خلاصه مطالب:
آبیاری قطره ای روش موثری برای حاصلخیز نمودن زمین است و جدا از ویژگیهای خاص محیطی و ارگانیسم موجود در خاک، این روش میتواند به افزایش کیفیت محصول و خاک زمین کمک کند.
برای دستیابی به شرایط ایده آل در میزان حاصلخیزی زمین نیاز به دانش کافی و آشنایی با روشهای مغذی نمودن و غنی کردن خاک داریم، تأمین مواد مغذی خاک از طریق تکنولوژی تزریق مواد و یا برنامه های علمی آبیاری و علاوه بر اینها تکنیکهای جدید پرورش خاک و یا غلات میتواند امکانپذیر باشد.
استفاده از این تکنیکها علاوه بر کمک به افزایش کیفیت محصول میتواند در کاهش صدمات محیطی مؤثر بر کیفیت محصول و خاک نیز تأثیر گذار باشد.
یک آبیاری اصولی و علمی میتواند به اندازه تأثیر یک خاک مغذی و حاصلخیز بر کیفیت محصول اثرگذار باشد. استفاده از روشهای آبیاری اصولی و علمی با کاهش میزان رطوبت غیرضروری زمین میتواند در کاهش آلودگیها و بیماریهای موجود در خاک مرطوب نیز مؤثر باشد.
در واقع استفاده از روش آبیاری قطره ای کنترل امراض و آفات موجود در زمین را نیز آسانتر می‌کند. برای دستیابی به روش ایده آل نیاز به مدیریت دانش و مهارت کافی است، در بحث فوق اطلاعات مهمی در خصوص اجزا و برنامه های اصلی که در طرح ریزی و ارزیابی یک برنامه باروری موثرند ارائه شده است.
فراهم کردن مواد مغذی موردنیاز خاک:
در طرح ریزی یک برنامه تغذیه و تأمین مواد مغذی خاک نیاز به دانش کافی و اطلاع از وضعیت مواد معدنی موجود در خاک است. بسیاری از خاکها به طور ذاتی حجم وسیعی از مواد معدنی و مغذی را دارا هستند و استفاده از روش آبیاری نادرست و یا تغذیه نادرست خاک، میتواند به آن آسیب رسانده و صدمات جدی به خاک وارد نماید. برنامه مناسب برای تقویت و بارور نمودن خاک از منطقه ای به منطقه دیگر متفاوت است به همین دلیل انجام تحقیقات آزمایشگاهی پیش از اعمال برنامه ها روی زمین امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.
خاکها دارای انواع ترکیبات معدنی و یا آلی نیتروژن هستند، میزان این ترکیبات در خاکها با هم متفاوت است اما بیشتر مواقع خاکها دارای میزان بیشتری NO3 هستند و NO4 معمولاً 20% حجم مواد معدنی خاک را به خود اختصاص میدهد. تشخیص دقیق میزان نیتروژن در حالت ترکیبات معدنی کار مشکلی است اما به هر حال آگاهی از میزان این ترکیبات در خاک امری ضروری است و به طور عموم میزان ترکیبات معدنی نیتروژن در 5/0 تا 2 کیلوگرم خاک برای تخمین زدن میزان کلی آن لازم است. (Magdoff, 1991)
برخلاف نیتروژن و ترکیبات آن تشخیص میزان K , P در خاک با استفاده از آزمایشهای شیمیایی ساده امکانپذیر است. تشخیص میزان این مواد نیز بستگی به شرایط خاص محلی و خصوصیات خاک موجود در هر محل دارد. در مناطق جنوبی خاکهای ماسه ای اسیدی سرشار از P و K وجود دارد. تشخیص میزان K و P در خاکهای معدنی در مناطق غربی از طریق استفاده از بی کربناتها و استات آمونیوم امکانپذیر است، Reisenauer , 1983 ) ، خاکهای معدنی مناطق غربی معمولاً از حجم K پتاسیم بالایی برخوردار هستند و میزان حاصلخیزی آنها با گذشت زمان افزایش می یابد، میزان P فسفر موجود در این خاکها نیز در حد مطلوبی قرار دارد. میزان پتاسیم K در خاکهای مناطق جنوب شرقی معمولاً کمتر است، گرچه که میزان فسفر به این عوامل بستگی ندارد و با افزایش دفعات کاشت محصول میزان P موجود در خاک افزایش می یابد.
میزان مواد مغذی موردنیاز:
سبزیجات مختلف در میزان مواد معدنی موردنیاز با هم تفاوت دارند، به طور عموم، N، P و K در انواع مختلف گیاهان دارای حجم یکسانی هستند، میوه جات و سبزیهایی مثل گوجه فرنگی، فلفل و هندوانه تا زمان گل دهی به مواد معدنی زیادی نیاز ندارند. به طور کلی حجم مواد معدنی موردنیاز در میوه ها نسبت به غلات بسیار کمتر است. اما حجم این مواد در سبزیجاتی مثل کرفس، کاهو و بسیاری از انواع غلات بسیار بالاست و البته حجم این مواد درست پیش از برداشت محصول در این نوع سبزیجات افزایش می یابد.
باید دقت شود که روشهای تقویت و باروری زمین براساس خصوصیات منطقه ای و محلی خاک و محصول متفاوت است و به همین علت تشخیص تفاوتهای موجود در خاک مناطق مختلف برای تدوین یک برنامه مناسب و مؤثر بسیار ضروری است.
روش های آبیاری قطری:
یکی از مهمترین فوایدی که آبیاری قطره ای دربردارد تزریق مواد معدنی و مغذی موردنیاز خاک به آب است که در آبیاری قطره ای وارد خاک می شود، بیشترین موادی که به این طریق وارد خاک میشوند N و K هستند. گیاهان به K (پتاسیم) و N (نیتروژن) بیشتر از مواد دیگر نیازمندند و استفاده از این روش برای تأمین مواد مغذی موردنیاز خاک بسیار مؤثر و کاربردی است. به علت شست و شوی N و K از سطح خاک
در اکثر مواقع برای جبران این کمبود از روش تزریق و آبیاری قطره ای استفاده میشود. علاوه بر آن تزریق این مواد به آب از مشکلاتی مثل انباشته شدن و یا رسوب املاح نیز جلوگیری می‌کند. فسفر، کلسیم Ca ، Mg و بسیاری مواد معدنی دیگر را میتوان از طریق تزریق به آب و آبیاری قطره ای وارد خاک نمود و از رسوب و ته نشین شدن آنها نیز جلوگیری کرد.
برای جلوگیری از انباشتن و رسوب موادی مثل PH , Fe , Mg , Ca و کربنات و بی‌کربناتها باید میزان موردنیاز خاک و محصول کاشته شده در آن را در نظر گرفت اما به طور معمول با افزایش میزان PH ، میزان وقوع رسوب نیز افزایش می یابد.