مقدمه:
فن سقف سازی با استفاده از تیرچه بلوک، ترکیبی است از دو روش بتن ساخته و بتن در جا، که در آن مزایای پیش ساختگی مانند: سرعت ساخت، هزینه کم قالب بندی، کیفیت بتن ساخته شده در کارخانه با جنبه های مثبت بتن ریزی در محل، بویژه عدم نیاز به جرثقیل به خوبی تلفیق شده است.
علاوه بر مزایای بالا، مصرف کمتر فولاد در این نوع سقف در مقایسه با سقف طلاق ضربی تیرآهن، از دلایل عمده توسعه چشمگیر کاربرد آن در سالهای اخیر در ایران است. با توجه به اینکه فولاد ساختمانی یکی از اقلام مهم ادارات کشور را تشکیل می دهد و این واقعیت که سقف تیرچه بلوک با وجود مصرف کمتر فولاد از لحاظ یکپارچگی و مقاومت در مقابل نیرو های ناشی از زلزله، برتری قابل ملاحظه ای نسبت به سقف طلاق تیرآهن دارد.
روش اجرای سقف های تیرچه بلوک:
سقف تیرچه بلوک از انواع سقف های با پشت بند(نواری) است که با استفاده توأم از دو روش پیش ساختگی و بتن ریزی در محل ساخته می شود. در این روش قالب زیرزمینی به کلی حذف و فقط به نصب چند ردیف شمع اکتفا می شود. ایستای لازم برای تحمل بارهای زمان اجرا، توسط شبکه های پیش ساخته آرماتور و با تیرچه های پیش تغییر تامین می شود. شکل پاشنه بتنی تیرچه طوری است که تکیه گاه کافی و مناسب را برای نصب بلوکها(قالبهای همیشگی) فراهم می کند.
تیرچه ها در دو نوع خرپایی و پیش تنیده تولید می شوند. در کارگاه پس از قرار دادن آنها در فواصل معین و شمع بندی زیر تیرچه ها، بلوکها بین تیرچه های مجاور قرار داده می شوند و سپس آرماتورهای حرارتی نصب و بتن ریزی انجام یم شود، به طوری که حداقل ضخامت بتن روی بلوکها از 5 سانتی متر یا فاصله محور به محور تیرچه کمتر نباشد. سرعت اجرای این نوع سقف زیاد است و هزینه هیا مربوط به قالبندی، بتن ریزی و کارهای وقت گیر کارگاهی به حداقل ممکن، تقلیل می یابد.
مراحل اجرای سقف تیرچه بلوک به شرح زیر است:
1_ حمل و انبار کردن مصالح تشکیل دهنده سقف
2_ نصب تیرچه ها
3_ نصب تکیه گاه ها موقت (شمع بندی)
4_ نصب بلوکها
5_ آرماتوربندی
6_ تکمیل قالب بندی
7_ بازدید سقف و آماده سازی آن برای بتن ریزی
8_ ساخت بتن
9_ انتقال بتن
10_ بتن ریزی و متراکم کردن آن
11_ پرداخت سطح بتن
12_ عمل آوردن آن
13_ بازکردن قالبها و جمع آوری تکیه گاههای موقت
1_ حمل و انبار کردن بلوکها:
این عمل طوری باید انجام شود که از شکسته شدن آنها در زیر فشار نیرو های غیر متعارف در اثر ضربه جلوگیری شود. در صورتی که تجهیزات کانی برای حمل بلوکهای بتونی در دسترس باشد. ابتدا بلوکهای بتنی در دسترس باشد. ابتدا بلوکها به وسیله ماشین های مخصوص روی پالتهای چوبی و یا فلزی به ابعاد 1020*1020 متر مربع چیده می شوند. در هر پالت بسته به ابعاد بلوکهای توان یا ما ردیف 12 تا 18 تای بلوک چیده تا سطح پالت کاملاً پر از بلوک شده در حین حال از ارتفاع بلوکهای چیده شده از حدود 1020 متر بیشتر نشود پس پالتهای پر از بلوک، به وسیله بالابر از محل تولید به محل انبار کارخانه حمل می گردند و از آنجا توسط کامیون کنی به محل مصف ارسال می شوند در صورتی که بالابرهای مناسب در کارگاه موجود باشند پالتهای پر از بلوک تاردی سقف نیز قابل حمل خواهند بود.
در کارگاه بلوک های بتونی و سفالی معمولاً به وسیله زنبه های مخصوص و فرغونهای مناسب به محل نصب حمل می شوند. پیدن بلوکها روی زمین صاف چنان انجام می شود که تیغه های آنها در امتداد و قائم قرار گرفته و به طور مرتب کنار هم انباشته شوند. پس از اتمام هر ردیف بلوکها ردیف بالاتر در جهت عمود بر ردیف قبل چیده می شود. تا قفل در و بست مناسب بین ردیفهای متوالی ایجاد گردد. تعداد ردیفها طوری باید باشد که بلوکهای زیرین در اثر فشار وزن بلوکهای بالاتر از خود خرد نشوند و همچنین چیدن و برداشتن بلوکها به سادگی میسر باشد.
حمل و انبار کردن تیرچه ها:
در مورد قطعات پیش ساخته خرپایی، عدم دقت و مراقبت به هنگام حمل و نقل باعث شکسته شدن جوشها و خم شدن اعضای خرپا و شکستن پاشنه بتونی می شود.
در مورد قطعات پیش تنیده حمل و نقل ناصحیح ممکن است به شکستن کل قطعه بیانجامد توضیح اینکه قطعات پیش تنیده نباید هنگام حمل و نقل به پهلو و یا در جهت عکس برگردانده شوند در غیر اینصورت علت خارج از مرکز بودن نیروی پیش تنیدگی، امکان شکستن آنها وجود خواهد داشت.
حمل و نقل تیرچه ها پیش تنیده توسط دو نفر و در حالی که هر کدام از 40 تا 50 سانتی متری دو انتهای تیرچه را گرفته اند انجام می شود. در مورد تیرچه های بلندتر و سنگین تر تعداد و نفرات به نسبت افزایش می یابد. نفرات بعدی، تیرچه ها طوری می گیرند که فاصله نفرات از یکدیگر تقریباً مساوی باشد. تیرچه های خرپایی کوتاهتر از 3 متر را یک کارگز در حالی که از وسط تیرچه گرفته است به سادگی می تواند حمل کند. اگر در بالا بردن قطعات از جرثقیلها با سایر دستگاههای بالابر استفاده می شود. قلاب های جرثقیل باید در فاصله 20 تا 50 سانتی متری دو انتهای قطعه پیش ساخته وصل شود. و تیرچه ها و دالها با کماب مراقبت به طبقه مورد نظر حمل شوند برای انبار کردن تیرچه ها و دالها، ابتدا تخته هایی به ضخامت حداقل 205 سانیت متر و به عرض حدود 10 سانتی متر روی زمین سطح مقابل هم گذاشته می شوند پس یک یا چند ردیف از قطعات پیش ساخته کنار هم روی تخته ها چنان قرار داده می شوند که فاصله انتهای قطعات در محل اتکای آنها روی تخته در حدود 20 تا 50 سانتی متر باشد بعد از پر شدن هر ردیف دو عدد تخته در انتهای تخته های قبل و در امتداد شاغول آنها گذاشته شده و مجدداً عمل تکرار می شود. تعداد ردیفهای روی هم چیده شده به حدی باید باشد که قطعات زیرین صدمه نبینند و جابه جا کردن آنها مشکل نباشد.
تیرچه های خرپایی به طولهای مساوی را می توان روی یک سطح صاف طوری هم قرار داد که تیرچه های هر ردیف عمده به ردیف قبل از خود باشند و به این ترتیب نیازی به تخته های جدا کننده نخواهد بود.
حمل و انبار کردن میلگردها:
این عمل باید به نحوی باشد که فولاد به گل و روغن و رنگ و کثافت، یا هر ماده دیگری که تأثیر سوء در پیوستگی فولاد و بتن دارد آلوده نشود و تا حد امکان از گرد و خاک و برف و باران مصون باشد.
از حمل و نقل فولاد با تکانهای شدید، ضربه، خسارت مکانیکی و سقوط باید جلوگیری شود. انبار کردن فولاد در محوطه های باد به مدت زیاد، موجب زنگ زدگی شدید آن می شود. میلگردهای فولادی را باید بر حسب نوع و قطر آنها از یکدیگر تفکیک کرده و در کارگاه انبار نمود، در صورت استفاده از یکدیگر میلگردهای همقطر با مقاومت تسلیم گوناگون، آنها را باید در محلهای متفاوت انبار کرد و با رنگ زدن نوک میلگرد، آنها را از هم متمایز نمود.
به طور کلی، محل انبار میلگرد را باید به گونه ای پیش بینی شود که از زنگ زدگی مخصوص فولاد و کثیف شدن سطح آنها جلوگیری گردد زیرا گرچه زنگ فولاد تا وقتی پیوسته نشود اثر زیان آور در پیوستگی فولاد و بتن ندارد. ولی زنگ وقتی پوسته، پوسته می شود پیوستگی بتن و فولاد را بکلی مختل می سازد.
حمل و انبار کردن مصالح سنگی:
این کار باید به صورتی باشد که جدایی دانه ها ریز و درشت آن در حداقل ممکن باشد و از آلوده شدن مواد سنگی به مواد مضر جلوگیری شود. مصالح سنگی نباید در دیوارهای بلند انبار شود و یا روی شیب تخلیه گردند.
برداشت مصالح سنگی از دیوارهای بلند تراز 2 متر باید به طور لایه لایه از بالا پایین انجام شود. در غیر این صورت، دانه های شیب دیوار ریزش کرده و موجب تفکیک دانه های درشت از دانه های ریز می گردد.
حمل و انبار کردن سیمان:
برای کارهای بزرگ و بتن ریزیهای با حجم زیاد، سیمان به صورت فله توسط بونکرهای مخصوص حمل می شود.
درسته به مورد در سیلوهای با فلرنیت 30 تا 500 تن و یا بیشتر ذخیره می گردد. برای کارهای کوچک، سیمان در بسته های 50 کیلویی، به وسیله کامیون به محل کارگاه حمل می شود. و در کارگاه در محل های پیش بینی شده نگهداری می گردد. اگر سیمان به طور فله به کارگاه کوچکی که فاقد سیلو است حمل شود. می توان برای مدت کوتاهی آن را در شبکه های درپوش دار محفوظ از جریان هوا یا کشیدی کاغذی یا پلاستیکی در بسته نگهداری شود. اگر مدت نگهداری کیسه های سیمان طولانی باشد آنها را در جای سرپوشیده و خنک نگهداری کرد. در این صورت باید کف انبار سیمان به ارتفاع حدود 10 سانتی متر به وسیله تخته یا مصالح دیگر که از نشست رطوبت به بالا جلوگیری می کند مخروش گردد. در چیدن کیسه های سیمان باید کمال دقت به کار رود و کیسه ها چسبیده به هم روی هم قرار گیرند تا هوا در میان آنها جریان نداشته باشد. هنگام چیدن کیسه ها باید راهروی مناسبی برای دسترسی به کیسه های انتهای انبار پیش بینی شود. تا همیشه همه آنها در دسترس باشند و مورد استفاده قرار گیرند و به ترتیب رسیدن محموله های مختلف سیمان به کارگاه، مصرف شوند.