قران کریم
قران یگانه پیام آسمانی که اصالت خود را درگذشت تاریخ نگاه داشته و راه درازتاریخ را به سلامت پیموده مانند :انا نحن نزلنا الذکر وانا له لحافظون کلا م الهئ یعنی قران کریم به اسامی وعناوین متعددی نامبرده شده است این نامها عبارتند از: قران و فرقان و کتاب وذ کر وتنزیل . قران: ا زاین نا م در قران پنجاه وهشت مورد یاد شده مانند: ا نه لقران کرِیم
پدیده وحئ
وحئ از این جهت اهمیت دارد که پایه شناخت کلام خدا به شمار می رود. قرآن سخن حق تعالی وحامل پیام آسمانی است بهوسیله وحی انجام گرفته است. وحی همان سروش غیبی است که از جانب ملکوت اعلی به جهان ماده سرازیر شده است.
خداونداززبان پیغمبر(ص)چنین نقل میکند((و اوحی الی هذا القران لا نذرکم به ومن بلغ)). 1
وحی در قرآن به چهار معنی آمده است :
1 .اشاره پنهانی 2. هدایت غریزی 3.الهام 4. وحی رسالی
کیفیت نزول وحئ
کیفیت نزول وحی بر پیامبراسلا م را میتوانیم از زبان آن حضرت بشنویم و این بیان رسول خدا در طی حدیثی آمده است : حارث بن هشام لز پیامبر گرامی پرسید وحی چگونه بر شما نازل می شود؟
فرمود: گاه صدائ همانند صدای جرس بگوش من میرسیدووحیی که بدینصورت بر من نازل میشد سخت بر من گران وسنگین بود سپس این صداها قطع میشد و آنچه را جبرئیل می گفت فرا می گرفتم و گاهی جبرئیل به صورت مردی برمن فرودمی آمد و سپس با من سخن میگفت ومن گفته های اورا حفظ وازبرمیکردم.
باید گفتکه وحی درهردوصورت بر پیامبرگرامی سنگین بوده وهمیشه همزمان با لحظاتیکه وحی نازل میشد از پیشانی مبارکش عرق فرو میریخت .
نزول قرآن
قرآ ن مجموعه آیات و سوره های نازل شده برپیغمبراسلام است که پیش ازهجرت به طورپراکنده نازل شده است . بعضی ازمفسرین معتقدند نیمه شعبان آغاز نزول قرآن است ومیگویند منظوراز" لِیله مبارکه "درآیه های " انا انزلناه فی لیله مبارکه انا کنا منذرین فیها یفرقکل امر حکیم" شب نیمه شعبان است.
عدد سوره هاوآیات قرآن
قرآن با 114 سوره ازروز نخست به همین صورت فعلی نه کم ونه زیاد نازل شده وازطریق پیامبر(ص) با نقل صحابه وتابعین به دست ما رسیده است این عدد متواتراست زیاده براین فاقد اعتبار و کمتر از این فاقد دلیل است . گفته شده است : مصحف عبدالله بن مسعود فاقد سوره حمد ودوسوره معو ذتین (ناس وفلق) بوده است . ا و براین باور بود که سوره حمد همتای قرآن است و ا ز قرآن جداست چنانکه در آیه "ولقد آتیناک سبعا من المثانی والقرآن العظیم" سوره حمد که همان سبع مثانی است د ر مقابل قرآن قرا ر گرفته است . اما معوذتین را از سوره های قرآنی نمی دانست بلکه آن دو را از دعاهای مبطل السحر (دفع چشم زخم) می شمرد که برپیغمبر اکرم(ص) وحی شد تا با خواندن آنها چشم زخمی که بر حسنین وارد شده بود دفع شود . بنابراین هر گاه این د و سوره را در مصحفی می دید آنرا پاک می کرد ومی گفت : غیرقرآن را با قرآن خلط نکنید .
مصحف ابی بن کعب دارای 115 سوره بوده است . اودو سوره فیل و ایلاف را یک سوره می دانست ومیان آن دو" بسم الله الرحمن الرحیم" نمی آورد. ضمنا دو سوره به نامهای حفد وخلع بر سوره ها اضافه کرده بود .
از بن عباس نقل شده است که : کل آیات قرآن 6600 آیه و همه حروف قرآ ن 320671 حرف است. درکلمات قرآن اختلاف است : برخی 77277 و دسته ای 77934 و گروهی 77434 کلمه شمرده اند .
عدد صحیح آیات طبق روایت کوفتیین که صحیحترین و قطعی ترین روایات است 6236 آیه است که ازمولی امیرالمومنان روایت شده است .2 واکنون عدد آیات قرآن درمصحف شریف همین رقم است . این شمارش مبنی برآن است که"بسم الله الرحمن الرحیم " درسوره حمد یک آیه محسوب شود ودر دیگرسوره ها آیه مستقل به حساب نیامده باشد و حروف مقطعه د را وا یل سور یک آ یه محسوب شود ولی تعداد آیات هر سوره نزد دیگران مورد اختلاف است .
اولین وآ خرین آیه و سوره های نازل شده :
ازجابربن عبدالله روایت شده پیغمبر(ص) درباره فترت وحی سخن میگفت ومی فرمود:هنگامیکه به راه خودادامه می دادم ناگاه ندایی از آسمان شنیدم سر بلند کردم فرشته ای دیدم در کوه حرا نیز آمده بود از دیدار او به وحشت افتادم وبرروی زانوهای خود قرارگرفتم سپس ازراه خود برگشتم . به خانه آمدم وگفتم زملونی زملونی.آنگاه مرا پوشاندند. دراین آیات :"یا ایها المدثر قم فانذر و ربک فکبر و ثیابک فطهر والجزفاهجر ". نازل شد. پس ازآن وحی پی دپی و بدون انقطاع فرود آمد.