ضرب دیدگی یا پیچ خوردگی ( sprain)
آسیبی است که در اثر حرکات غیر ارادی - مثل پیچش یا کشیده شدن بیش از حد – در محل مفصل ها ایجاد می شود . در این حالت رباط ها چنان کشیده می شوند که مفصل دردناک می شود . گاهی نیز ممکن است رباط از استخوان جدا یا حتی قطع شود اما استخوان ها در محل مفصل از هم جدا نمی شوند
ضرب دیدگی یا پیچ خوردگی: ضرب دیدگی یا پیچ خوردگی از انواع دیگر آسیب های شایع در ورزش است. این حالت پیچیدگی و کشش ماهیچه یا تاندون است که گاهی به پارگی آنها می انجامد. تاندون ها بافت های محکمی هستند که پیوند دهنده ماهیچه ها به استخوان ها هستند. التهاب تاندون و یا التهاب یکی از محفظه های کوچک پر از مایعی که موجب حرکت روان تاندون بر روی استخوان می شوند در اثر تکرار بیش از حد حرکاتی که موجب وارد شدن فشار بر مفاصل می شوند به وجود می آید.
- آسیب های استخوانی: شکستگی استخوان 5 تا 6 درصد کل آسیب های ورزشی را تشکیل میدهد. استخوان های بازو و پا بیش از همه در معرض شکستگی قرار دارند. شکستگی ستون فقرات یا جمجمه در حین حرکات ورزشی بسیار نادر است. استخوان های پا از ران تا کف آن بسیار مستعد شکستگی در اثر فشار هستند و زمانی رخ می دهند که ماهیچه ها دچار پیچیدگی شده یا در اثر انقباض بیش از حد موجب خم شدن و شکستن استخوان می شوند. این نوع شکستگی بخصوص در میان رقصندگان باله، دوندگان استقامت و افرادی که استخوان های باریک دارند شایع است. شکستگی ساق پا با دردناک شدن و تورم جلو، داخل و پشت ساق پا همراه است که در هنگام حرکت بسیار دردناک شده و درد آن مدام شدت پیدا می کند. این آسیب در اثر حرکات پر فشار یا کوبیدن های مداوم پا بر روی زمین در ورزش هایی چون ایروبیک، دو استقامت، بسکتبال و والیبال عارض می شود.
- آسیب های مغزی: آسیب های مغزی، دلیل اصلی صدمات منجر به مرگ در حرکات ورزشی است. ضربه مغزی ممکن است حتی با ضربه ای مختصر به سر ایجاد شود و به بیهوشی یا از دست دادن تعادل، هماهنگی حرکات، قوه ادراک، شنوایی، حافظه و بینایی منجر شود.
عوامل اصلی آسیب عبارتند از: لوازم ورزشی که اشتباه به کار برده شده اند، سقوط، برخورد شدید دو بازیکن که بر اثر سرعت زیاد (مثلا در هاکی روی یخ) یا خشونت ذاتی ورزش (مانند راگبی) ایجاد می شود و آسیب دیدگی سطحی یا پارگی بخش هایی از بدن که به طور مداوم تحت فشار یا کشیدگی قرار گرفته اند.
علائم آسیب ها عبارتند از: لقی یا از جا درآمدن یک مفصل، تورم و ضعف.
بررسی آسیب شناسی
علائمی که به طور مداوم موجب تشدید یا کاهش توانایی ورزشکار در بازی شده و گاهی هم دردناک نبوده و فقط با خستگی غیر معمول همراه هستند، باید توسط جراح ارتوپد مورد معاینه قرار گیرد. تشخیص به موقع از تبدیل شدن مشکلات کوچک به صدمات جدی و مشکلات طولانی جلوگیری می کند. یک جراح ارتوپد اشخاصی را مورد نظر قرار می دهد که:
1 ) از شرکت در ورزش به دلیل درد ناشی از آسیب شدید منع شده اند.
2 ) قابلیت ورزشی آنها به دلیل مشکلات مزمن ناشی از یک آسیب ورزشی کم شده است.
3 ) کسانی که آسیب ورزشی در آنها موجب از شکل افتادگی بازو یا پا شده است.
او با معاینه موضعی، پرسیدن سوال هایی در رابطه با چگونگی آسیب دیدگی و نوع علائمی که بیمار داشته است و همچنین با گرفتن عکس هایی با اشعه ایکس، استخوان ها و بافت نرم آسیب دیده را بررسی می کند. اشخاصی که دچار ضربه مغزی شده اند باید فورا مورد معاینه قرار گیرند و تا زمان دریافت نتیجه نرمال تحت نظر باشند و تا این زمان هر 5 دقیقه یک بار مورد معاینه قرار بگیرند. معاینات اصلی در هر 5 دقیقه عبارتند از اندازه گیری هشیاری، تمرکز و حافظه کوتاه مدت فرد مصدوم. علائم دیگر تشخیص صدمه مغزی عبارتند از: گیجی، سردرد، تهوع و مشکل بینایی.
شیوه های درمان آسیب دیدگی
درمان صدمات مختصر بافت نرم: درمان صدمات مختصر بافت نرم معمولا شامل محکم بستن محل آسیب دیده با نوار کشی، کمپرس یخ و استراحت است. داروهای ضد التهاب خوراکی یا تزریقی برای تورم کیسه های مفصلی تجویز می شوند.
درمان تاندون های آسیب دیده: برای تاندون های آسیب دیده داروهای ضد التهاب همراه با ورزش مخصوص تجویز می شود. اگر تاندونی دچار پارگی شده باشد، برای درمان آن به عمل جراحی نیاز است.
درمان پیچیدگی ها یا ضرب دیدگی ها: جراحی های ارتوپدی برای پیچیدگی ها یا ضرب دیدگی های جدی توصیه می شوند. درمان این صدمات نه تنها شامل برطرف کردن درد و التهاب که شامل برگرداندن ورزشکار به حالت و توانایی های اولیه او است. معمولا به ورزشکاران آسیب دیده توصیه می شود که تا بهبود کامل، فعالیت های خود را محدود نمایند. پزشک آنها شاید تمرین های خاصی را برای ورزشکاری که دچار آسیب های متعدد شده است تجویز نماید اما صدمات جدی، ورزشکار را برای مدتی از انجام عملیات ورزشی محروم خواهد کرد.
پیشگیری از آسیب ها
کودکانی که می خواهند در یک فعالیت ورزشی سازمان یافته شرکت کنند باید ابتدا توسط متخصص معاینه شوند و درباره نوع ورزشی که می خواهند انجام دهند با پزشک خود مشورت نمایند. پزشک متخصص باید،
- هرگونه آسیب قبلی را با دقت معاینه کرده و اهمیت آن را در ورزش مورد نظر قرار دهند.
- درصورت لزوم برای جلوگیری از رشد یا عدم رشد نامطلوب عضلات و استخوان های کودک تمرین های اضافه تجویز کند.
- به سیستم استخوان بندی و دستگاه گردش خون کودک توجه کند و قابلیت بدنی او را تایید یا رد کند.
همانطور که می بینید اگر پزشک بداند که ورزش مورد نظر شما چیست می تواند بگوید که کدام بخش بدن بیشتر در معرض فشار خواهد بود و برای جلوگیری از آسیب های احتمالی توصیه هایی بکند.
چند برنامه دیگر برای جلوگیری از آسیب های ورزشی عبارتند از:
- حفظ فرم صحیح و سلامت بدن
- اطلاع و اطاعت از قوانینی که موجب تنظیم حرکات می شود
- استراحت در هنگام خستگی، بیماری یا درد
- عدم استفاده از نیرو بخش های مصنوعی. این مواد ممکن است توانایی شما را در لحظه افزایش دهند اما در دراز مدت با خطر مرگ همراه هستند
- مراقبت و استفاده صحیح از لوازم ورزشی
- پوشیدن البسه مناسب و به کار بردن لوازم محافظ (مانند زانوبند و کلاه ایمنی)