در بین سه نوع سنگ موجود در پوسته ی زمین، سنگ رسوبی برای جوینده ی فسیل اهمیت زیادی دارد. در توضیح این مطلب به سادگی می توان گفت که احتمال وجود فسیل در سنگ رسوبی زیادتر است.
شکل گیری فسیل ها
هنگامی که یک جاندار می میرد، بدنش سرانجام از بین می رود. ممکن است پرندگان و جانوران مردار خوار مانند کلاغ یا کرکس و یا کفتار آن را بخورند. بعد از آنها احتمالا نوبت غذای موجودات کوچکتر مثل سوسک و خرمگس می رسد. آن چه باقی می ماند نیز به طور طبیعی میپوسد و از بین می رود. آما گاه قسمت هایی از بدن جانداران در لایه های سنگ های رسوبی قرار می گیرد. مانند آنهایی که در صفحه ی قبل شرحشان رفت. این قسمت ها ممکن است به صورت فسیل در سنگ حفظ شوند.
جانوران کامل
در موارد بسیار نادر، ممکن است جانوران به صورت کامل در شکل فسیل حفظ شوند. یکی از مثال های این موارد، حفظ حشره در کهرباست. فرض کنید که میلیون ها سال قبل، شیره ی یک درخت کاج از تنه ی آن به بیرون تراوش شده است. سپس حشره ای روی این شیره نشسته و کاملا در آن فرورفته است. در طول میلیون ها سال، شیره ی درخت به کانی خاصی به نام کهربا تبدیل و حشره درون آن حفظ و نگهداری شده است.
مثال باز هم نادرتر، یخ زدن یک جانور به شکل کامل و یکپارچه است. ماموت های پر پشم، به همین طریق در اثر مدفون شدن در گل یخ زده ی سیبری، سالم و کامل باقی مانده
فسیل ها کجا یافت می شوند؟
همانطور که می دانید سنگ های رسوبی به شکل لایه لایه روی هم قرار گرفته اند. اما این سنگ ها همیشه به همین صورت باقی نمی مانند. حرکات زمین که رشته کوه ها را شکل می دهد، می تواند سنگ های رسوبی را از حالت افقی بیرون آورد و سبب چین خوردگی آنها شود. وقتی این سنگ ها در سطح زمین پدیدار می شوند، برونزد نام میگیرند. شما می توانید در برونزد های سنگ های رسوبی فسیل ها را جستجو کنید.
انواع برونزد
1- صخره ی ساحلی مثال بسیار خوبی از برونزد است که معمولا سنگ های زیادی را در معرض دید قرار می دهد.
سنگ هایی که در پای صخره افتاده اند، محل خوبی برای جست و جوی فسیل هستند.
2- گاه انسان خود سازنده ی برونزد است! او زمین را در جست و جوی سنگ یا کانیها حفر می کند و به این ترتیب معادن روباز شکل می گیرند. معادن روباز قدیمی سنگ آهک مکان خوبی برای یافتن فسیل هستند. نقاطی هم که برای کشیدن جاده یا راه آهن کنده شده اند، از دیگر محل های مناسب برای جست و جوی فسیل ها محسوب می
شوند.
3- آبکندها و بستر رودها راه خود را در بین سنگ ها می گشایند و برونزدهای خوبی را بوجود می آورند. معمولا بهترین مکان برای یافتن فسیل، قسمت بیرونی محلی است که جریان خم یا پیچ پیدا می کند.
پوست کلفت ها
بندپایان جانورانی هستند که اسکلت خود را در خارج از بدن بر دوش حمل می کنند. حشرات بندپا هستند. عنکبوت ها، عقرب ها، میگوها و خرچنگ ها نیز در این گروه جای می گیرند. تمام این جانوران به شکل فسیل یافت می شوند. گاه پوسته ی آنها بدون هیچ تغییری سالم باقی می ماند. بعضی اوقات هم به صورت سنگ شده در می آیند. فسیل این جانوران به شکل قالبی و ریختگی نیز یافت می شود.
تریلوبیت ها
جالب ترین بندپایان فسیلی محسوب می شوند. انها در دوران پالئوزوئیک در ته دریا زندگی می کرده اند. در حالت زنده به خرخاکی شباهت داشته اند، با بدنی بندبند، پاهای بسیار و زره یا پوششی مثلثی شکل در قسمت انتهای بدن. معمولا این پوشش یا اسکلت است که از آنها بر جای مانده و حفظ شده است. ما بقایای شاخک ها و پاهای ظریف این جانوران را به ندرت می یاببیم.
حرکت بدون پا
بعضی از جانوران می توانند بخزند، حتی اگر اصلا پا نداشته باشند. این جانوران شکم پا نامیده می شوند. شکم پایان معمولا یک صدف مارپیچ دارند. احتمالا شما در بین شکم پایان، حلزون را بهتر از همه می شناسید. شکم پایانی که معمولا به صورت فسیل یافت می شوند، آنهایی هستند که در دریا زندگی می کرده اند. صدف های شکم پا می تواننند به همان صورتی که هستند به فسیل تبدیل شوند و یا به شکل فسیل قالبی یا ریختگی در آیند. معمولا قسمت داخلی صدف نیز به صورت ریخته شده یافت می شوند.
پوستهای خاردار
جانورانی هستند که پوست آنها خاردار است. امروزه این جانوران به تعداد فراوان یافت می شوند. ستاره ی دریایی پس از مرگ می شکند و از بین می رود؛ به همین دلیل غالبا نمی توانیم فسیل آن را بیابیم. اما یافتن فسیل توتیا آسان است.روش زندگی توتیاهایی که شکل های مختلف داشته اند با هم متفاوت بوده است. انواع گرد و تخت، در امتداد بستر می خزیده اند و گروهی که شکل آنها به قلب شباهت داشته است، در زیر شن لانه می کرده اند.