تا این که هر نوع مسیر موازی را که سبب کم کردن مقاومت شود محدود نمود .نباید انگشتان با سیم اتصال اهم متر اتصال داشته باشد.چون در این صورت مقاومت بدن سبب اشتباه در خواندن مقدار مقاومت خازن خواهد بود.چنانچه سیم های اهم متر به دو سر خازن بسته شود