مزایا و محاسن استفاده از روش مالیات بر ارزش افزوده عبارتند از:
1. ساختار اقتصادی کشور را تصحیح می‌کند.
2. شفافیت اطلاعات را الزامی می‌کند.
3. انضباط مالی را الزامی می‌کند.
4. وقتی مردم مالیات می‌دهند، مطالباتشان از دولت را حس می‌کنند و توقع از دولت زیاد می‌شود و دولت هم باید پاسخگو باشد.
• اما عیب‌هایی هم دارد، بار نخست که این روش اجرا می‌شود، یک اثر افزایشی روی قیمت‌دارد، ولی این مثل یک دارویی است که به یک بیمار می‌دهیم.
• از سوی دیگر، وقتی می‌گوییم اقتصاد زیرزمینی 60 درصد اقتصاد ایران را تشکیل می‌دهد، یعنی فعالان این عرصه افراد ثروتمندی هستند و به دنبال این ثروت، از نفوذ چشمگیری هم در دولت‌ها و هم در مجالس برخوردارند و چون در معادلات سیاسی پول‌هایی خرج می‌کنند، بنابراین، در تصمیم‌گیری‌ها نقش مؤثری بازی می‌کنند.
• سال گذشته در خانه صنعت در سمیناری که آقای رئیس‌جمهور هم حضور داشتند، طوماری امضا شد که در آن نوشته شده بود: «مالیات بر ارزش افزوده؛ ضد تولید». آقای رئیس‌جمهور هم اعلام کرد که من مالیات نمی‌خواهم، نمایندگان مجلس هم اینجا نشسته‌اند و اصلا این لایحه حذف شود.
• اما وقتی عمق مسأله را دید و از آنجا که پایه‌های اصلاحات اقتصادی تصحیح روش مالیاتی است، از ادامه روند تصویب این لایحه حمایت کرد و تنها دستور داد که نرخ 7 درصد را به 3 درصد کاهش دهند.
• نرخ مالیات حقوق بین 10 الی 30 درصد است. کارمندی که یک میلیون تومان حقوق می‌گیرد، ماهی 250 هزار تومان مالیات می‌دهد و کسی که پانصد هزار تومان دریافت می‌کند، در حدود 35 هزار تومان مالیات و یک ساعت که اضافه‌کاری می‌کند، باید مالیاتش را پرداخت کند؛ یعنی بیشتر بار و فشار نظام مالیات کنونی روی دوش کارمندان و کارگران است که می‌توانند از زیر بار مالیات فرار کنند و از سوی دیگر، مانند صاحبان مشاغل آزاد نیز نمی‌توانند همزمان با تورم، دریافت‌های خود را افزایش دهند. پس اگر قرار است دولت یا مجلس دلش برای کسی بسوزد، باید اول به فکر حقوق‌بگیرها باشد.
• تا خرداد ماه برای بیشتر کالاها 4 درصد مالیات پرداخت می‌کرده‌اند. برای کالاهایی مثل نوشابه، 11 درصد مالیات تجمیعی پرداخت می‌شده است و همین طور برای بنزین، سیگار و... ولی این روی فاکتور یادداشت نمی‌شده است و خریدار گمان می‌کرده که تمام این پول را بابت مثلا خرید نوشابه به کارخانه پرداخته است. در روش ارزش افزوده آن 4 یا 7 یا 11 درصد مالیات تجمیعی گذشته حذف شده و تنها 3 درصد مالیات گرفته می‌شود. تنها فرقی که دارد، این است که این بار مردم آگاهانه این مالیات را می‌پردازند و بنابراین باید کالاهایی همچون نوشابه که مالیات‌هایی با نرخ‌های بالاتری از آنها گرفته می‌شود، ارزانتر شوند و بنابراین باید به مردم اعلام می‌شد که به جای 4 درصد مالیات گذشته، باید 3 درصد پرداخت کنند.
• مخالفان اصلاحات اقتصادی آمدند گفتند که عده‌ای کد فروشی می‌کنند. وزیر دارایی نیز در سال 82 اصلا اجرای عملیات کد اقتصادی را متوقف کرد که البته از سال 82 تاکنون، هیچ نماینده‌ای از وزیر دارایی نپرسید چرا قانون مالیات را اجرا نکردید. چون آن اقتصاد زیرزمینی که وزیر را مجبور کرد کد را به رغم این که در قانون بود، متوقف کند، آنقدر قدرت دارد که نمی‌گذارد نماینده مجلس هم اعتراض کند.
• هم‌اکنون در کشورهای پیشرفته همچون کشورهای اروپایی و آمریکا، تقلب‌های مالیاتی وجود دارد، ولی هنر آنها این است که نخست کشف تقلب می‌کنند، دوم این که جریمه‌هایی که برای متخلفان وضع می‌شود، بسیار سنگین است و 10 تا 50 درصد ارزش کل معامله است.
• فرض کنید یک پمپ به مبلغ پانصد هزار تومان خریداری میکنید، 3 درصد مالیات بر ارزش افزوده نیز به آن اضافه می‌شود و در نهایت بابت مبلغ 515 هزار تومان به فروشنده پرداخت نمایید که فروشنده باید پانزده هزار تومان را به دارایی بپردازد، حالا اگر فرد «ب» این پمپ را از خریدار اولیه ششصد هزار تومان بخرد، باید 620 هزار تومان به وی بپرازد که از این مبلغ، 615 هزار تومان آن بابت مالیات بر ارزش افزوده‌ای است که در آغاز پرداخته شده و پنج هزار تومان مابقی را باید به دولت بابت مالیات پرداخت نماید و در پایان، این مالیات را فقط آخرین خریدار پرداخت می‌کند، برای همین، اعتراضات بی دلیل است و از سوی دیگر، این کار باعث می‌شود بر اثر افزایش قیمت تعداد واسطه‌ها کاهش یابد.
• یک طلا فروش که حداقل روزی یک میلیون تومان سود خالص دارد و در سال حداقل 200 میلیون تومان یک طلافروش سود دارد، ولی تاکنون حداکثر چهار یا پنج میلیون تومان مالیات پرداخت می‌کرده است و حالا اگر بخواهد 25 درصد سود خالص و درآمد خود را مالیات پرداخت کند، یعنی چهل تا پنجاه میلیون تومان باید مالیات پرداخت کند.
• تازه این مالیات بر ارزش افزوده از مشتری گرفته می‌شود و جای این پرسش است که زرگران چرا نگرانند؟ چون اگر قرار باشد، کسی نگران باشد و اعتراض کند، مشتریانی هستند که حق دارند اعتراض کنند.
• پس به جز مردم که حق دارند اعتراض کنند، چون به یکباره هزینه زندگی آنها چند درصد افزایش می‌یابد، هر فرد دیگری به این شیوه مالیات گیری اعتراض کند، ریگی به کفش دارد.
متن کامل گفت‌وگو را در ستون سمت راست بخوانید.
نظرات کاربران:
▪ هر فرد دیگری به این شیوه مالیات‌گیری اعتراض کند، ریگی به کفش دارد!! این ذیگه از اون حرفاست!! حالا که روش پرداخت مالیات ما را با کشورهای اروپایی و امریکا مقایسه میکنید باید سطح درآمد ما هم مثل آنها باشد مگر غیر از این است؟
▪ با سلام و احترام
بنده بعنوان یک کارمند و حقوق بگیر در انتهای هر ماه مبلغی از حقوقم را بعنوان مالیات کسر می کنند بنابراین چرا باید در هنگام خرید مایحتاج زندگیم دوباره مشمول پرداخت مالات شوم آیا بهتر نیست کمی هم انصاف داشته باشیم ؟؟؟؟( در صورت امکان نظر بنده را طرح نمائید تا شاید کسی پیدا شود و جواب این سئوال را بدهد )
▪ با اینکه استدلال دکتر مشی راقبول دارم ولی به جمله ای که تیتر هم شده است اعترض دارم .طبیعی است که کسبه نیز به نوبت خود مصرف کننده هم هستند. طلا فروش نیز همه چیز بجز طلا را مانند سایر مصرف کنندگان خریداری کرده و لذا مشمول مالیات می شود.
▪ تغییر شیوه دریافت مالیات‌ها از روش مالیات بر درآمد به شیوه مالیات بر ارزش افزوده که در ابتدای گزارش نوشته شده است صحیح نیست چون مالیات بر درآمد نه در مورد حقوق بگیرها حذف شده ونه در مورد کسبه.
پس تغییر روش صورت نگرفته بلکه مالیات جدیدی برای مصرف کننده ایجاد شده است.
یعنی مثلا"کارمندان باید هم مثل گذشته مالیات بر درآمد بدهند وهم از این به بعد مالیات مصرف کننده.
▪ من کارمند مصرف کننده وقتی مالیات بر ارزش افزوده می پردازم پس چرا هنوز از حقوق من هم همان مالیات سابق کسر می شود؟ از چند جا دولت مالیات می گیرد؟ هم از حقوق و هم مالیات بر ارزش افزوده؟
▪ فعلا که از نرخ اجناس کم نشده و فقط این ما کارگران و کارمندان هستیم که سر برج مالیات را بدون کم و کسر پرداخت می کنیم از آن طرف هم باید مالیات افزوده را پرداخت کنیم
▪ معمولا مالیات بر ارزش افزوده جایگزین مالیات بر درآمد می شود.اضافه کردن این مالیات بر مالیاتهای قبلی معنایی بجز اجحاف به مصرف کنندگان ندارد.
▪ جنسی که تا پیش از این به عنوان مثال 100 هزار تومان بوده بعد از اعمال مالیات بر ارزش افزوده 110 تومان به فروش می رسد. در صورتی که باید قیمت آن به 90 تومان تقلیل یابد و 10 تومان هم مالیات گرفته شود که می شود همان 100 تومان. ولی در حال حاضر که چنین نیست و هر دو نوع مالیات گرفته می شود