چکیده
بر اساس ماده یک آیین نامه اجرایی آموزش همگانی وزارت آموزش و پرورش «مدرسه سازمانی است که بر مبنای معیارهای رسمی تأسیس می شود و با نظارت ادارات آموزش و پرورش ، مسئولیت اجرای برنامه های مصوب پرورشی و آموزشی کشور را در سطح تحصیلی معین عهده دار می گردد.» در این آیین نامه مدرسه هر یک از مکانهایی را که تحت عنوان دبستان، راهنمایی و آموزش عمومی بزرگسالان برای اجرای برنامه های آموزش همگانی تأسیس می شود، در بر می گیرد.
1-تعیین نیازمندی های ساختمانی موسسات آموزشی
محاسبه جمعیت مجتمع زیستی
برای تعیین تعداد دانش آموزان هر یک از مقاطع تحصیلی، در یک مجتمع زیستی ، ابتدا بایستی جمعیت را بر اساس «بعد خانوار» و تعداد واحدهای مسکونی تعیین نمود. فرمول شماره 1
P=Nu.Fs
جمعیت کل مجتمع مسکونی p
تعداد واحدهای مسکونی Nu
بعد خانوار Fs
(تصاویر در فایل اصلی موجود است )
2-تعیین تعداد دانش آموزان در هر یک از دوره های آموزشی
تعداد دانش آموزان در هر یک از دوره های آموزشی بر اساس سه عامل هرم سنی جمعیت، هدفهای دولت (وزارت آموزش و پرورش برای جمعیت تحت تعلیم) و افت تحصیلی (مردودین) و بوسیله فرمول شماره 2 محاسبه می گردد.
فرمول شماره 2Np= k.p (r+1)
تعداد دانش آموز kp
جمعت کل مجتمع مسکونی p
ضرایب مربوط به درصد جمعیت تحت تعلیم نسبت به کل جمعیت k
درصد افت تحصیلی r
(تصاویر در فایل اصلی موجود است )
3-تعیین تعداد کلاس ها و مدارس
تعداد کلاس های مورد نیاز در هر یک از دوره های آموزشی ، بر اساس حداکثر تعداد دانش آ»وز در هر کلاس (ظرفیت مجاز کلاس) تعیین می گردد. (فرمول شماره 3)
فرمول شماره 3
تعداد مدارس مورد نیاز در هر یک از دوره های آموزشی بر اساس حداقل تعداد کلاس (ظرفیت مجاز مدرسه) و شعاع دسترسی معین می گردد.
حداقل ، حداکثر و میانگین تراکم دانش آموزان در کلاس برای تاسیس مدارس ابتدایی به شرح جدول زیر تعیین شده است.
معیارهای ظرفیت
مهمترین معیارهای ظرفیت عبارتند از ظرفیت کلاس و ظرفیت واحد آموزشی
میزان تراکم دانش آموز در کلاس با توجه به شاخص های نیروی انسانی، مصوب هیأت دولت و ظرفیت های تعیین شده توسط وزارت آموزش و پرورش که در ابعاد کلاس موثر می باشد، طبق جدول زیر تعیین می شود.
ظرفیت واحد آموزشی با توجه به نسبت جمعیت، در مناطق شهری مضاربی از یک دوره کامل یعنی 5، 10، 15، 20 و حداکثر 25 کلاس و در مناطق روستایی از یک کلاس تا 5 کلاس در نظر گرفته می شود.
با توجه به معیارهای مذکور ظرفیت مجاز کلاس و واحد آموزشی و تعداد طبقات ساختمان آموزشی طبق جدول زیر تعیین می شود.
توجه: ظرفیت مجاز کلاس در مناطق شهری 30 الی 36 و در مناطق روستایی 20 الی 24 نفر دانش آموز می باشد ولی به منظور محاسبه سطح کلاس، حداکثر ظرفیت در جدول فوق منظور شده است.
مکان یابی مدارس
مکانیابی واحدهای آموزشی
استقرار کاربری آموزشی به عنوان یکی از کاربریهای عمده ، طبق معیارهای خاصی صورت می گیرد که جهت یادآوری به چند مورد اشاره می شود:
1-کاربریهای سازگار
- همجواری این قبیل کاربریها نه تنها سازگار با کاربری آمنوزشی است بلکه ضروری نیز می باشد از جمله کاربریهای مسکونی، فرهنگی، فضای سبز و...
- امکان دسترسی به تأسیسات مانند آب ، برق ، تلفن و گاز داشته باشد.
2-کاربر های ناسازگار
از همجواری با انواع کاربریهای آلوده کننده به شرح زیر خودداری شود:
آلاینده های هوا شامل صنایع، ترمینالهای مسافری و...
آلاینده های صوتی، مثل : بزرگراه ها، فرودگاه ها، مسیر راه آهن، مراکز تجاری پررفت و آمد و....
سایر آلاینده های محیطی، مثل: فاضلابهای شهری، کشتارگاه ها، دامداریها، مراکز درمانی و بیمارستانی ، گورستانها ومحل انباشت زباله و کود و....
فضاهای کم آفتاب که بوسیله ی ساختمانهای صد طبقه و بلند اشغال شده محل مناسبی برای احداث مدرسه نخواهد بود
یادآوری : در صورتیکه احداث مدارس در نزدیک محیط های ذکر شده اجتناب ناپذیر باشد . باید حداقل 500 متر با مراکز فوق فاصله داشته باشد.
3-شرایط محیطی
1-اوضاع طبیعی زمین
از احداث مدارس ابتدایی در زمینهایی با شیب بیش از 6 درصد و مدارس راهنمایی با شیب بیش از 8 درصد احتراز گردد. این ارقام در مناطق کوهستانی به ترتیب 8 و 15 درصد می باشد.
از احداث ساختمانهای آموزشی روی خاکریزها، شیبهای سست، زمینهای با مقاومت کمتر از نیم کیلوگرم بر سانتیمتر مربع و نقاط پست و سیل گیر ، مسیر قتوات دایر و متروک خودداری شود.
حریم خطوط انتقال نیرو رعایت شود.
2-جهت یابی
- جهت و موقعیت ساختمان آموزشی باید طوری انتخاب شود که تابش آفتاب و تهویه برای فضاها از جمله کلاسها در تمام فصول به نحو احسن انجام شود.
- از احداث ساختمان آموزشی در مسیر بادهای شدید و مزاحم خودداری شود.
3-شعاع دسترسی
حداکثر شعاع دسترسی دانش آموزان به واحد آموزشی طبق جدول زیر مراعات شود:
(تصاویر در فایل اصلی موجود است )