وضو.
انواع وضو.
تمام وضوها را به یکی از دو صورت می توان انجام داد: 1 . وضوی ترتیبى؛ 2 . وضوی ارتماسى.
دستور وضوی ترتیبی.
در وضوی ترتیبی چهار چیز واجب است:.
واجب اوّل.
شستن صورت از رستنگاه مو، یعنی از جایی که موی سر بیرون می آید تا آخر چانه از طرف طول و عرض آن به مقداری که بین انگشت وسط وشست قرار می گیرد که اگر مختصری از این مقدار را نشوید، وضو باطل است و برای آنکه یقین کند این مقدار کاملاً شسته شده، باید کمی اطراف آن را هم بشوید و البته باید توجه داشت که این مقدار بایستی از بالا به پایین شسته شود.
واجب دوّم.
شستن دست راست و بعد از آن دست چپ، از آرنج تا سرانگشتها، و برای آنکه یقین کند آرنج را کاملاً شسته، باید کمی بالاتر از آرنج را هم بشوید؛ البته باید توجه داشت که این قسمت را هم بایستی از بالا به پایین بشوید.
واجب سوّم.
مسح کردن یک قسمت از چهار قسمت سر - که همان مقابل پیشانی است - با دست راست و هر جای این قسمت را به هر اندازه مسح کند کافی است؛ حضرت امام(ره) می فرمایند: بنابر احتیاط واجب جای مسح شده از عرض یک انگشت کمتر نباشد؛ اگر چه احتیاط مستحب آن است که از درازا به اندازه درازی یک انگشت و از پهنا به اندازه پهنای سه انگشت بسته مسح نماید. البته باید توجه داشت که مسح سر لازم نیست بر پوست آن باشد، بلکه بر موی جلو سر هم صحیح است و اما کسانی که موی سرشان به حدّی بلند است که اگر شانه کنند از حد مسح خارج می شود باید بیخ موها یا پوست سر را مسح نمایند.
واجب چهارم.
مسح کردن روی پاها، اول پای راست با دست راست و بعد پای چپ با دست چپ، از سر یکی از انگشتها تا مفصل، ولی حضرت امام(ره) تا برآمدگی پاها را هم اجازه می دهند، این از نظر طول و اما از جهت عرض به هر اندازه باشد، کفایت می کند، اگر چه به اندازه عرض انگشت کوچک باشد؛ ولی بهتر است به اندازه سه انگشت بسته و بهتر از آن مسح تمام روی پاست.
عروه الوثقى، فی افعال الوضوء، مسأله49؛ تحریرالوسیله ج1، ص23؛ توضیح المسائل، مسأله237، 243، 245، 246، 249 تا 253.
مسائل مخصوص وضوی ترتیبی.
1- اگر دست را تر کند و به صورت و دستها بکشد، چنانچه تری دست به قدری باشد که بواسطه کشیدن دست، آب کمی بر آنها جاری شود، کافی است.
توضیح المسائل، مسأله244.
2- اینکه گفته شد که شستن صورت و دستها از بالا به پایین باشد، مراد آب ریختن نیست که حتماً بایستی آب را هم مثلاً از رستنگاه مو بریزد، بنابراین اگر کسی آب را پایین تر از رستنگاه مو بریزد - ولی با دست تر شستن را از رستنگاه مو شروع کند - مانعی ندارد.
عروه الوثقى، احکام وضو، مسأله44.
3- شستن صورت در وضو لازم نیست که حتماً با دست راست صورت گیرد.