کیفیت زندگی به طور کلی به عنوان درجاتی از رضامندی و نیل به نیازها در زمینه‌های فیزیکی، اجتماعی، روان شد ساختمانی و رفتاری ˆ فعالیتی و از آن مهم‌تر "احساس خوب بودن" تعریف می‌گردد. کاربرد این مفهوم در تحقیقات پزشکی و پرستاری به عنوان یک شاخص مهم از سلامت فردی و نیز شاخصی برای تصمیم‌گیری و قضاوت در مورد سلامت کلی جامعه و نیز بررسی تاثیر درمان در بیماریهای مزمن در دهه‌های گذشته رو به افزایش چشمگیر بوده است . در میان خیل عظیم بیماریهای مزمن: دیابت بالاترین سطح را از نظر شیوع به خود اختصاص داده و در سراسر جهان و نیز کشور ما سالیانه رو به افزایش بوده است . به طوری که بر طبق گزارشات انجمن دیابت ایران تنها تا سال 1372 حدود یک میلیون و پانصد هزار نفر بیمار مبتلا به دیابت در کشور شناسایی شده‌اند. درمان و کنترل این بیماری همچنین مستلزم صرف هزینه‌ای بسیار زیاد می‌باشد، به طوری که بر طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی در حال حاضر سالانه حدود 92 میلیارد برای بیماران مبتلا به دیابت در کشورهای گوناگون جهان هزینه می‌شود و این هزینه طی 5 سال گذشته 350 درصد افزایش نیز یافته است . در میان دو نوع شایع دیابت وابسته و غیروابسته به انسولین، خصوصا نوع وابسته به انسولین که بر طبق آمارها از 10 سال پیش تاکنون رو به تزاید نیز بوده است به علت سن شروع پائین‌تر و خصوصیات ویژه آن، محدودیت‌های بسیاری را از قبیل اجبار در تزریق مکرر انسولین و تامین هزینه آن و اجبار در رعایت رژیم غذایی و عفونت‌های مکرر احتمال بستری شدن مکرر در بیمارستان به علت عوارض بیماری و محدودیت‌هایی در زمینه، تولیدمثل و تشکیل خانواده و اشتغال به کار برای فرد دیابتی ایجاد می‌نماید. با توجه به اینکه هدف اصلی از درمان تمامی بیماریهای مزمن ارتقاء سطح کیفیت زندگی بیماران بوده و در همین رابطه پژوهش‌های متعددی در سایر کشورهای جهان در زمینه بررسی کیفیت زندگی و نگرش به آن از سوی بیماران مبتلا به یک بیماری مزمن و اثرات بیماری مزمن و نحوه درمان و مراقبت آن بر جنبه‌های مختلف زندگی و ابعاد گوناگون شخصیت افراد دیابتی صورت پذیرفته ولی تاکنون پژوهشی در رابطه با بیماران دیابتی در کشور ما با توجه به شیوع بالای دیابت در کشور و با بافت فرهنگی خاص جامعه ما انجام نپذیرفته، پژوهشگر قصد دارد پژوهش حاضر را در جهت بررسی نگرش بیماران تحت درمان با انسولین در مورد کیفیت زندگی و به منظور خالص‌تر کردن نتایج آن در مقایسه با افراد سالم جامعه به انجام رساند و از آنجا که بررسی دیدگاه افراد در مورد کیفیت زندگی خود می‌تواند معیار ارزشمندی از سطح سلامت و میزان کارآیی یا از کارافتادگی افراد باشد.
مقدمه
بعلت تغییر شیوه زندگی در کشورهای صنعتی و در حال توسعه و وجود عوامل مستعدکننده‌ای نظیر چاقی، استرس، کم تحرکی و رژیم‌های غیربهداشتی، بروز بیماریهای غیرواگیر در این جوامع بیشتر می‌باشد.
از آنجایی که اکثر بیماریهای غیرواگیر مزمن و دائمی هستند، لذا این دسته از بیماران از زمان ابتلاء تا پایان عمر نیازمند مراقبت‌های بهداشتی دقیق و وسیعی خواهند بود و همچنین با توجه به بروز علائم، اساساً از کیفیت زندگی خوبی برخوردار نخواهند بود و حتی علیرغم تأمین نیازهای بهداشتی درمانی برای این دسته از بیماران متأسفانه درصد قابل توجهی از توان کاری و اقتصادی را از دست خواهند داد.
دیابت از زمانهای کهن برای بشر شناخه شده بود. در یکی از متون هندی که مربوط به حدود 2600 سال قبل است به شیرین بودن ادرار بعضی از بیماران اشاره شده است با وجود قرنها سابقه آشنایی و توجه پزشکان به بیماری قند هنوز تنها در 5% موارد می‌توان به دقت علت پیدایش این بیماری را مشخص کرد.
بیماری قند (دیابت) شایعترین و مهمترین بیماری ناشی از اختلالات متابولیک است و یکی از علل عمده مرگ و میر و ناتوانی در بسیاری از کشورها و پنجمین علت عمده مرگ و میر را در جوامع غربی تشکیل می‌دهد.
شیوع بیماری کاملاً مشخص نیست ولی به نظر می‌رسد در اجتماعات مختلف 3-2% افراد مبتلا به این بیماری باشند.
برطبق گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال 2000 میلادی (1379 شمسی) حدود 100 میلیون نفر در دنیا دچار دیابت هستند و طبق آخرین بررسیها در کشور، حدود 3% افراد جامعه مبتلا به دیابت هستند که این رقم در افراد 30 سال به بالا حدود 3/7% می‌باشد بعبارتی حدوداً 000/000/2 نفر در ایران مبتلا به دیابت قندی هستند.
ساختمان و کار لوزالمعده (پانکراس):
لوزالمعده از نظر ساختمانی مشابه غدد بزاقی می‌باشد طول آن 17 سانتیمتر و از دوازدهه تا طحال کشیده شده و دارای سه قسمت است.
سر لوزالمعده که پهن‌ترین قسمت آن است و در طرف راست شکم و در وسط قوس دوازدهه جای دارد.
تنه لوزالمعده که قسمت اصلی غده است در پشت معده و در جلوی اولین مهره کمری است.
دم لوزالمعده که قسمت باریک لوزالمعده است و در طرف چپ شکم قرارداشته و تا مقابل طحال می‌رسد.
غده لوزالمعده از لوبولهای ترشحی تشکیل یافته که پیرامون مجاری باریک قرار دارند.
این مجاری باریک ترشحی، به مجرای اصلی غده یا مجرای ویرسونگ منتهی می‌شوند که خود به مجرای کلدوک و بعد دوازده ختم می‌شود.
در لابلای لوبولهای ترشحی لوزالمعده توده‌های سلولی پراکنده مخصوصی هستند که به جزایر لانگرهانس معروفند و خاصیت ترشحی دارند و جمعاً یک غده مترشحه داخلی راتشکیل می‌دهند. لوزالمعده دارای دو عمل است یکی ترشح آنزیمهای گوارشی و دیگری ایجاد یک ترشح داخلی یعنی انسولین که محصول جزایر لانگرهانس می‌باشد و نقش عمده و اساسی را در متابولیسم مواد هیدروکربنه بعهده دارد.
انسولین ذخیره قندی بدن را بصورت گلیکوژن در کبد کنترل و غلظت گلوکز را در خون در حد معینی نگهداری می‌کند. مقدار قند خون در حال ناشتا 70 تا 110 میلی‌گرم در هر 100 سانتیمتر مکعب خون است. نیم ساعت پس از صرف غذا مقدار خون بسرعت و ناگهانی بالا می‌رود. در بیماران مبتلا به مرض قند یادیابت، جزایر لانگرهانس غالباً آسیب دیده‌اند و مقدار ترشح انسولین نقصان می‌یابد. لذا عمل تنظیم قند دچار اشکال گردیده و قند بصورت گلیکوژن در کبد ذخیره نمی‌شود. در نتیجه میزان قند خون بالا رفته و مقداری از آن وارد ادرار می‌شود.