تحقیق مقاله بانک جهانی

آشنایی با بانک ‌جهانی

بانک جهانی یک بانک معمولی نیست و از دو موسسه توسعه‌ای تشکیل شده است. بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه (IBRD) و کانون بین المللی توسعه (IDA).

پیش از آنکه به بانک جهانی world bank بپردازیم بهتر است بدانیم که در دنیای زندگی می‌کنیم که میانگین درآمد سالانه آن بیش از 31 تریلیون دلار است. در این دنیا و در برخی از کشورها افراد به طور متوسط بیش از 40،000 دلار در سال درآمد دارند.

ولی در همین دنیا 8/2 میلیارد نفر (بیش از نصف مردم کشورهای در حال توسعه) درآمدی کمتر از 700 دلار در سال دارند که در بین آنها 2/1 میلیارد نفر کمتر از یک دلار در روز درآمد دارند.

به همین دلیل روزانه 33،000 نفر در این کشورها می‌میرند و فقر بیش از 100 میلیون کودک را از نعمت سواد آموزی محروم کرده است.

امکانات‌ بانک‌ جهانی؛ فرصتهای‌ بنگاهها

دامنه‌ عملیات‌ بانک‌ جهانی‌ و کمکهای‌ مالی‌ آن‌ بیشتر متوجه‌ اقتصاد خرد در کشورها از طریق‌ کمک‌ به‌ احداث‌ تاسیسات‌ زیربنایی‌ است.

کی‌ از اهداف‌ بانک‌ جهانی‌ مساعدت‌ به‌ ترمیم‌ و توسعه‌ کشورهای‌ عضو از طریق‌ تسهیل‌ سرمایه‌گذاریهای‌ تولیدی‌ و تشویق‌ سرمایه‌گذاریهای‌ خارجی‌ خصوصی‌ از طریق‌ تضمین‌ یا مشارکت‌ است.

شرکت‌ مالی‌ بین‌المللی‌ بخشی‌ از بانک‌ جهانی‌ است‌ که‌ فقط‌ با بخش‌ خصوصی‌ همکاری‌ می‌کند. این‌ شرکت‌ پروژه‌های‌ خاصی‌ را تا صدمیلیون‌ دلار تامین‌ مالی‌ می‌کند.

میگا، سازمانی‌ است‌ که‌ از طریق‌ پوشش‌دادن‌ بیمه‌ای‌ به‌ مخاطرات‌ غیربازرگانی‌ نظیر مصادره‌ اموال، درصدد تشویق‌ سرمایه‌گذاری‌ در جهان‌ سوم‌ است.

‌ ‌بانک‌ جهانی‌ و موسسه‌های‌ وابسته‌ به‌ آن‌ از هنگام‌ تاسیس‌ تاکنون‌ همواره‌ مورد توجه‌ دولتها و بنگاههای‌ اقتصادی‌ بوده‌اند. چرا که‌ یکی‌ از منابع‌ تامین‌ مالی‌ بین‌المللی‌ به‌شمار می‌رود که‌ از امکانات‌ بالقوه‌ بسیاری‌ برخوردار است، اما اینکه‌ چه‌ مبلغ‌ را به‌ چه‌ کشوری‌ و با چه‌ شرایطی‌ واگذار می‌کند و پیامدهای‌ این‌ واگذاریها چیست، همواره‌ به‌عنوان‌ یک‌ پرسش‌ اساسی‌ مطرح‌ بوده‌ است.

‌ ‌برای‌ معرفی‌ بیشتر این‌ موسسه‌ مالی‌ پرقدرت، خانه‌ مدیران‌ سازمان‌ مدیریت‌ صنعتی‌ با دعوت‌ از آقای‌ محمدخزاعی‌ رئیس‌ کل‌ سازمان‌ سرمایه‌گذاری‌ و کمکهای‌ اقتصادی‌ ایران‌ به‌بررسی‌ چگونگی‌ فعالیت‌ بانک‌ جهانی‌ در جمع‌ گروهی‌ از مدیران‌ و دست‌اندرکاران‌ و صاحب‌نظران‌ اقتصادی‌ پرداخت. آنچه‌ در پی‌ می‌آید علت‌ تشکیل‌ چنین‌ موسساتی‌ و سازوکار و ویژگی‌ این‌ بانک‌ است.

‌ ‌انقلاب‌ صنعتی‌ در سال‌ 1760 میلادی‌ با کشف‌ قوه‌ بخار آغاز شد و همزمان‌ باآن‌ پیشرفت‌ علم‌ اقتصاد در نتیجه‌ نظرات‌ علمی‌ «آدام‌ اسمیت» و «دیوید ریکاردو» بخصوص‌ با مطرح‌کردن‌ پدیده‌هایی‌ نظیر تخصص‌گرایی‌ و تقسیم‌ کار بین‌المللی‌ و اصل‌ مزیت‌ نسبی‌ در تجارت‌ بین‌المللی، منجر به‌ شناخت‌ مزیت‌های‌ اقتصادی‌ تولید انبوه، یافتن‌ بازارهای‌ جهانی‌ پس‌ از اشباع‌ بازارهای‌ ملی‌ و در نتیجه‌ گسترش‌ صادرات‌ و واردات‌ شد. گسترش‌ صادرات‌ و بین‌المللی‌ شدن‌ پدیده‌ تجارت‌ نیاز به‌ تشکیل‌ سازمانها و مجامع‌ بین‌المللی‌ را به‌منظور تبادل‌نظر و تدوین‌ روشهای‌ استاندارد و متحدالشکل‌ تجاری‌ و حفظ‌ حقوق‌ بازرگانان‌ در مواقع‌ اختلاف‌ و تدوین‌ روشهای‌ حل‌ اختلاف‌ و غیره، ایجاد کرد.

‌ ‌در سالهای‌ پایانی‌ جنگ‌ جهانی‌ دوم‌ مذاکراتی‌ مابین‌ کشورهای‌ قدرتمند آن‌ زمان‌ یعنی‌ آمریکا و انگلیس‌ انجام‌ شد که‌ هدف‌ آن‌ توافق‌ برسر یک‌ سیستم‌ جدید پولی‌ بین‌المللی‌ بود. نتیجه‌ این‌ مذاکرات‌ تدوین‌ نظام‌ برتن‌ وودز و تاسیس‌ صندوق‌ بین‌المللی‌ پول‌ و بانک‌ جهانی‌ و سپس‌ موافقتنامه‌ عمومی‌ تعرفه‌ و تجارت‌ (گات) بود که‌ امروز به‌ سازمان‌ تجارت‌ جهانی‌ موسوم‌ است‌ و هدف‌ عمده‌ این‌ سازمانها توسعه‌ است‌ که‌ هرکدام‌ به‌طریقی‌ خاص‌ عمل‌ می‌کنند.

‌ ‌به‌گفته‌ آقای‌ خزاعی‌ این‌ نهاد مالی‌ نیز مربوط‌ به‌ همین‌ دوران‌ است‌ و بانک‌ جهانی‌ یا بانک‌ بین‌المللی‌ ترمیم‌ و توسعه‌INTERNATIONAL BANK FOR RECONSTRUCTION AND DEVELOPMENT همزمان‌ با صندوق‌ بین‌المللی‌ پول‌ در سال‌ 1945 میلادی‌ تاسیس‌ شد. دامنه‌ عملیات‌ و تخصص‌ بانک‌ جهانی‌ و کمکهای‌ مالی‌ این‌ بانک‌ عمدتاً‌ بیشتر متوجه‌ اقتصاد خرد یعنی‌ بخشهای‌ مختلف‌ اقتصادی‌ کشورها از طریق‌ کمک‌ به‌ احداث‌ تاسیسات‌ زیربنایی‌ نظیر سدسازی، جاده‌سازی، کارخانه‌های‌ برق‌ و دانشگاه‌هاست‌ و در این‌ چارچوب‌ پروژه‌های‌ مختلفی‌ را در کشورهای‌ عضو تامین‌ مالی‌ و نظارت‌ می‌کند.

اهداف‌ بانک‌ جهانی

‌ ‌وی‌ اهداف‌ بانک‌ جهانی‌(IBRD) را مساعدت‌ به‌ ترمیم‌ و توسعه‌ کشورهای‌ عضو از طریق‌ تسهیل‌ سرمایه‌گذاریهای‌ تولیدی، تشویق‌ سرمایه‌گذاریهای‌ خارجی‌ خصوصی‌ از طریق‌ تضمین‌ و یا مشارکت، کمک‌ به‌ رشد بلندمدت‌ و متوازن‌ تجارت‌ بین‌المللی، اولویت‌بندی‌ در اعطا، یا تضمین‌ وام‌ و انجام‌ عملیات‌ باتوجه‌ به‌ تاثیر سرمایه‌گذاریهای‌ بین‌المللی‌ بر شرایط‌ کسب‌ و کار در کشورهای‌ عضو، عنوان‌ کرد و توجه‌ حضار را به‌ ریشه‌ این‌ اهداف‌ یعنی‌ فقرزدایی‌(PORERTY REDUCTION) جلب‌ کرد و گفت‌ باتوجه‌ به‌ هدف‌ اصلی، این‌ بانک‌ موظف‌ است‌ مواردی‌ چون‌ کمک‌ به‌ کاهش‌ فقر، رعایت‌ مسایل‌ محیط‌ زیست، کیفیت‌ اداره‌ جامعه‌ و حکومت، حقوق‌ بشر، هزینه‌های‌ عمومی، هزینه‌های‌ نظامی‌ و نقش‌ مذهب‌ و فرهنگ‌ در توسعه‌ را در هر پروژه‌ای‌ لحاظ‌ کند. لازم‌ به‌ذکر است‌ که‌ طرف‌ حساب‌ این‌ بانک‌ دولتها هستند و وام‌ به‌ دولتها اعطأ می‌شود و بانک‌ مرکزی‌ هر کشور باید بازپرداخت‌ اصل‌ و فرع‌ وام‌ را تضمین‌ کند. مدت‌ بازپرداخت‌ وام‌ 20-15 سال‌ است‌ و نرخ‌ بهره‌ آن، نرخ‌ بهره‌ لایبورLIBOR به‌اضافه‌ نیم‌ درصد کارمزد است.

‌ ‌به‌طور کلی‌ در سال‌ 22-15 میلیارد دلار وام‌ به‌ کشورها پرداخت‌ می‌کند که‌ این‌ وامها عموماً‌ به‌صورت‌ پروژه‌ای‌ هستند. ایران‌ نیز علی‌رغم‌ چالشهای‌ سیاسی‌ فراوان‌ از منابع‌ مالی‌ این‌ بانک‌ بهره‌مند شده‌ است.

موسسات‌ وابسته‌ به‌ بانک‌ جهانی‌

- موسسه‌ بین‌المللی‌ توسعه‌INTERNATIONAL DEVELOPMENT ASSOCIATION.
- شرکت‌ مالی‌ بین‌المللی‌INTERNATIONAL FINANCE CORPORATION
- آژانس‌ تضمین‌ سرمایه‌گذاری‌ چندجانبه‌MULTILATERAL INVESTMENT GUARANTEE AGENCY
- مرکز حل‌ و فصل‌ اختلافات‌ سرمایه‌گذاری‌INTERNATIONAL CENTER FOR SEHLEMENT OF INVESTMENT DISPUTES

‌ ‌چهار سازمان‌ مهم‌ و وابسته‌ به‌ بانک‌ جهانی‌ هستند؛ که‌ سخنران‌ در ادامه‌ سخنان‌ خود به‌ معرفی‌ اجمالی‌ آنها پرداخت.

‌ ‌موسسه‌ بین‌المللی‌ توسعه‌(IDA) به‌ کشورهای‌ فقیر وام‌ می‌دهد. کشورهای‌ فقیر کشورهایی‌ هستند که‌ درآمد سرانه‌ آنها از 850 دلار کمتر باشد. حدود هفتاد کشور از منابع‌ این‌ موسسه‌ استفاده‌ می‌کنند. وامها بدون‌ بهره‌ (تقریباً‌ بدون‌ بهره) هستند و مدت‌ بازپرداخت‌ آنها بسیار بلندمدت‌ و در مواردی‌ حدود چهل‌ سال‌ است. اصطلاحاً‌ به‌ این‌ نوع‌ وام‌ها، وام‌ سهل‌ اطلاق‌ می‌شود. منابع‌ مالی‌ موسسه‌ از طریق‌ کمک‌ کشورهای‌ ثروتمند است‌ و از این‌ منابع‌ وام‌ به‌ کشورهای‌ فقیر اعطأ می‌شود. معمولاً‌ آمریکا بیش‌ از کشورهای‌ دیگر کمک‌ می‌کند و اگر در یک‌ سال‌ کشوری‌ نتواند سهمیه‌ خود را بدهد، بقیه‌ کشورها باید جبران‌ کنند. ایران‌ جزء کشورهای‌ فقیر محسوب‌ نمی‌شود و عضو این‌ موسسه‌ نیست.

‌شرکت‌ مالی‌ بین‌المللی‌(IFC) بخشی‌ از بانک‌ جهانی‌ است‌ که‌ فقط‌ با بخش‌ خصوصی‌ همکاری‌ می‌کند. هدف‌ اصلی‌ آن‌ همکاری‌ با سرمایه‌گذاران‌ بخش‌ خصوصی‌ کشورهای‌ عضو برای‌ احداث‌ و گسترش‌ و اصلاح‌ بنگاههای‌ تولیدی‌ جهت‌ توسعه‌ اقتصادی‌ کشور است. شرکت‌ مالی‌ بین‌المللی‌ شخصیت‌ حقوقی‌ جداگانه‌ای‌ دارد و مدیران‌ ارشد آن‌ مجاز هستند پروژه‌های‌ خاص‌ را تا 100 میلیون‌ دلار تامین‌ مالی‌ کنند. این‌ وامها به‌ تضمین‌ دولتی‌ نیاز ندارد و هر شخص‌ حقیقی‌ و حقوقی‌ می‌تواند به‌ آن‌ مراجعه‌ کند. سرمایه‌گذاری‌ در مشارکت‌ با بخش‌ خصوصی‌ کشورهای‌ عضو است‌ و میزان‌ سرمایه‌گذاری‌ به‌ کیفیت‌ پروژه‌ بستگی‌ دارد، در بعضی‌ موارد مشارکت‌ نیز می‌کند. ایران‌ در این‌ شرکت‌ عضویت‌ دارد و پس‌ از سالها قطع‌ رابطه‌ با این‌ شرکت‌ به‌ دلیل‌ چالشهای‌ سیاسی، یک‌ پروژه‌LEASING COMPANY در دست‌ اجرا است‌ که‌ امیدواریم‌ انجام‌ شود.

 ‌میگا یا آژانس‌ تضمین‌ سرمایه‌گذاری‌ چندجانبه‌(MIGA) سازمانی‌ است‌ که‌ هدف‌ اصلی‌ آن‌ تشویق‌ انواع‌ سرمایه‌گذاری‌ها در کشورهای‌ جهان‌ سوم‌ از طریق‌ پوشش‌دادن‌ بیمه‌ای‌ به‌ مخاطرات‌ غیربازرگانی‌ نظیر مصادره‌ اموال، تغییر حکومت، بروز جنگ‌ و غیره‌ است. ‌ ‌این‌ آژانس‌ یک‌ شرکت‌ مستقل‌ وابسته‌ به‌ بانک‌ جهانی‌ است‌ که‌ منابع‌ مالی‌ آن‌ از طریق‌ حق‌ عضویت‌ کشورهای‌ عضو تامین‌ می‌شود. آژانس‌ مذکور با موسسه‌های‌ غیردولتی‌ و خصوصی‌ همکاری‌ می‌کند. کشور ایران‌ حدود 5 ماه‌ پیش‌ اساسنامه‌ این‌ سازمان‌ را امضا کرده‌ است. دولت‌ هم‌ آن‌را تصویب‌ کرده‌ است‌ و اگر مجلس‌ نیز آن‌را بپذیرد، عضویت‌ محرز خواهد شد.

‌ ‌مرکز حل‌ وفصل‌ اختلافات‌ سرمایه‌گذاری‌(ICSID) اختلافات‌ میان‌ سرمایه‌گذار و افراد کشور میزبان‌ را حل‌ وفصل‌ می‌کند. قبول‌ رای‌ داوری‌ مرکز برای‌ طرفین‌ اختلاف‌ الزامی‌ است‌ و کشور ما هنوز عضو این‌ مرکز نیستO.

بانک جهانی (شاخه مالی بیست میلیارد دلاری سازمان ملل) فناوری طبقه‌بندی اطلاعات را به کار می‌گیرد تا به اهداف خود در تامین اعتبار آموزش و افزایش استاندارد زندگی در 184 کشور در حال توسعه، برسد. دنیس بدفورد (Denise Bedford)، به عنوان افسر ارشد اطلاعات در بانک جهانی، می‌گوید: "با توجه به مدارک و مستندات موجود، که در طول شصت سال فعالیت بانک جمع‌آوری شده است، ما از یک محیط اطلاعاتی غنی و پیچیده برخورداریم. ما در سرتاسر جهان مشغول به امر توسعه هستیم. این بدین معنی است که اطلاعات در مکان‌ها و به زبان‌های بسیار زیادی تولید و ضبط می‌شود. و این، محیط اطلاعاتی را پیچیده می‌کند."

بانک جهانی برای هرچه بهتر سازمان‌دهی، ذخیره و پردازش کردن بایگانی‌های بسیار حجیم خود، متکی است به نرم‌افزار طبقه‌بندی TK240‌ شرکت Teragram، در کنار راهبردی هوشمندانه برای گردآوری فراداده. این ترکیب، جریان اطلاعات را به طور چشم‌گیری بهبود بخشیده است. پیش از به‌کارگیری فناوری طبقه‌بندی اطلاعات، کارمندان بانک جهانی می‌توانستند ساعتی سه مدرک الکترونیکی را پردازش کنند؛ در حالی که اکنون امکان پردازش نزدیک به 50.000 مدرک در ساعت را دارند.

بانک جهانی برای تلاش‌هایی که در زمینه توسعه و پیگیری وضع عمومی بشر در سراسر جهان انجام می‌دهد، اطلاعات فراوانی را، در بیش از سی حوزه، از جمله آموزش، کشاورزی و منابع آب و فاضلاب، گردآوری می‌کند. این اطلاعات طیف وسیعی را در بر می‌گیرد؛ از پروژه‌های حساس و اطلاعات وام‌های اعطایی گرفته، تا ایمیل‌ها، مطالعات مالی و مقالاتی مربوط به پژوهش‌های تاریخی.

این سازمان برای ساده‌تر کردن جریان اطلاعات، ده سال پیش اینترانتی برپا کرد، که کارکنان را قادر می‌ساخت منابع‌شان را طبقه‌بندی کنند. در این برنامه از کارکنان خواسته شده بود فرم‌های الگویی را پر کنند، تا بانک بتواند فراداده‌های لازم برای طبقه‌بندی اطلاعات را به دست آورد؛ هرچند که به عقیده بدفورد، نتیجه کار توده‌ای از فراداده‌های سازمان‌نیافته و غیر قابل جستجو بود. وی می‌گوید: "ما با ایجاد فراداده‌هایی در زبان انگلیسی برای زبان‌های فرانسوی، اسپانیایی و پرتغالی، مشکلات عظیمی نیز در ترجمه مستندات به وجود آوردیم."

در سال 2002، بانک به بدفورد اختیار داد تا فرآیند درخواست پیشنهاد (RFP) برای خرید یک راه حل آماده برای استفاده را آغاز کند؛ راه حلی که نه تنها می‌بایست فراداده‌های به‌دردبخور را ذخیره کند، بلکه مستندات را رده‌بندی و تلخیص نیز بکند. در نهایت نرم‌افزار TK240‌ از شرکت Teragram، با توجه به سادگی رابط کاربری و برخورداری از قابلیت جستجوی مفهومی در چندین زبان، به عنوان راه حل مناسب برگزیده شد.

طرح رسمی بانک جهانی شامل تشریح فراداده‌هایی است که سازمان در صدد تحصیل آنهاست، در کنار شاخص‌های دیگری همچون موضوع، کلیدواژه‌های مدارک، شماره وام و غیره. کارکنان بانک مدارک مورد نظر خود را به یک سیستم مدیریت مدارک، که در خود بانک ساخته شده است، می‌فرستند. این سیستم از امکان InterMedia در پایگاه داده شرکت اوراکل (Oracle) برای ذخیره داده‌های چندرسانه‌ای بهره می‌برد. سپس، نرم‌افزار TK240‌ این مدارک الکترونیکی را از پایگاه داده خوانده، زبان آن را تشخیص داده، برچسب‌های (tag) فراداده را به آنها الصاق می‌کند. در طی این فرآیند، نرم‌افزار مذکور مدرک الکترونیکی را به دنبال 180.000 واژه در 1.000 طبقه و بر اساس شاخص‌های از پیش تعریف شده،‌ می‌کاود تا برچسب‌های لازم را استخراج کند. در گام بعدی، موتور تلخیص‌کننده نرم‌افزار TK240‌، مدرک را به دنبال شناسه‌های مفهومی جستجو می‌کند و در نهایت، نسخه XML مدرک را تهیه و در کنار مدرک اصلی، در سیستم مدیریت مدرک ذخیره می‌کند. آخرین گام، بازبینی مدرک توسط تالیف کننده و ذخیره آن در پایگاه داده InterMedia است.

اخیرا، بانک از TK240‌ برای طبقه‌بندی حدودا 61.000 مدرک موجود در "کتابخانه آموزش" خود در مسکو استفاده کرده است. این مدارک محتویات دوره‌های درسی الکترونیکی، همچنین اطلاعاتی را که در اینترانت یا وب‌سایت بانک جهانی منتشر شده است، در بر می‌گیرد. برنامه بعدی، پردازش 6/3 میلیون مدرک موجود در سیستم مدیریت مدارک کتابخانه آموزش است

افزایش قیمت مواد غذایی به روایت بانک جهانی

بانک جهانی به مناسبت اجلاس بهاره مشترک با صندوق بین‌المللی پول با انتشار گزارشی نسبت به رشد بی‌رویه قیمت مواد غذایی در سطح جهان هشدار داد و ادامه این روند را موجب رشد تورم در کشورهای مختلف و گسترش فقر عنوان کرد.

براساس گزارش بانک جهانی، رشد قیمت مواد غذایی، موفقیت‌های اخیر جهانی در کاهش فقر و سوء تغذیه را تهدید می‌کند و پیش‌بینی می‌شود در میان مدت بحران غذایی ادامه پیدا کند.

براساس گزارش بانک جهانی، طی ۳ سال اخیر (منتهی به اسفند ۸۶) قیمت گندم ۱۸۱ درصد افزایش یافته و متوسط قیمت انواع مواد غذایی ۸۳ درصد رشد کرده است. انتظار می‌رود رشد قیمت غلات و حبوبات در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ نیز بالا بماند و از آن پس روند نزولی به‌خود بگیرد ولی پیش‌بینی‌ آن است که قیمت غلات تا سال ۲۰۱۵ دیگر به سطح سال 2004 بازنگردد.