مقدمه
به نظرمی رسدبسیاری ازمدیرانی که د رمسئولیتهای مختلف انجام وظیفه می کنندبه این حقیقت رسیده اندکه حتی ارائه صحیح اصول مدیریت نیزمی تواندتسهیلاتی رابرای اثربخشی وارتقاءآنهافراهم نمایدوحتی اگرچنین کند آنهابه خیل مدیرانی می پیوندند که به اندازه ای ترقی کرده اندکه متهم به بی کفایتی شوند.ازطرفی اصول رهبری تلفیقی بسیارمناسب ازمهارتهائی است که به مدیران محترم امکان رهبری رامی دهدوآنهاراازمدیریت صرف به سوی مدیریت ورهبری سوق میدهد. نویسنده به رهبران توصیه می کند تابرای موفقیت ،پایه ای رهبری خود رابراصول مدیریت استوارنمایند تا بتوانند با اطمینان ازجریا ن مستمرفعالیتهادربسترسازمان -قله هارافتح نمایند.بطورکلی بایدتوجه داشت که اگرمدیریت درقالب مهارت دربرنامه ریزی وسازماندهی وکنترل رابه عنوان اولین گام درپیشبردسازمان به سوی اهداف تعیین شده بدانیم ودستاوردهای حاصله ازتحقیقات رهبری راکه عامل شناخت ویژگیهای رهبری ورفتاررهبری وتئوری های اقتضائی ویاموقعیتی رهبری میشود گام دوم –می توان شناسائی اصول رهبری رادراین روند گام سوم دانست.تاءکیدبراصول رهبری ازآن جهت حائزاهمیت است که روندمذکورباپیوندعناصرحاصله ازتحقیقات رهبری واستفاده ازدستاوردهای علوم دیگرازجمله روانشناسی ورفتارسازمانی دستمایه نسبتاءکاملی راکه هرمدیربرای رهبری مجموعه ای نیازدارد.فراهم می کند.
پایبندی به تبدیل زیردستان به پیروان ایجاد واشاعه بینش ورسالت درقالب تدوین استراتژیهای بلندمدت استفاده ازتوشه قدرت مناسب روشهای اتخاذ تصمیم و رفتارها ی مربوطه ودرنهایت ایجادنگرش مثبت درسازمان وبه جریان درآوردن آن به صورت نیروی مثبت می تواندبسیارکارسازباشد.
آیاشرایط لازم برای مدیریت رادارید؟
برای رهبری لازم نیست تلفیقی خاص ازویژگیهای شخصیت راداشت.زیرا روانشناسان ومتخصصین علم مدیریتی نتوانسته اند تئوری خاصی ارائه دهند که گویای این مسئله باشد ورهبری راحاصل تلفیق درست ازویژگیهای شخصی بدانند.دراین رابطه البته متخصصین خصوصیات مورد قبول زیادی راشناسایی کرده اندوحتی مخلوطی از آنهاراکه هرکسی می تواند دارای آنهاباشد.
موقعیتهای رهبری درکجایافت می شود؟
درهمه جاموقعیتهای رهبری بیش ازآنچه که شماحدسش ر ا می زنید وجود دارد.هنگامی که احساس آماده بودن کردید مطمئنا یکی ازاین موقعیتها درپیش خواهدبود.باید توجه داشت که نیازمبرم به رهبری ،محدود به دنیای سیاست وتجارت وصنعت نمی شود . درزمینه های دیگرمانند شوراها،سازمانهای مذهبی وتجمعات وگروههای داوطلب نیزنیازآشکاری به رهبری احساس می شود.به هرحال باید اقرارکرد که بحران رهبری امری واقعی است ودلیلی وجودندارد که شماازاین فرصت استفاده نکنید.
مدیریت دربرابررهبری:
محققین سالهاست که سعی درتوضیح تفاوت بین رهبری ومدیریت نموده اند.این امرازآن جهت ساده نیست که دومفهوم فوق بشدت بیکدیگرگره خورده اند.البته بایدتوجه داشت که مدیریت یعنی دستیابی به اهداف سازمان دراجرای این ماموریت ارتباطات ،برنامه ریزی ،سازماندهی،کنترل وارزیابی مدنظرقرارمیگیر د ولی بایدتوجه داشت که رهبری بامدیریت هم معنی نیست.یک مدیرممکن است استراتژی کاملی برای موفقیت سازمان پایه ریزی نماید ولی تازمانی که اویک رهبری نکند استراتژی اومحکوم به شکست خواهد بود.زیرارهبری به منزله داشتن دیدگاهی وسیعتراست واین امربه خودی خود فرد را با چشم اندازهای جدید آشنا می کند.
مقایسه مدیریت بارهبری:
تفاوت بین یک رهبرممتازویک مدیرموفق بسیارظریف ومشکل است.دربرخی از موارد مدیرانی رامی توان یافت که دریک یا دوزمینه نقش رهبری خود را ایفا می کنند.ولی باید توجه داشت که این مقداربرای اثرگذاری کافی خواهد بود. افراد دیگر ابتدا دریک یادوزمینه فعال می شوند(گامی به پیش می گذارند)وسپس باافزایش اعتماد به نفس آنراگسترش می دهندو برنقش رهبری خود تاکید بیشتری می نهند.بهرحال باید توجه داشت که اکثرافراد با روشی نامنظم وغیرسیستمی ازموقعیت مدیریت به سمت رهبری گام برمی داریم.
مهارت مدیریت:پیش نیازبرای رهبری
باید توجه داشت که آموزش مدیریت بهترین زیرساخت برای ایفای نقش موفق رهبری بشمارمی رود . ولی باهمه اهمیتی که مدیریت دارد هیچگاه نمی تواند جانشین مهارتهای رهبری بشود بلکه ادغام این دو است که تلفیقی موفقیت آمیز را ارائه می دهد.دراین موقعیت شما به عنوان یک رهبر هرچند هنوز مدیریت می کنید ولی ابعاد تازه ای بر مسئو لیت های خود میافزایند . در این راستا ابتدا شروع به تغییر از یک فرد نگهداری کننده به یک محرک و از یک ارائه دهنده دادها به استفاده کننده از داده ها و از یک مجری تصمیمات به یک تصمیم گیرنده و از مدیری که با کارکنان سرو کار داردبه کسی که به پیروان خود میافزاید می نمائید . انتقال از مدیریت به رهبری ممکن است امری ظریف وحساس به نظر رسد ولی هنگامی که تحقق یابد به زمان زیادی نیاز ندارد تا دیگران آنرا درک نمایند .
بدون اموزش مدیریت رهبران تا چه اندازه ناتوان خواهند بود؟
اکثر افراد از موقعیت مدیریت به نقش رهبری ارتقاء می یابند ولی باید توجه کرد که در همه موارد این روند برقرار نیست . برخی افراد از موقیتهای مانند تشکلات دانشجویی و یا گردهمایی داوطلبین محافل اجتماعی به مسند رهبری دست می یابند این افراد هیچگاه در گرداب مدیریت مرغزار گرفتار نخواهند شد ولی برای بقا همان گونه که پیش می روند نیازمند یادگیری مهارتهای مدیریت هستند . دراین راستا چگونگی تفویض اختیارات و مسئولیتها تعیین اولویتها، مدیریت زمان و غیره ازجمله مواردی هستند که باید فرا گرفته شود.بنابراین آنهاهمچنان که خبرگی دراصول رهبری رابه روشهای خود می افزایند باید درامورفوق نیزمهارت پیداکنند،که این خود مسئولیتی مضاعف خواهدبود.
آیارهبران قوی که مدیرانی ضعیف باشندوجوددارد؟
همانگونه که ما مدیرانی ممتازبا توانائیهای رهبری کم داریم ،رهبرانی هم هستند که درمدیریت ضعیف عمل می کنند.رهبران موفق که مهارتهای کافی مدیریت ندارند باید با حضوردربرنامه های آموزشی مدیریت ازخود محافظت نمایند،ومدیران موفقی که دوست دارند به مسئولیتهای خود بیفزایند باید درآموزش های موجود در امر رهبری شرکت جویند.
مدیران عالی چه اندازه زمان برای رهبری اختصاص می دهند؟
بطورایده آل رهبرانی که دررا س قراردارندباید20درصدازوقت خودراصرف مدیریت و80درصدراصرف مسائل مربوط به رهبری نمایند.هرچندواقعیت ها ممکن است عکس این مسئله رادیکته کند.البته باید توجه داشت که درصد زمان تخصیص یافته برای رهبری درمورد کسانی که درمسئولیتهای پائین ترقراردارند بتدریج کاهش می یابد.هرچنداین مسئله نبایداین گونه تفسیرشود که مدیران سطوح پائین با زمان محدودی که صرف رهبری می کنندخشنود ورضایتمند باشند، بلکه آنها همواره باید برای رهبری بیشترتلاش کنند واین مسئله رابه خاطربسپارند که هراندازه درمدیریت بهترعمل کنند زمان بیشتری رامی توانند به رهبری اختصاص دهند.
خلاصه:
1-مهارت های مدیریت بهترین پشتیبانی رابرای رهبری موفق فراهم می نماید. بنابراین: ازاین مهارتهاهیچگاه نبایدغفلت شود.
2-مهارتهای مدیریت به هرصورت نمی تواندجانشین مهارتهای رهبری شود.
3-شمامی توانیدیک مدیرممتازشویدبدون اینکه رهبرخوبی باشید،ولی(بجزدرمواردچندی)نمی توانیدبه جایگاه رهبری ممتازدست یابیدبدون اینکه مدیرخوبی باشید.