تحقیق مقاله بلوغ

مقدمه

در طول زندگی یک فرد، وقایعی، رخ می دهند که از اهمیت خاصی برخوردارند و به عنوان نقاط عاطفی در زندگی از آنها یاد می شود، یکی از این وقایع بلوغ است. از نظر لغوی، بلوغ یعنی کامل شدن و به حد کمال رسیدن، بلوغ دوره بحرانی انتقال از مرحله کودکی به بزرگسالی و زمان کسب قدرت باروری است. در این دوره تغییرات دینامیک در مغز و غدد بدن باعث تغییرات جسمانی، روانی و رفتاری می شود. ثبات و تکوین شخصیت نوجوان در این دوره صورت می گیرد. بلوغ یک مرحله بحرانی است که در گذر از این دوره، زیربنای زندگی بزرگسالی فرد پی ریزی می شود و ممکن است بسیاری از مشکلات روانی، بیماری های عفونی، ازدواجهای ناموفق، حاملگی های زودرس و مخاطره آمیز، صدمات و مرگ میر مادر و کودک و در نهایت مشکلات عدیده جسمی و روحی رشته در این دوران داشته باشند.

سن شروع بلوغ:

با توجه به ابعاد مختلف جسمانی، روانی و اجتماعی بلوغ سن شروع و مسائل خاص هر یک از آنها نیز دارای مشخصه خاص خود می‌باشد که قابل بررسی و پیگیری است که در زیر مورد بررسی قرار می گیرد:

بلوغ جسمی: از 10 تا 12 سالگی بلوغ جسمی آغاز می شود.

بلوغ روانی: تقریباً 2 تا 4 سال بعد از بلوغ جسمی نیز بلوغ روانی بوجود می آید.

بلوغ اجتماعی: دو سال بعد از بلوغ روانی هم بلوغ اجتماعی ایجاد می شود.

حدود سنین 9 تا 10 سالگی، پیر، دختر و پسر از نظر جسمی بجز اختلاف در اندامهای جنسی، تفاوت زیادی وجود ندارد، اما با شروع بلوغ و کامل شدن آنها یک نوجوان پسر، شکل مردانه و یک نوجوان دختر شکل زنانه پیدا می‌کند.

عوامل تأثیرگذار در سن بلوغ، وراثت: وراثت یکی از عوامل مهم در سن شروع بلوغ می‌باشد است. محیط: انگیزاننده های محیطی نظیر ارتباطات اجتماعی، رسانه های فرهنگی و تبلیغی، تغذیه، تماس با نور و…) در شروع آن تأثیر دارند. سن شروع بلوغ در دو جنس دختر و پسر متفاوت است بطوریکه:

سن شروع بلوغ در پسرها: در پسرها تغییرات جسمی بلوغ 3 سال دیرتر از دخترهاست. دامنه سن، شروع بلوغ در پسران 10 تا 14 سالگی است و طول مدت رشد در پسرها نیز طولانی تر از دختران بوده و قد پسرها نیز معمولاُ بلندتر از دختران است.

سن شروع بلوغ در دختران: در دختران نیز شروع بلوغ از 8 تا 12 سالگی است.

تغییرات جسمی دوران بلوغ، بلوغ جزئی از فرایند و نمو است و در این دوره از حیات انسانی، مجموعه ای تغییرات جسمی و روانی گردیده می شوند. در این بخش فقط تغییرات جسمی بلوغ توضیح داده می شوند، بروز این تغییارت معمولاً با بروز نگرانیها و سؤالاتی در فرد شروع می شود از قبیل اینکه

آیا من طبیعی هستم؟

چه اتفاقی دارد برای من می افتد؟

آیا گاهی این تغییرات در افراد دیگر هم اتفاق می افتد؟

خودآگاهی از چنین تغییرات جسمی و پاسخگویی درست و مناسب به سؤالات نوجوان، باعث خواهد شد تا حد زیادی از نگرانیهای که نوجوان در مورد تغییرات بدن خود دارد، کاسته شود.

تغییرات جسمی پسران در دوران بلوغ:

تغییراتی که در دوران بلوغ یک پسر اتفاق می افتد به ترتیب عبارتند از:

افزایش ناگهانی قد

بزرگ شدن بیضه ها

رشد موهای ضخیم و ریز در ناحیه شرمگاهی (زهار)

احتلام و انزال (خروج منی از آلت تناسلی)

افزایش ناگهانی قد و رشد اندامها، رشد تنه، رشد آلت تناسلی

تغییر صدا(کلفت شدن)

رویش موهای زیربغل و افزایش مو در سرتاسر بدن

فعال شدن غدد چربی و عرق موجود در پوست

روش مو در صورت

حال به توضیح هر کدام از موارد فوق می پردازیم:

رشد بیضه ها

بیضه ها غدد جنسی و تولیدمثل مرد می باشند. این غدد سلول زایای مذکر (اسپرم) و هورمون مردانه (تستوسترون) را تولید می کنند. تولید اسپرم از زمان بلوغ شروع تا آخر عمر ادامه دارد. بدین ترتیب یک مرد تا آخر عمر توانایی باروری دارد، شروع بلوغ پسران، با بزرگ شدن قابل توجه بیضه های آنها مشخص می شود بطوری که در عرض سه سال حجم آنها تا 8 برابر افزایش می یابد. این رشد از سن 10 تا 13/5 سالگی شروع می شود. بطور طبیعی بیضه سمت راست کمی بالاتر از بیضه سمت چپ می‌باشد، ممکن است بعضی اوقات شخص احساس کند که بیضه های پائین تر از مواقع قبل قرار دارد. علت این امر آن است که آنها در دمایی کمتر از دمای بدن بهتر فعالیت می کنند، لذا هنگامی که درجه حرارت شخص بالا می رود و یا هوا گرم می شود آنها از بدن فاصله گرفته، و وقتی هوا سردتر می شود، به بدن نزدیکتر می شوند. آنچه مهم است، این است که فرد باید بتواند آنها را بخوبی لمس کند و در صورتی که یکی از آنها را لمش نکند، یا در لمس آنها علاوه بر بیضه ها توده ای دیگر بدست او برخورد کند، حتماً باید به پزشک مراجعه نماید.

رویش موهای زهار (ناحیه شرمگاهی)

این موها ابتدای بلوغ در سن 15 تا 20 سالگی و قبل از انزال ظاهر می شوند و زمان رویش آنها در ارتباط نزدیک با زمان افزایش حجم بیضه ها می‌باشد. این موها بزرگتر و ضخیم تر از موهای سایر قسمتهای بدن می باشند. بهتر است این موها بطور مرتب برطرف شوند و بهداشت این ناحیه رعایت گردد.

احتلام و اولین انزال(خروج منی)

در قسمتی از دستگاه تناسلی، محلی برای ذخیره منی وجود دارد. منی مایعی حاوی سلولهای زایای مردانه (اسپرم)و ترشحات غدد دستگاه تناسلی است، با تحریک جنسی، آلت تناسلی، افزایش حجم پیدا کرده، بزرگ و سفت می شود.

علت این امر احتباس و تجمع خون در آن می‌باشد. به این حالت نعوظ گفته می شود. بعد از نعوظ ممکن است بطور غیر ارادی، منی خارج شود که به آن انزال گفته می‌شود. اولین انزال معمولاً حدود یک سال بعد از شروع رشد بیضه ها اتفاق می افتد، معمولاً انزال (احتلام) در هنگام خواب یک نوجوان بالغ رخ می‌دهد. ممکن است یک فرد مذکر، در طول خواب نعوظ های مکرر و بدون انزال داشته باشد حتی گاهی در هنگام بیدار شدن نیز نعوظ داشته باشد که امری طبیعی است و نشانه سلامت دستگاه باروری او است. نوجوان پسر ممکن است با بروز اولین انزال که به آن احتلام نیز گفته می شود متعجب یا نگران شود. او باید بداند این پدیده آیت و نشانه ای از قدرت پروردگار یکتاست که با ایجاد دستگاه تناسلی و بروز این حالت در دوران بلوغ، نوید آمادگی پدر شدن را به منظور بقای نسل به او می‌دهد.

افزایش قد و رشد اندامها (رشد تنه، رشد آلت تناسلی)

جهش قدی، در پسرها دیرتز از دخترها و در سن 11 تا 13 سالگی اتفاق می افتد، سن متوسط افزایش قد 14 سالگی است. در طول سالهای رشد، ممکن است در طول یکسال 13 سانتیمتر به قد یک نوجوان اضافه شود بطوری که یک نوجوان پسر در 16 سالگی 98% رشد قدی خود را بدست می آورد. اما انداها یکسان رشد نمی کنند بطوریکه ابتدا پاها به حداکثر رشد خود رسیده، کشیده تز می شوند. و تقریباً یکسال بعد طول و عرض و تنه افزایش می یابند. همچنین قسمتهای مختلف پا نیز همزمان رشد نمی کنند ابتدا خود پا (تا مچ پا) سپس ساقی و بعد رانها رشد می کنند. این نوع رشد، باعث می شود که یک نوجوان در ابتدای دوران رشد نمی کنند ابتدا خود پا (تا مچ پا) سپس ساق و بعد رانها رشد می کنند. این نوع رشد، باعث می شود که یک نوجوان در ابتدای دوران رشد خود ظاهر ناموزونی داشته باشد و در انجام کارها به گونه ای دچار عدم تعادل و بی دقتی شود که این امر می تواند موجب نگرانی او شود، در پسرها بر خلاف دخترها شانه ها سریعتر از لگن رشد کرده و پهن تر و عریض تر از لگن می شوند، بدن و اندامهای پسرها نیز عضلانی تر از دخترها می شوند. رشد قابل توجه آلت تناسلی، در پسرها بطور طبیعی از سن 10/5 تا 14/5 سالگی شروع می شود. بنابراین سن شروع رشد آن در بین افراد می تواند متفاوت باشد. یکی از نگرانیهایی که ممکن است در این زمینه ایجاد شود اندازه آلت تناسلی است، اندازه آن مانند سایر اندامها از فردی به فردی دیگر متفاوت است و این تفاوت در اندازه، تأثیری در مردانگی و قدرت باروری فرد ندارد.

تغییر صدا (کلفت شدن صدا)

کلفت شدن صدا به علت بزرگ شدن جنجره و رشد طنابهای صوتی است. این امر بعد از ظاهر شدن موهای زیر بغل و حداکثر رشد اتفاق می افتد و نوجوان پسر به تدریج صدای مردانه پیدا می‌کند. بنابراین ممکن است در ابتدای این تغییر، او صدای ناهنجار و خشن داشته باشد.

رویش موی زیربغل، افزایش موی بدن، رویش مو در صورتگ

رویش این موها معمولاً بعد از ظهر موهای زهار اتفاق می افتد، و معمولاً رویش موی زیربغل و صورت همزمان صورت می گیرد، بعضی پسرها پر مو تر از دیگران هستند و در بعضی ممکن است موهای روی قفسه سینه زیاد نباشند یا اصلاً مویی رشد نکند، لازم است زیر بغل و ناحیه شرمگاهی تمیز نگاه داشته شده و ضمن برطرف کردن موهای زاید بهداشت آنها نیز رعایت گردد.

افزایش فعالیت غدد چربی و عرق

از دیگر تغییرات بدن پسرها که تحت تأثیر هورمون جنسی مردانه (تستوسترون) روی می دهد، افزایش فعالیت غدد چربی و عرق پوست بدن است. این تغییرات در دخترها نیز بوجود می آیند، در این حالت ترشح آنها زیادتر شده و منافذشان بزرگتر می شوند، در نتیجه پوست بدن چرب و بدن بوی خاصی می گیرد.

جوش جوانی یا آکنه:

در اثر افزایش فعالیت غدد چربی ممکن است جوشهایی روی پوست بدن ظاهر شوند که به آنها آکنه گفته می شود، بنابراین توصیه می شود به هیچ عنوان دستکاری شوند. زیرا در غیر اینصورت ممکن است بعد از بهبودی فرورفتگی هایی در محل آنها باقی بماند، در صورت التهاب و یا حرکی شدن و یا تعداد زیاد آنها فرد به پزشک مراجعه کند، در صورت ابتلا به این جوشها، بهتر است از غذاهای چرب و شیرینی جات کمتر استفاده شود و به ورزش بیشتر پرداخته شود و شستشو بطور مکرر انجام گیرد.

بلوغ روانی و اجتماعی:

یکی از ابعاد بسیار مهم بلوغ، بلوغ روانی و عاطفی است که تقریباً 3 تا 4 سال بعد از بلوغ جسمی یعنی در حدود سنین 14-18 سال بوقوع می پیوندد. منظور از بلوغ روانی دانستن رشد عاطفی و عقلی است، فرد در این سنین از نظر عاطفی می تواند احساسات خود را بشناسد و توانایی کنترل آن را داشته باشد، احساسات قوی در این سنین معنی دارند از دوره های قبلی است، گریه، خشم، محبت و شادمانی و… او توسط خودش با آگاهی و کنترل در می آید، نوجوانی که از نظر عاطفی و روانی بالغ شده باشد با شکست های کوچک و یا به کوچک ترین انتقاد دیگران پرخاش، داد و فریاد، گریه و یا قهر نکرده بلکه سعی در کنترل اوضاع دارد، بنابراین با بلوغ عاطفی، احساسات نوجوانان نشیب و تمایل های عاطفی عالی و مخصوص این سن، زودرنجی، حساس و پرتوفعی و… از ویژگیهای بارز می باشد، نوجوان در این مرحله بلوغ به خودآرایی، فعالیت و جنب و جوش بیشتر، پذیرفته شدن در جمع دوستان و همسالان، یافته دوستان جدید و تمایل به جنس مخالف، حضور بیشتر در جمع همسالان و… اهمیت می‌دهد.