تحقیق مقاله یزد

موقعیت  جغرافیایی

استان یزد با مساحت 73240 کیلومتر مربع در طول جغرافیایی 52 درجه و 50 دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی 56درجه و 40 دقیقه شمالی در مرکز کشور قرار گرفته است. بلندترین‌ ارتفاع آن قله شیرکوه با ارتفاع 4300 متر وپائین ترین نقطه ان کویر سیاه کوه با ارتفاع حدود 1000 متر می باشد

جغرافیاى طبیعى

استان یزد در قلمرو سلسله جبال مرکزى ایران واقع شده و از پستى و بلندى و چاله‌‌ها و کفه‌‌هاى کویرى متعدد تشکیل شده است. این ناهموارى‌ها عمدتاً به پنج گروه کوه‌‌ها و تپه‌هاى پاى‌کوه، دشت‌ها و جلگه‌ها، بیابان‌ها، مناطق شور و کویرها و تپه‌هاى ماسه‌اى تقسیم مى‌شوند.       

در سطح استان یزد، دو رشته کوه متمایز از هم وجود دارد. یکى بخشى از کوه‌هایى است که در جهت شمال غربى - جنوب شرقى از مرکز ایران عبور مى‌کنند و به کوه‌هاى مرکزى ایران معروف هستند و دومى شامل رشته‌کوه‌هایى است که در مناطق مرکزى، شمالى و شرقى استان قرار دارند.    

رشته‌کوه شیرکوه، مانند دیوارى، ‌قسمت‌هاى مرکزى استان یزد را از بخش غربى استان (چالهٔ ابرقو) جدا مى‌کند. این ارتفاعات که همواره از برف و یخ پوشیده شده‌‌اند، در ادامه حیات شهرهاى بزرگ یزد، تفت و مهریز نقش مهم و اساسى دارند. از ارتفاعات دیگر استان یزد، به کوه خرانق در مرکز استان یزد نیز مى‌توان اشاره کرد.    

جغرافیاى تاریخى استان

سرزمین یزد، صاحب یکى از شکوهمندترین و درخشان‌ترین میراث‌هاى فرهنگ و تمدن کهن ادوار مختلف تاریخى ایران است. تاریخ سکونت انسان در این خطه، از هزارهٔ سوم پیش از میلاد فراتر رفته است، به طورى که در عهد پیشدادیان، طایفه‌هاى در حال کوچ از بلخ به پارس، این سرزمین را یزدان نامیدند و از آن زمان به بعد، ‌یزد محل عبادت شد. از مهم‌‌ترین مراکز اسکان اولیه در این سرزمین، به مهرپادین (مهریز)، فهرشان، پهره (فهرج)، خورمیش، ارد (اردکان)، ‌شواز، قلاع موبدان (میبد)، ‌طرنج، عقدا و اشکدز مى‌توان اشاره کرد. شهر یزد به عنوان محلى پاک و مقدس در رأس همهٔ‌ این آبادى‌ها قرار داشته است.     

یزد به معناى پاک و مقدس و یزدگرد به معنى داده خدایى است. شهر یزد نیز به مفهوم شهر خدا و سرزمین مقدس است. در دورهٔ‌ اسلامى، شهر یزد را دارالعباده مى‌نامیدند. اهمیت دینى شهر یزد تا پیش از اسلام به حدى بود که از اطراف و اکناف به ویژه در ایام بهار براى عبادت به این مکان سفر مى‌‌کردند. یزد نگین کویر است و اولین بار نام آن در کنار اسم «چیترتخمه» یکى از همرزمان داریوش آورده شد. مورخان یونانى، ‌شهر کهن و باستانى یزد را «ایساتیس» مى‌خواندند. بعدها بر ویرانه‌هاى «ایساتیس»، «کثه» به‌وجود آمد. این شهر، هستهٔ‌ اولیهٔ شهر کنونى و مرکز حکومتى و اقتصادى در قرون اسلامى بوده است. جغرافى‌دانان بعد از اسلام، ‌نام یزد را همراه نام «کثه» ذکر کرده‌‌اند.       

ابتدا ولایت یزد جزو «کورهٔ‌ اصطخر» (استخر) مربوط به ایالت پارس بوده و بزرگ‌ترین ناحیهٔ‌ این کوره به حساب مى‌آمده است.     

شهر باستانى یزد در کنار آبراه سگزه و منتهى‌الیه مسیر آب تفت در تقاطع را‌ه‌هاى باستانى رى - کرمان و پارس - خراسان قرار داشته است. این ناحیه همواره در دورهٔ‌ هخامنشیان از راه‌هاى معتبر، مؤسسه‌هاى راهدارى، مراکز پستى و چاپارى برخوردار بوده است. راهدارى در یزد قدیم چنان اهمیتى داشت که خاندان آل‌مظفر از منصب راهدارى ناحیهٔ میبد به پادشاهى رسیدند.

خشکى اقلیمى استان یزد، ‌دو علت اساسى و عمده دارد : یکى این که روى کمربند خشک جهانى قرار دارد و دیگر آن‌که از دریاهاى آزاد عمان و خلیج‌فارس و دریاچه‌هاى داخلى و بادهاى رطوبت‌زاى دریایى دور است. عامل مهم اعتدال نسبى آب و هواى یزد، ‌که قابلیت زیست نسبتاً مناسبى به آن بخشیده است، ارتفاعاتى است که بیشتر به صورت موضعى مؤثراند و این امر باعث شده است مناطقى که در ارتفاعات بیش از ۲۵۰۰ متر قرار دارند از اعتدال و رطوبت بیشترى نسبت به دشت‌هاى یزد و اردکان برخوردار باشند.        

در بررسى مربوط به یک دورهٔ‌ هشت ساله (۱۹۹۲-۱۹۸۴)، متوسط دماى هوا برابر ۱۸/۹ درجهٔ سانتى‌گراد گزارش شده است. حداکثر مطلق دما در تیرماه برابر ۴۳ درجهٔ سانتى‌گراد و حداقل آن در دى ماه برابر ۷/۲- درجهٔ‌ سانتى‌گراد گزارش شده و اختلاف درجهٔ‌ حرارت سالانهٔ حوالى یزد ۵۰ درجهٔ سانتى‌گراد است. به استثناى منطقهٔ کوهستانى شیرکوه، سایر نقاط استان یزد اقلیم گرم و خشک و بیابانى دارد که از مغرب و جنوب غربى به سمت شمال شرقى و شرق خشک‌تر مى‌شود.   

به این ترتیب، آب و هواى استان یزد به علت قرار گرفتن در کمربند خشک جهانى، داراى زمستا‌ن‌هاى سرد و نسبتاً مرطوب و تابستان‌هاى گرم و طولانى و خشک است. در ایام تابستان، ‌ییلاق‌هاى شیرکوه پناهگاه مردم گرمازدهٔ این استان است.

بارندگی سالانه

تجزیه و تحلیل بارندگیهای سالانه نشان دهنده تغییرات چشمگیر در سطح استان می باشد بطوریکه در اکثر ایستگاههای واقع در مناطق پست و کویری بارندگی زیر 100 میلیمتر بوده است . این مقدار در ایستگاههای کوهستانی نظیرده بالا ، نیر و کرخنگان بیشتر از 200 میلیمتر می باشد.

 بارندگی فصلی

جهت تعیین فصول خشک و بارانی در ایستگاههای استان اقدام به بررسی بارندگی فصلی شده که با توجه به بررسی های به عمل آمده خشکترین فصل در تمامی ایستگاههای استان فصل تابستان و بیشترین نزولات جوی در فصول زمستان و پاییز اتفاق می افتد .

تهیه نقشه هم باران استان یزد

جهت تهیه نقشه همباران استان از متوسط بارندگی سالانه ایستگاهها استفاده شده و با استفاده از نرم افزار Surfer و Ilwis  نقشه شماره 4-9  استخراج شد نقشه مذکور نشان می دهد که 28/69 درصد از مساحت استان یزد دارای بارندگی 100 میلیمتر و کمتر می باشند .

 ضریب تغییرات بارندگی استان یزد

 ضریب تغییرات بارندگی فصلی وسالانه برای ایستگاههای مورد مطالعه محاسبه گردیده است که نتیجه این محاسبات در جدول شماره 4-10 نشان داده شده است. در استان یزد ضریب تغییرات بارندگی سالانه بین 26 تا 73 درصد در نوسان می باشد.به منظور بهره گیری بیشتر از این پارامتر اقدام به رسم نقشه هم ضریب تغییرات سالانه بارندگی در استان یزد شد تا بتوان مناطقی را که از نظر ضریب تغییرات بارندگی به شرایط بیابانی نزدیکترند از سایر نواحی جدا کرد. 

 ضریب بی نظمی بارش و  شدت میانگین بارش روزانه

این ضرایب برای هر سال در طول دوره آماری محاسبه شده و نهایتاً میانگین سالانه ضرایب بی نظمی و شدت میانگین بارش روزانه برای هر ایستگاه محاسبه و جهت ترسیم خطوط هم ارزش در استان مورد استفاده قرار گرفته است .نتایج محاسبه ضریب بی نظمی بارش که بر اساس آن نقشه هم ضریب بی نظمی بارش استان ترسیم شده در جدول شماره 4-11 آورده شده است.

تبخیر

جهت نشان دادن قلمرو بیابان با استفاده از پارامتر تبخیر اقدام به ترسیم خطوط هم تبخیر در استان شده است جدول شماره 4-13  میزان تبخیر در استان یزد را نشان می دهد این رقم در ایستگاه ده بالا که در مناطق کوهستانی شیرکوه قرار دارد برابر 1623 میلیمتر و برای ایستگاه ساغند که در مناطق پست کویری قرار دارد.3675 میلیمتر می باشد