اهمیت تربیت جسمی و روحی نیروها به رغم پیشرفت تکنولوژی جنگ و سلاحهای فوق مدرن، اهمیت توانایی روحی وجسمی نیروهای مسلّح به عنوان یک ضرورت پایدار برای نیروهای مسلّح همچنان دررأس برنامههای نظامیان میباشد. به همین دلیل در کشورهای دنیا جایگاه ویژهای برایتربیت بدنی جهت نیروهای مسلّح در نظر گرفته شده است به عنوان مثال: در ارتشآمریکا، برای دانشجویان کادر افسری، دو ترم دورههای تربیت بدنی در چهار سالبرنامه ریزی شده است. که در طی این مدت، میبایست با «اصول آمادگی جسمانی»،«ورزشهای رزمی»، «ورزشهای تخصّصی»، «دفاع شخصی» و کسب «مهارتهایمربیگری» آشنا شوند. گروه آموزشی تربیت بدنی نیز مسؤول اجرای برنامههای فوقمیباشد[ - ر.ک. آشنایی با نظام آموزشی ارتشهای جهان، شماره یک، دانشکده افسری وست پونیت، ص ۱۴۰، ستاد مشترک سپاه، اداره آموزش تربیت جسمی و روحی در اسلام تربیت بدنی در قانون اساسی و قوانین نیروهای مسلح در نظام جمهوری اسلامی ایران به این مهمّ توجه شده است. در قانونی اساسی دراصل سوّم، مادّه ۳ بر تعمیم و گسترش امر تربیت بدنی تصریح و تأکید شده است. نیز درمادّه ۵۵ قوانین نیروهای مسلّح، سپاهپاسداران موظّف شده در کلیه آموزشها و در حینخدمت برنامههای لازم را به منظور کسب آمادگی جسمانی پرسنل، متناسب با مأموریت ها، پیش بینی و اجرا نماید - مجموعه قوانین نیروهای مسلّح جمهوری اسلامی ایران، فرمانده کلّ قوا، حضرت آیه الله العظمی خامنهای با تأکید بر ورزش و فوائد آنمیفرماید: «ورزش نوعی قدر دانستن از تواناییهای جسمی است و الان است که شما با ورزشمیتوانید قدر جسم را بدانید و چقدر خوب میتوانید از ورزش برای جسم و سلامتیبهرهبرداری نمایید.[ - دژهای استوار، ص ۳۵۹، (خرداد ۱۳۷۱) ]. «آن جوانهای نظامی، انقلابی باید ورزش کنند. امکاناتورزشی برایشان فراهم کنید؛ بنده اینها را اسراف نمیدانم.[ - همان، ص ۳۶۰، (۱۷/۸/۷۴) ]فرآیند و آثار تربیت جسمانی بوعلیسینا تربیت بدنی را به عنوان یک عنصر اصلی در سلامت فکری و جسمیمعرفی میکند. تندرستی، تقویت قوای بدنی و آمادگی برای جهاد و مبارزه، دفع بیماریهای روحیو جسمانی، هماهنگی سلولهای عصبی و عضلانی، تسهیل بخشیدن به دستگاه گوارشو ... از آثار ورزش است که بوعلیسینا و دیگر اندیشمندان اسلامی به آن اشارهکردهاند[ - ر.ک. تربیت بدنی از دیدگاه اندیشمندان اسلامی، عباس قنبری نیاکی، ج ۱، ص ۶۳ ][ - همان، ص ۳۶۰، (۱۷/۸/۷۴) ] شیوههای تربیتی شیوههای راهبردی تربیت جسمانی که لازمهء نیروهای مسلح و متناسب بامأموریتهای آنان است، به عنوان پاسداران و حافظان انقلاب اسلامی و ارزشهای آن ومدافعان اسلام ناب محمّدی صلی الله علیه و آله عبارت است از: الف - آموزشهای عقیدتی - سیاسی جهت تربیت عقلانی و اخلاقی (تربیت روحی)که این موضوع در درس پیشین تبیین شد. ب - آموزشهای تربیت بدنی، شامل ورزشهای رزمی، شنا، اسبدوانی، تیراندازی،اصول آمادگی جسمانی، دفاع شخصی و مبارزه تن به تن، ورزشهای قهرمانی تخصّصی کهنیروها در یک یا چند رشته از آن ورزشها فعالیت مستمر داشته باشند. آشنایی با فنونمربیگری و اداره تیمهای ورزشی، کسب مهارتِ سرمربی امور تربیت بدنی. در نهایت وضعیت پیشرفت تربیت جسمانی توسط مشاوران یا اساتید راهنما ومسؤولان در آموزشها و ورزشهای عملی مطابق با وضعیت جسمانی و ارائه راهحلکسب تجربیات و آمادگی توانائیهای جسمی میبایست بررسی شود. خلاصه درس تربیت یعنی به فعلیّت درآوردن استعدادهای درونی یک شیء. تقویت هر دو بعد جسمانی وروحانی انسان آموزش و تربیت میطلبد. به رغم پیشرفت تکنولوژی، اهمیت توانایی جسمی و روحینیروهای رزمی به عنوان یک ضرورت همچنان در ارتشهای دنیا مطرح است و برای این منظوربرنامهها و دانشکدههایی در نظر گرفته شده است. از دیدگاه اسلام نیز موضوع از اهمیت بالاییبرخوردار است. اسلام سه جنبهء تربیتی برای انسانها در نظر گرفته که از لحاظ عمل تفکیک ناپذیرند:تربیت عقلانی، تربیت اخلاقی و تربیت جسمانی. موضوع در منظر قرآن کریم و روایات و سخنان امامخمینی رحمه الله مورد بررسی قرار گرفته است. در قانون اساسی جمهوری اسلامی و قوانین نیروهای مسلح بهموضوع تربیت بدنی اشاره و به انجام آن تأکید شده است. سپاه پاسداران نیز متناسب با مأموریتهایخود مأمور اجرای آن گشته است. تربیت جسمی یک عنصر اصلی در سلامت فکری و جسمی شناختهشده که در رفتار و اخلاق و توانمندیها آدمی نقش بسزایی دارد. همچنان که گفتهاند: عقل سالم دربدن سالم است. پرسش ۱ - تربیت را در سازمانهای رزم معین نمایید. ۲ - گروههایی از انسانها که فقط به تربیت جسم یا روح پرداختهاند را نام ببرید و بنویسیدچرا اسلام به تربیت همزمان جسم و روح (اخلاق و عقل) سفارش دارد؟ ۳ - قرآن در کدام داستان، جسم قوی و سالم را یک ارزش برشمرده است؟ ۴ - مقام معظم رهبری در مورد تربیت جسمی چه فرمودهاند؟ ۵ - تربیت جسمانی چگونه در پرورش روح و تعالی عبادات کمک میکند؟ - از منظر قرآن کریم در قرآن کریم به تربیت جسمانی و روحانی (عقلانی و اخلاقی) اشاره شده که به دوآیه بسنده میکنیم. نکته قابل ذکر این که در یک آیه به تربیت جسمی و عقلی و در آیهدیگر به تربیت جسمی و اخلاقی اشاره شده است. ۱- «إِنَّ اللََّهَ اصْطَفَاهُ عَلَیْکُمْ وَزَادَهُ بَسْطَه ً فِی الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ[ - بقره (۲)، آیهء ۲۴۷ ] همانا خداوند او (طالوت) را بر شما برگزید و در علم و توانایی جسمی وسعت وفزونی بخشید از آیه شریفه چنین استفاده میشود که از شرایط رهبر و فرمانده، یکی «تواناییهایعلمی و اندیشه» است و دوّم «سلامت و قدرت جسمانی». «قَالَتْ إِحْدَاهُمَا یَا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَیْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِیُّ الْأَمِینُ[ - قصص (۲۸)، آیهء ۲۶ ]۲ - از منظر روایات در روایات آمده، قدرت جسمی و روحی یکی از خصوصیات بارز یاران و اصحابحضرت مهدی(عج) در هنگام ظهور حضرتش میباشد. امام صادق علیه السلام میفرماید: «فَاِذََا هَزَّهََا لَمْ یَبْقِ مُؤمِنٌ اِلاََّ صََارَ قَلْبُهُ اَشَّدُ مِنْ زُبُرِ الْحَدیِِدِ وَاَعْطََی قُوَّه اَرْبَعیِِنَرَجُلاً[ - غیبت النعمانی محمد بن ابراهیم نعمانی، باب ماجاء ذکر روایه رسول الله، ص ۱۶۷ ]۳- از منظر امام خمینی رحمه الله امام خمینی رحمه الله در این زمینه میفرماید: یک، ورزش جسمانی برای قوه پیدا کردن و قدرت پیدا کردن، وقتی قدرت جسمانیپیدا شد دفاع از مملکت می‌توانند بکنند، دفاع در برابر مخالفین که میخواهند به آنهاحمله بکنند، می‌توانند بکنند. یکی هم پرورش روحانی، که اگر پرورش روحانی در انسان پیدا بشود آن وقتقدرت جسمانیاش مضاعف میشود. شما کوشش کنید که آن قدرت را هم که قدرت الهی است... در شما پیدا شود... که هم جانب روحتان قوی باشد و هم جانبجسمتان قوی باشد[ - صحیفه نور، ج ۷، ص ۴۸ ] عقل سالم در بدن سالم است. شما اگر دقت کنید در حال جوانها و طبقات جامعهمیبینید که آنهایی که در عیش و عشرت میگذرانند حقیقتاً عیش و عشرت نیست،بدنها (ی آنها) افسرده و روحاشان پژمرده و کسالت سرتاپای آنها را گرفته است.اگر دو ساعت عشرت میکنند بیست و دو ساعت در ناراحتی آن هستند. [امّا] آنهاییکه اهل خدا هستند، توجه به خدا دارند ورزش جسمی میکنند و ورزش روحی، آنهادر تمام مدت اشخاصی هستند که پژمردگی در آنها نیست، افسردگی در آنها نیست[ - همان ، ج ۹، ص ۷۴ ] از مطالب این بخش نکات ذیل استنباط میشود: ۱- اهمیت و تأکید اسلام بر تربیت جسمانی و روحانی. ۲- مطرود بودن تربیت تکبعدی در اسلام، آن گونه که در نظامهای غیر اسلامیمطرح است. ۳- رابطه تنگاتنگ تربیت جسمانی و تربیت روحانی. این دو، چون دو بال در رشد وارتقاء کیفیت و توانمندی نیروها تأثیربخشند. وجود یکی بدون دیگری، ارزش و کارآییچندانی ندارد. زیرا اگر روح قوی باشد امّا جسم ضعیف و بیمار، این فرد قدرت تحرکاتلازم را ندارد و در نتیجه غیر مفید خواهد بود. و برعکس اگر فردی از لحاظ جسمانی،قوی و نیرومند و ورزیده باشد، اما از روحیهای ضعیف و بیمار و افسرده برخوردار وفاقد هدف و انگیزه، ضرر و خسارتش بیش از کارآیی مفیدبودنش خواهد بود. ۴- تأثیرگذاری هر یک از تربیت جسمانی و روحانی بر یکدیگر. در سخنان امامخمینی علیه السلام به هر دو مورد اشاره شده بود. «اگر پرورش روحانی در انسان پیدا شود آنوقت قدرت جسمانیاش مضاعف میشود...» «عقل سالم در بدن سالم است.».