انقلاب RFID :انفجار در کهکشان مارکنی،اینترنت و مخابرات
اگر ذیل "هربرت مارشال مک لوهان" در وبگاه "ویکی پیدیا" جست‌وجو کنید، ملاحظه خواهید کرد که وی تاریخ بشریت و توسعۀ رسانه‌ها را به چهار دورﮤ شفاهی، کتبی، چاپی (یا کهکشان گوتنبرگ) و الکترونیکی (با آغاز از کهکشانی موسوم به"مارکنی") تقسیم‌بندی میکند. در کهکشان مارکنی، رسانۀ "رادیو" و به بیان روشن‌تر: فرکانس رادیویی و یا طیف فرکانس، محمل فراخ‌بخش بزرگی از پیام‌رسانی‌ها و ارتباطات است.
می‌دانیم که طی بیش از یک قرن، رسانه‌های رادیویی، حرکت موفقیت‌آمیزی را از "تنه به شاخه" و از "شاخه به برگ‌ها و میوه" های شجرۀ طیبۀ ارتباطات و مخابرات، پشت سر گذاشته‌اند (کی مرام، ایرج، ش 17 ماهنامۀ دنیای مخابرات و ارتباطات، خرداد 1384)
اکنون RFID (یا شناسایی رادیویی: Radio Frequency IDentification) به "دوزندﮤ" همه چیز و همه کس به هم بدیل شده است چرا که فناوری RFID، "اینترنت‌چیزها" را (شمیرانی، علی، ش 26 ماهنامۀ دنیای مخابرات و ارتباطات، فروردین 1385 و پیش‌شمارۀ هفته‌نامۀ بزرگراه فناوری، اردیبهشت 1385) مطرح کرده است.
در مقالۀ "حرکت رادیو از تنه به شاخه" به درستی پیش‌بینی شده بود که: "پی‌بستر شبکه‌های مخابراتی را اگر با تنه درخت مقایسه کنیم و خطوط مشترکین و شبکه دسترسی را به شاخ و برگ‌های تنه درخت تشبیه کنیم، فناوری‌های رادیویی، در طی یک قرن، حرکتی تاریخی را از تنه به سمت شاخه‌های کوچک و ظریف درخت ارتباطات، پشت سر گذاشته‌اند. این بدان معناست که رادیو، به مرور، از خطوط انتقال میان مراکز تلفن بین‌شهری، بین‌الملل و حتی درون‌شهری، تبعید شده و در بخش دسترسی مراکز محلی سکنی گزیده است."
(ماهنامۀ دنیای مخابرات و ارتباطات، سال دوم، شمارۀ 17، صفحۀ 15 خرداد 1385)
اکنون، تنها، یک سال پس از انتشار آن مقاله، پدیدۀ تراشۀ شناسایی رادیویی و خوانش‌گر شناسایی رادیویی، انقلاب RFID را مطرح کرده است که چیزی نیست جز گسترش انفجارگونۀ کهکشان مارکنی و ادامۀ سلطۀ آن در تمام زندگی فردی و اجتماعی ما.
البته این " ادامۀ سلطۀ کهکشان مارکنی" با یک دگرگونی مفهومی همراه است: اگر مک لوهان، تحت این نام، سلطۀ رسانه‌های رادیو تلویزیونی را می‌فهمید (زیرا او در اوج رواج رادیو و تلویزیون و در آغاز عصر ماهواره‌های مخابراتی زندگی می‌کرد و با شروع عصر دیجیتال، در سال 1980 چشم از جهان فروبست) ما اما امروزه تحت این نام باید " اینترنت‌چیزها"، " تجارت سیار"، " فروشگاه آینده"، "روبی" و خیلی چیزهای نوظهور دیگر را درک کنیم که همگی فناوری‌هایی مبتنی بر رادیو و شبکه‌های رادیویی در بخش دسترسی هستند.
آری، با ظهور RFID انفجاری عظیم در کهکشان مارکنی، پدید آمده است و با وقوع کامل آن، RFID به‌زودی بخشی جدایی‌ناپذیر از وجود ما، چیزها و موجودیت‌ها، حیوانات اهلی و وحشی و خلاصه همۀ زندگی روی کره خاکی میشود. همین‌جا باید ذکر کرد که RFID اینترنت چیزها را هم پشت سر خواهد گذاشت و به اینترنت همه چیز و همه کس جامۀ عمل خواهد پوشاند.
آشنایی با فناوری RFID:
شناسایی از طریق امواج رادیویی (RFID) یکی از تکنولوژی‌هایی است که موجی از احساسات را تحریک کرده است.
کافی است در اینترنت یک جست‌وجوی ساده داشته باشید تا مقالات متعددی در ستایش این بارکدهای هوشمند و نامرئی بیابید و نیز به سایت‌هایی دست یابید که RFID را ابزاری در دست دولت برای کنترل می‌‌دانند. به‌طور کلی، RFID یک میکروچیپ کوچک (ریزتراشه) است با مقداری مدار چاپی و یک آنتن.
اما بخش دوم این سیستم هم یک دستگاه رمزخوان (Reader) است که امواج رادیویی را در یک فرکانس مشخص (مثل سیستم قفل از راه دور اتومبیل‌ها) برای RFID ارسال میکند. در واقع میکروچیپ در این حالت بیدار میشود و حضور و هویت خودش را برای دستگاه رمزخوان اعلام میکند. آن‌چه رمزگذاری میشود به یک کامپیوتر میزبان انتقال داده میشود و هویت مربوطه سپس در پایگاه داده‌رسانی، اسکن و شناسایی میشود.
بنابراین، RFID چیزی فراتر از بارکد است چرا که دارای یک سیستم اتوماتیک پویشگر (اسکن‌کننده) است. افزون بر این ، اطلاعات ارسالی در سیستم RFID به مراتب بیشتر از تعدادی میله چاپی ضخیم و باریک (بارکد) است.
به عنوان مثال اگر بر روی یک نوار کاغذ برچسب RFID باشد، کاملاً مشخص خواهد بود که چه وقت و کجا ساخته شده است. و چقدر ازکاغذها امکان دارد باطله باشد و به این ترتیب می‌‌توان از میزان ضایعات کاغذ کاست.
در یک مثال دیگر، می‌‌توان به چاپخانه‌ای بسیار بزرگ اشاره کرد که در آن RFID به پالت‌ها چسبانده شده تا به سرعت بتوان فهمید که پالت‌ها از کجا آمده‌اند و الان در کجای کارگاه قرار دارند.
در چنین حالتی هم می‌‌توان نمونه‌های مورد نظر را یافت و هم بیماران را زیر نظر داشت که آیا به‌صورت صحیح تحت معالجه و مصرف دارو هستند یا خیر؟
از سوی دیگر، آژانس‌های هواپیمایی هم در حال جایگزین‌سازی RFID با بارکدها هستند تا بتوانند در نظام تحویل بار بهبود ایجاد کنند. این مسأله تا هشتاد درصد دقت و اطمینان را بالا برده است.
اما مشکل اینجاست که RFID به مثابه یک تکنولوژی در سال 2006 در قالب یک نیروی اخلالگر دیده میشود و هنوز در عمل طرح زنده و رایجی در قبال آن وجود ندارد و البه چنین اتفاقی همیشه در مرحله تست گسترده یک پدیده پیش می‌‌آید.
در عین حال، باید گفت شرکت وال مارت دنبال شرکت‌هایی است که بتوانند چنین سرویسی را گسترده‌تر به آن بدهند. انگیزه اصلی وال مارت در به‌کارگیری RFID این است که می‌‌تواند اقلام مورد فروش خودش را سه برابر سریع‌تر از قبل عرضه کند.
البته مقاومت‌هایی هم در برابر قیمت RFID بروز کرده است که به نظر می‌‌رسد تا درک میزان فواید آن ادامه داشته باشد.
از دیگر سو، شرکت مارک اند اسپنسر انگلیس هم کار استفاده از RFID را شروع کرده و می‌‌خواهد از آن در لباس‌های زنانه و مردانه استفاده کند.
اما جالب‌تر از همه استفاده از RFID بر روی تیغ اصلاح بود که توسط کمپانی تسکو (Tesco) صورت گرفت. هدف این شرکت از کاربرد RFID در تیغ‌های اصلاح این بود که از کش رفتن آنها از سوپرمارکت‌ها- که امری رایج بود- جلوگیری کند.
هنوز مدتی از استفاده از این روش نگذشته بود که موجی از اعتراض به پا شد و علت آن هم این بود که معترضان بر این باور بودند که این اقدام به نقض حریم شخصی می‌‌انجامد. در واقع از هر کس این تیغ‌های اصلاح را در دست داشت، چه خریدار و چه سارق عکس گرفته می‌‌شد!
افزون بر این، بلیت‌های مسابقات فوتبال جام جهانی در آلمان هم با RFID تجهیز شد. رمزگذاری بلیت‌های مسابقات جام جهانی با این هدف صورت گرفت تا این اطمینان به وجود آید که تماشاچیان از ورودی‌های خودشان وارد ورزشگاه‌ها میشوند و در جاهای خاص خودشان هم مستقر میشوند و از بوفه‌های مربوط به قسمت خودشان استفاده می‌‌کنند. علاوه بر این، کاربرد RFID در بلیت‌های مسابقات فوتبال جام جهانی یک فایده دیگر هم داشت و آن جلوگیری از جعل بلیت‌ها است.
طبق محاسباتی که به عمل آمده است، استفاده از برچسب RFID در این بلیت‌ها حدود 10 سنت (با واحد یورو) به قیمت بلیت‌ها اضافه کردد که با توجه به 2/3 میلیون بلیت در نظر گرفته شده به 320 هزار یورو بالغ شد و به عبارت بهتر استفاده از RFID برای برگزارکنندگان مسابقات فوتبال جام جهانی 32 هزار یورو هزینه در برداشت.
شرکت فیلیپس که بانی این اتفاق است، امیدوار است که این تجربه به افزایش میزان تقاضا برای استفاده از RFID بینجامد و همین امر سبب شود تا هزینه‌های استفاده از این تکنولوژی در آینده کاهش یابد.
چرا به RF ID نیاز داریم ؟
توسعه سازمان و گسترش آن بدون داشتن استراتژی کنترل تردد مطمئن، کاری بس دشوار است و درصورتیکه برنامه ای مدون و صحیح نداشته باشید با مشکلات فراوانی در خصوص مدیریت منابع انسانی و حفظ دارایی های سازمان برخورد خواهید کرد. یکی از ابزارهایی که مارا در این راستا یاری خواهد رساند RF ID می باشد. با نصب و راه اندازی این سیستم امکانات زیر ایجاد خواهد شد :
1- کنترل حضور و غیاب پرسنل و همچنین مدیریت جابجایی اقلام و تجهیزات
2- ردیابی مسیر حرکت افراد و تجهیزات
3- امکان گزارش گیری های متنوع از سیستم
4- تعریف حقوق دسترسی تردد افراد به مکان های مختلف
در زیر هر یک از موارد فوق توضیح داده خواهد شد :
1- کنترل حضور و غیاب پرسنل و همچنین مدیریت جابجایی اقلام و تجهیزات
در سیستم مدیریت تردد افراد،کلیه پرسنل دارای کارت تردد و تجهیزات مورد نیاز دارای Tag خواهند شد.زمانیکه فرد یا تجهیزات از جلوی کارت خوان عبور داده می شوند شماره مشخصه آن در سیستم ثبت خواهد شد. اطلاعات ثبت شده موارد زیر را شامل می شود :
الف : زمان عبور
ب : شماره گیت
د : شماره مشخصه یا ID
نرم افزار سیستم با گرد آوری این اطلاعات و پردازش آن ها ، اقدام به ارائه گزارش حضورو غیاب و همچنین وضعیت نقل و انتقال تجهیزات را خواهد داشت.
2- ردیابی مسیر حرکت افراد یا تجهیزات
با توجه به اطلاعات ثبت شده می توان تحلیلی از عبور افراد و تجهیزات نمود و بدینوسیله محل دقیق فرد یا شی را در سازمان ردیابی کرد. بطور مثال اگر سه دروازه A , B , C را درنظر بگیرید اگر فردی از گیت A عبور کند ولی گیت B آن را ثبت نکرده باشد می توان نتیجه گرفت که فرد در مکانی بین گیت A و B قراردارد و به نقطه C هنوز نرسیده است. از این خاصیت نه تنها در جهت ردیابی ویافتن افراد استفاده میشود بلکه این تکنولوژی امکان ردیابی اقلام و تجهیزات را مهیا می سازد.
3- امکان گزارش گیری های متنوع از سیستم
ثبت اطلاعات در دروازه ها و قسمت های مختلف ، نرم افزار را قادر خواهد ساخت تا گزارش های متنوعی را جهت تصمیم گیری های مدیریتی و آماری ایجاد نماییم . گزارش ورود و خروج ، گزارش تردد افراد به مکان های غیر مجاز ، گزارش آماری از میزان زمان متوسط صرف شده پرسنل برای ناهار و . . . . از جمله این گزارش ها محسوب می شوند.
4-تعریف حقوق دسترسی تردد افراد به مکان های مختلف جهت ایجاد محدودیت تردد افراد به قسمت های غیر مجاز ، اقدام به تهیه لیست اجازه تردد یا لیست دسترسی افراد در سیستم نرم افزاری می شود . با تعریف این لیست به راحتی می توان از ورود افراد به قسمت هایغیرمجاز توسط گیت های مختلف جلوگیری کرد .