اهمیت وساختار نظام جدید آموزش کارکنان
گسترش کرامت وکفایت انسانی ،ظرفیت سازی وتوانمند سازی نیروی انسانی بخش دولت افزایش کارآمدی واثربخشی فعالیتها ،توسعه مهارتها وگسترش دانش شغلی کارکنان متناسب با نیازهای روبه رشد ،زمانی حاصل می شود که هر سازمان با تنظیم برنامه آموزش وبهسازی ،نیازهای توسعه ای را در سطح فرد،شغل وسازمان با توجه به دو اصل استمرار وجامعیت آموزش ها تهیه وتدوین نماید واز تمام ظرفیتها در جهت پیاده سازی بهینه آن استفاده برد . واقعیتها نشان می دهد با گذشت زمان ضرورت پرداختن به نیازهای جدید تر در عرصه مختلف حرفه ای ،تخصصی ودانشگری برای مدیران ومجریان روز به روز بیشتر می شود .سازمانهای موفق به این مهم دست یافته اند و به جای تأکید بر اهداف کمّی ،بر ظرفیت سازی وارتقاء توانمندی های حرفه ای وتخصصی منابع انسانی در همه سطوح تأکید دارند .برای حصول به این هدف عالی هم در بعد خواستن نظیر توجه به ضریب انگیزشی ، درک نیازها وعلائق وهم در بعد توانستن (توسعه مهارتها ،تکنیکها و روشهای علمی)به صورت همه جانبه ،برنامه آموزش وبهسازی نیروی انسانی را در دستور کار خود قرار داده اند تا تحقق اصول وراهبردهای مزبور میّسر گردد.در همین راستا در برنامه سوم توسعه اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی وآیین نامه ودستورالعملهای آن ، اجرای دوره های آموزشی متناسب با مشاغل مورد تصدی کارکنان به منظور افزایش سطح کارایی بویژه از طریق آموزشهای کوتاه مدت پودمانی مورد تأکید قرار گرفت ومتعاقب آن در برنامه هفتگانه تحول در نظام اداری ،برنامه پنجم به مبحث آموزش وبهسازی نیروی انسانی توجه ویژه نشان داده شده واین توجه در نظام جدید آموزش کارکنان دولت لحاظ گردیده است .
آیین نامه اجرایی ماده (54) و بندهای «د» و «ه» ماده (143) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
ماده 1 :
به منظور توسعه دانش ، بینش ، مهارت و ارتقای سطح توانمندی سرمایه انسانی ، دستگاههای اجرایی موظفند هر ساله معادل حداقل یک درصد از کل اعتبارات هزینه ای خود را به طراحی و اجرای دوره های آموزشی کوتاه مدت اختصاص دهند .
ماده 2 :
دستگاههای اجرایی مکلفند برنامه جامع آموزش کارکنان خود را با هدف افزایش سطح دانش ،مهارت و بهبود نگرش کارکنان با رویکرد پودمانی (کارکردی متفاوت از نظام آموزشهای رسمی ) برای دوران برنامه چهارم توسعه مبتنی بر نیاز سنجی آموزش ، براساس تحلیل سازمان ، شغل فرد و بر مبنای متوسط حداقل 60 ساعت آموزش برای مدیران و 40 ساعت برای کارکنان در هر سال تهیه و در چارچوب ابلاغ شده اجرا نمایند .
تبصره : این نیاز سنجی آموزش جهت کارکنان دانشگاه توسط کمیته های فرعی معاونتهای مربوطه بالغ بر 1030 عنوان دوره آموزشی انجام شده که در برنامه تحت وب آموزش کارکنان عناوین دوره های آموزشی نیاز سنجی شده موجود می باشد .
تذکر :
حداقل 60 ساعت آموزش مدیران باید با محتوی « بهبود مدیریت » یا دوره هایی که مدیران را در ایفای نقش مدیریتی تخصصی خود یاری می نمایند طراحی و اجرا گردد .
ماده 3 : دستگاههای اجرایی ضمن اجرای کامل مصوبه شورای عالی اداری مبنی بر انتخاب ، انتصاب و تغییر مدیران در انتصاب مدیران پایه و میانی با توجه به ضرورت آموزش مدیران بعنوان یکی از شرایط اصلی انتخاب ، مکلفند تمهیدات لازم را برای اعزام آنان به دوره های آموزش بهبود مدیریت براساس دستورالعمل معاونت نظارت راهبردی ریاست جمهوری با لحاظ اولویت آموزش زنان فراهم نمایند .
تذکر :
انتصاب این دسته از کارکنان به پستهای مدیریتی قبل از طی دوره های آموزشی مذکور ممنوع است .
کسانی که قبل از ابلاغ این آیین نامه منتصب شده اند . موظفند دوره های مذکور را طی نمایند
اصل نهم قانون خدمات کشوری (توانمند سازی کارمندان )
ماده 58- سازمان موظف است به منظور ارتقاء سطح کارآیی و اثر بخشی دستگاههای اجرائی ، نظام آموزش کارمندان دستگاههای اجرائی را به گونه ای طراحی نمایند که همراه با متناسب ساختن دانش ، مهارت و نگرش کارمندان با شغل مورد نظر ، انگیزه های لازم را جهت مشارکت مستمر کارمندان در فرآیند آموزش تامین نماید به نحوی که رابطه ای بین ارتقاء کارمندان و مدیران و آموزش برقرار گردد و از حداقل سرانه ساعت آموزش براساس مقررات مربوط در هر سال برخوردار گردند .
ماده 59- دستگاههای اجرائی مکلفند با رعایت مقررات این قانون و نظام آموزش کارمندان دولت، برنامه های آموزشی کارمندان خود را تدوین نمایند .
تبصره: دستگاههای اجرائی می توانند در قالب برنامه های آموزشی مصوب برای اجراء دوره های آموزشی مورد نیاز خود با دانشگاهها و موسسات آموزش عالی انعقاد قرار داد نمایند . همچنین دستگاههای مزبور می توانند کلیه مراحل طراحی ، اجراء و ارزشیابی دوره ها و فعالیتهای آموزشی و پژوهشی خود را به مؤسسات و مراکز آموزشی و پژوهشی دولتی و غیر دولتی که صلاحیت فنی و تخصصی آنها به تائید سازمان رسیده باشد ،واگذار نمایند .
ماده 60- کلیه بورسهای آموزشی که منجر به اخذ مدرک تحصیلی دانشگاهی نمی گردد و از سوی دولتهای خارجی یا از طرف موسسات بین المللی در اختیار دولت قرار می گیرد از طریق سازمان ، متناسب با وظایف دستگاههای اجرائی توزیع می گردد . دوره هایی که طبق قرار داد دو جانبه برگزار می شود توسط دستگاه اجرائی مربوط اقدام خواهد شد .
تبصره- بورسها و دوره های آموزشی که منجر به اخذ مدرک دانشگاهی می شود با نظر وزارت درمان و آموزش پزشکی و علوم ، تحقیقات و فناوری حسب مورد توزیع می گردد .
ماده 61- اعزام کارمندان دستگاههای اجرائی از زمان تصویب این قانون برای طی دوره های آموزشی که منجر به اخذ مدرک دانشگاهی و یا معادل آن می گردد در داخل و خارج از کشور با هزینه دستگاههای مربوطه و استفاده از ماموریت آموزشی ممنوع می باشد .
تبصره – ایثارگران مشمول مقرّرات خاص خود می باشند .
ماده 62- کارمندان موظفند همواره نسبت به توانمند سازی و افزایش مهارتها و توانمندیهای شغلی خود اقدام نمایند . دستگاههای اجرائی شیوه ها و الگوهای لازم برای افزایش توان و توان سنجی مداوم کارمندان خود را که توسط سازمان تهیه و ابلاغ می شود به مورد اجرا خواهند گذارد .
قوانین و مقررات در آموزش کارکنان
بخشنامه شماره 94133/1803 مورخ 25/5/83 معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی سازمان مدیریت برنامه ریزی کشور (سابق)
آموزش توجیهی بدو خدمت کارکنان :
محتوی آموزشی مذکور شامل 2 بخش :
الف ) مباحث نظری ب ) شناخت کارکنان از دستگاه متبوع
بخش اول توسط دفتر آموزش و پژوهش استانداری اصفهان یا گروه توسعه آموزش ولی بخش دوم صرفاً تحت نظارت و هدایت گروه توسعه آموزش و بهسازی منابع انسانی دانشگاه اجرا می گردد .
توجه : طی نمودن دوره توجیهی بدو خدمت برای کلیه کارکنان جدید الاستخدام در 6 ماه اول استخدام الزامی و صدور حکم افراد منوط به طی دوره فوق می باشد . همچنین آموزش مذکور مشمول امتیازات ساز وکار انگیزشی نخواهد بود .
مصوبه شماره 5145 مورخ 12/2/80
کلیه دستگاههای اجرایی موظفند برنامه های آموزشی حین خدمت کارکنان خود را به نحوی تنظیم نمایند که هر یک از کارکنان به طور متوسط از 40 ساعت آموزش سالیانه برخوردار شوند
آموزش در رسته های بهداشت و درمان ( مشاغل اصلی )
یکی از توفیقات دانشگاه در سال 86 تکمیل نمودن نیاز سنجی 1030 عنوان دوره آموزشی در کلیه رشته های بهداشتی درمانی می باشد که توسط کمیته های فرعی آموزش و بهسازی منابع انسانی مورد بررسی و تأیید قرار گرفته است (لیست عناوین مذکور در برنامه نرم افزار آموزش کارکنان موجود می باشد) همانگونه که قبلاً طی بخشنامه های مکرر به کلیه واحدها ابلاغ گردیده است برگزاری دوره های آموزشی مستلزم تکمیل فرم 26 (مشخصات برنامه های آموزشی مستخدمین دولت) به صورت فصلی و ارسال آن یکماه قبل از شروع هر فصل به کمیته های فرعی مستقر در هر معاونت می باشد ، تا پس از بررسی نهایی و نظر کارشناسی ، فرمهای مورد تایید به گروه توسعه آموزش و بهسازی منابع انسانی ارسال گردد . واحدهای اجرایی باید به این مساله مهم توجه نمایند که برگزاری دوره های آموزشی که نهایتاً به صدور گواهی رسمی قابل قبول می انجامد نیازمند اطلاع رسانی قبلی در قالب فرآیند مذکور می باشد .
آموزش مشاغل در رسته های غیر بهداشتی و درمانی
قبول مسئولیتهای جدید و تغییر عناوین شغلی مستلزم آماده نمودن کارکنان از راه شرکت در دوره های آموزشی مربوطه می باشد . تا با آشنایی بیشتر با شرایط شغل و شرح وظایف، توانمندی لازم را کسب نمایند این آموزشها به چهار بخش تقسیم گردیده است .
جدول1-2 دوره های آموزشی رشته های شغلی کارشناسی (مشترک اداری) شامل :
ردیف
عنوان دوره
مدت
1
کارشناسی آموزشی
120 ساعت
2
کارشناسی امور اداری
120 ساعت
3
کارشناسی روابط عمومی
120 ساعت
4
کارشناسی طرحهای عمرانی
120 ساعت
5
کارشناسی طبقه بندی مشاغل
120 ساعت
شرایط شرکت کنندگان :
دارا بودن پست سازمانی مرتبط با رشته شغلی مربوط یا پیشنهاد تخصیص پست با در نظر داشتن شرایط احرازدوره اید
جدول2-2 دوره های آموزشی فنون اداری (مشترک اداری )
ردیف
عنوان
مدت دوره
1
مسئولان خدمات اداری
108 ساعت
2
مسئولان خدمات مالی
108 ساعت
3
حسابداری دولتی (مقدماتی)
120ساعت
4
کتابداری عمومی
120 ساعت
5
کارگزینی مقدماتی
120 ساعت
6
حسابداری میانی
120 ساعت
7
مسئولان دفاتر مدیران
80 ساعت
شرایط شرکت کنندگان :
دارا بودن پست سازمانی مرتبط با رشته شغلی یا پیشنهاد تخصیص پست با در نظر داشتن شرایط احراز
جدول3-2 دوره های آموزشی تکدرس اداری مالی و کارشناسی (مشترک اداری)
ردیف
عنوان
مدت
1
اصول برنامه ریزی
32
2
سازماندهی
36
3
روش تحقیق
36
4
برنامه ریزی سازمانهای محلی
36
5
تجزیه و تحلیل اداری
32
6
تکنولوژی آموزشی
36
7
قانون کار و تأمین اجتماعی
36
8
حقوق اداری
36
9
اصول بایگانی
36
10
قوانین و مقررات مالی
36
11
حسابداری مالیاتی
36
شرایط شرکت کنندگان :
ردیفهای 6-1 دارا بودن پست کارشناسی با رعایت ارتباط موضوع با شغل و پست مورد تصدی .
ردیف های 8-7 رعایت ارتباط موضوع با شغل و پست مورد تصدی
ردیف 9 - دارا بودن یکی از پستهای زیرمجموعه رشته شغلی مسئول خدمات اداری .
ردیف های 11-10 دارا بودن پست سازمانی در یکی از رشته های شغلی حسابدار یا بودجه
جدول 4-2 دوره های آموزشی مشترک اداری
ردیف
عنوان
مدت
1
آشنایی با قوانین و مقررات بازنشستگی و وظیفه
12
2
قوانین و مقررات امور اداری و استخدامی
12
3
طرح ارزشیابی مشاغل خاص
6
4
برنامه ریزی آموزش ضمن خدمت کارکنان
20
5
نیاز سنجی آموزشی
24
6
آشنایی با نظام آموزش کارکنان دولت
8
7
نظارت مالی
6
8
حسابرسی (1)
34
9
قانون محاسبات عمومی
10
10
قانون مالیاتهای مستقیم
6
11
قوانین و مقررات معاملات دولتی
6
12
قانون منع مداخله کارکنان دولت در معاملات دولتی
4
13
نظام رسیدگی به تخلفات اداری
12
14
رویکردهای نوین در روابط عمومی
24
شرایط شرکت کنندگان :
ردیفهای 3-1 دارا بودن پست سازمانی کارگزین
ردیف 4- دارا بودن پست سازمانی کارشناس آموزش ضمن خدمت کارکنان
ردیف 6-5 دارا بودن پست سازمانی کارشناس آموزش ضمن خدمت کارکنان و اعضای کمیته های فرعی آموزش و رابطین آموزشی با ابلاغ داخلی
ردیف 10-7 دارا بودن پستهای سازمانی مرتبط با امور مالی یا بودجه
ردیف 12-11 دارا بودن پستهای سازمانی مرتبط با امور مالی یا بودجه و معاون خدمات پشتیبانی و کارشناس سفارشات خارجی
ردیف 13- دارندگان پست سازمانی کارگزین و پستهای مرتبط با تخلفات اداری
ردیف 14- دارندگان پست سازمانی یا ابلاغ داخلی روابط عمومی
بخشنامه های شماره 96358/1803 مورخ 21/5/82 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و 90367/1803 مورخ 8/7/86 معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ریاست جمهوری
الف ) آموزشهای فرهنگی اجتماعی
ب ) آموزشهای توانمندیهای عمومی
اجرای دوره های آموزش عمومی مشتمل بر 2 بخش :
دوره های آموزش عمومی را دوره های اختیاری نیز می گویند که فعلاًٌ بصورت های حضوری یا غیرحضوری و با محوریت گروه توسعه آموزش و بهسازی منابع انسانی انجام می پذیرد و واحدها نمی توانند اقدام به برگزاری آنها نمایند .