رشته مهندسی مکانیک را شاید بتوان از نقطه‌نظر تنوع موضوعات تحت پوشش، جامع‌ترین رشته مهندسی به شمار آورد. رشته مهندسی مکانیک در برگیرنده تمامی علوم و فنونی است که با تولید تبدیل و استفاده از انرژی، ایجاد و تبدیل حرکت و انجام کار، تولید و ساخت قطعات و ماشین‌آلات و به کارگیری مواد مختلف در ساخت آنها و همچنین طراحی و کنترل سیستم‌های مکانیکی، حرارتی و سیالاتی مرتبط می‌باشد،به عبارت دیگر محاسبات فنی، مدلسازی و شبیه‌سازی طراحی و تهیه نقشه‌ها ، تدوین روش ساخت ، تولید و آزمایش ماشین‌آلات و تاسیسات مورد استفاده در جهان امروز، با تکیه بر توانایی‌های مهندسان مکانیک انجام می‌گیرد.»
«مکانیک بهشت ریاضیات است.» این جمله زیبا از «لئونارد اولر» ریاضی‌دان بزرگ سوئیسی، بیانگر ارتباط تنگاتنگ ریاضیات با مکانیک است. در واقع مهندسی مکانیک بخصوص در گرایش حرارت و سیالات از مباحث و مسایل ریاضی بسیار استفاده می‌کند. از سوی دیگر مکانیک بخشی از علم فیزیک است و حتی دانش‌آموزان دوره متوسطه نیز با علم مکانیک در کتاب فیزیک خود آشنا می‌شوند و این علم بخصوص در گرایش طراحی جامدات اهمیت بسیاری دارد. به همین دلیل دانشجوی مهندسی مکانیک باید در دو درس ریاضی و فیزیک قوی بوده و همچنین از هوش، استعداد و قدرت تجسم خوبی برخوردار باشد.
«فعالیت در رشته مهندسی مکانیک بسیار متنوع است و در نتیجه هم دانشجوی علاقه‌مند به کارهای تئوریک می‌تواند جذب این رشته شده و در بخش‌های نظری و تئوری فعالیت کند و هم دانشجوی خلاق و علاقه‌مند به طراحی و ساخت وسایل و دستگاههای مختلف می‌تواند این رشته را انتخاب نماید. اما بدون شک یک مهندس مکانیک موفق کسی است که به یاری دو بال علم و عمل پیشرفت کند.»
مباحث اساسی در مهندسی مکانیک
مبحث‌ها و موضوع‌های اساسی مهندسی مکانیک عبارت‌اند از: استاتیک، دینامیک، مقاومت مصالح،طراحی اجزاء،ترمودینامیک ،مکانیک سیالات، انتقال حرارت،هیدرولیک
،پنوماتیک، مکاترونیک، کنترل اتوماتیک ، شکل دهی فلزات،ماشین کاری، همچنین انتظار می‌رود یک مهندس مکانیک بتواند مفاهیم اساسی سایر علوم مهندسی و از جمله مهندسی شیمی و مهندسی برق را نیز درک کرده و در طراحی به کار بندد.
دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی امیرکبیر تلاش دارد تا زمینه‌های مساعد پرورش و شکوفائی استعدادها را با روشهای نوین آموزشی و پژوهشی و سوق دادن آنها به امر تحقیقات و نوآوری فراهم نماید، این دانشکده مفتخر است که تاکنون در این راه توانسته گامهای مهمی بردارد و با تربیت نیروهای کارآمد و مشارکت در طرحهای تحقیقاتی و صنعتی به عنوان یکی از برجسته‌ترین مراکز آموزشی و پژوهشی کشور شناخته شود.
تاریخچه
دانشکده مهندسی مکانیک از جمله اولین واحدهائی است که در سال 1336 هجری شمسی و همزمان با تأسیس دانشکده پلی تکنیک تهران فعالیتهای آموزشی خود را آغاز نموده است. در سال 1340 نخستین دانش آموختگان آن موفق به اخذ گواهینامه کارشناسی ارشد پیوسته در رشته مهندسی مکانیک شدند، این دانشکده تاکنون با همت و تلاش دست‌اندر کاران توانسته جایگاه شایسته‌ای در میان موسسات آموزشی و پژوهشی به خود اختصاص دهد و در طی سالیان متمادی، تربیت مهندسان کارآمد برای صنایع، نقش غیر قابل انکار این دانشکده را در پیمودن مسیر صنعتی شدن کشور نمایان مینماید.
اعضای هیأت علمی و امکانات دانشکده
تعداد همکاران دانشکده حدود 89 نفر است که47% اعضای هیئت علمی دانشکده،21% کارشناس،14% تکنیسین برای ارائه خدمات آزمایشگاهی و کارگاهی می‌باشند، که مهارت و تجربه این بخش از نیروی علمی و فنی باعث شده است رشته مهندسی مکانیک درگیر مسائل علمی در زمینه خود شود. حدود 18% افراد نیز پرسنل خدماتی و دفتری هستند.روشن است نقطه قوت مراکز آموزشی، قدرت و توانائی‌های اعضای هیئت علمی آن دانشکده است تعداد 44 عضو هیئت علمی در دانشکده مهندسی مکانیک باعث شد که این دانشکده را در زمره تواناترین دانشکده‌های مهندسی مکانیک سطح کشور قرار گیرد.
مقطع کارشناسی
در مقطع کارشناسی همه ساله از طریق آزمون سراسری اقدام به جذب دانشجویان ممتاز در دو گرایش مهندسی مکانیک (در زمینه های مکانیک جامع،قدرت و نیروگاه،تأسیسات حرارتی و برودتی،سیستم های دینامیکی و کنترل،طراحی و ساخت) و مکانیک ساخت و تولید مینماید.
کسب تجربه صنعتی یکی از اهداف دوره کارشناسی می‌باشد. دانشجویان حدود 50 روز کاری را در زمانهای بین تحصیل به صورت کارآموز در صنایع مختلف سپری می‌نمایند