مقدمه :
یک راهنما برای تولید موفق، غذای مناسب برای گاو است. هزینه غذا بیشترین بهایی است که برای نگهداری گاو باید پرداخت. فهم مراحل هضم نشخوارکنندگان و غذای اصلی آن ها، نیازمند غذا دادن و مدیریت خوب است.
در سال شش زمان کلیدی وجود دارد که وضعیت بدن دام مورد ارزیابی قرار گیرد . این زمان ها عبارتند از: اواسط دوره خشکی، زایمان، و تقریبا 45، 90، 180،270 روز بعد از شروع شیرواری.
آنچه در زیر می آید به شرح اهداف معین در خصوص وضعیت بدن دردوره خشکی می پردازد.
تغذیه گاو در دوران خشکی و تعادل کاتیون و آنیون در جیره گاو
دوره خشکی
نمره ایده آل وضعیت بدن برای یک گاو خشک 5 و3 می باشد. برای حصول عملکرد و سلامتی مطلوب در مراحل اولیه شیرواری که درپی دوره خشکی می آید، وضعیت بدن باید حداقل 3 و حداکثر 4 باشد.
اثبات شده است که یک گاو در طی دوره شیرواری چربی بدن را با بازده بیشتری نسبت به دوره خشکی ذخیره می کند. گاهاً یک گاو قبل از اینکه به نمره وضعیت قابل قبولی برسد، باید خشک گردد. از این رو یک مدیر باید گاوهای خشک را به منظور اضافه وزن و حصول نمره وضعیت مطلوب تغذیه کند. بدیهی است که یک برنامه تغذیه ای حساب شده همراه با بازدیدهای مکرر برای بالا رفتن وضعیت بدن گاوهای خشک( البته بدون چاق شدن گاو) ضروری است.
یک دوره خشکی 8 تا 6 هفتگی برای گاوها، به طور قابل توجهی باعث افزایش تولید شیر در دوره های بعدی نسبت به زمانی که دوره خشکی داده نشود، می گردد. اساساً مدت طولانی تر دوره خشکی، کل تولید شیر را برای هر دو دوره شیردهی کاهش می دهد . دلایل مختلفی برای تشریح اثرات سودمند دوره خشکی از جمله نیاز به جایگزین کردن ذخایر مواد مغذی بدن برای و احتیاجات جهت ساختن بافت ترشحی در پستان پیشنهاد شده است. بیشتر نتایج پژوهشی نشان می دهند که ذخیره دوباره مواد مغذی در بافت ها با وجود این که مهم است. ولی احتمالاً دلیل اصلی برای اثرات سودمند دوره خشکی نیست. برای مثال وقتی فقط به نصف پستان دوره خشکی داده می شود، این نیمه پستان به طور قابل توجهی شیر بیشتری در شیردهی بعدی تولید می کند گاو خشک باید به اندازه کافی تغذیه شود تا در یک وضعیت خوبی باشد. ولی نه به اندازه ای که در زمان زایش چاق شود.
گاوهای خیلی چاق در زمان زایش، نسبت به گاوهایی که درشرایط خوب هستند، بیماری و مشکلات زیادتری دارند. مشکلات گاوهای بیش از حد چاق به سندرم گاو چاق نامیده می شود. گاوهایی که جیره پرانرژی دریافت کرده اند ودوره خشکی طولانی تری داشته اند اکثراً به سندرم گاو چاق مبتلا می شوند بعضی از مشکلات دیگر از جمله بروز تب شیر، کتوز، پیچ خوردگی شیردان، جفت ماندگی، ادم پستان، ورم پستان و مرگ همراه با این سندرم دیده می شود اگر گاو خوب تغذیه شده باشد . ممکن است به طور قابل توجهی طی نیمه دوم دوره شیردهی افزایش وزن داشته باشد. از این رومیزان بالای افزایش وزن در دوره خشکی مورد نیاز نیست گاو خشک باشد شرایط خوب بدنی در اواخر دوره شیردهی، قادر به تأمین انرژی مورد نیازش از علوفه با کیفیت مناسب می باشد. اگر گاو در ابتدای دوره خشکی تحت شرایط ضعیفی به سر برده باشد و یا کیفیت علوفه خیلی پایین باشد کنسانتره کمی مورد نیاز است. مهم است که گاو خشک پروتئین، مواد معدنی، ویتامین و سایرمواد مغزی مورد نیازش را دریافت کند. اگر هر کدام از این مواد مغزی در علوفه کم باشد آن ها باید به صورت کنسانتره و یا مکمل تأمین شود. به غیر از انرژی، سایر مواد مغزی نیز برای گاو جهت تأمین حد مطلوب سلامت و برای تجدید ذخایر بدن مورد نیاز هستند. ازلحاظ اهمیت نسبی، تمام مواد مغذی برای توسعه یک جنین سالم مورد نیاز هستند. وقتی که گاو خشک به مقادیر کافی از هر یک از این مواد مغذی ضروری دریافت نکند، گوساله ممکن است ضعیف شود درصد پروتئین و چند ماده معدنی مورد نیاز جیره گاوهای خشک در مقایسه با گاوهای شیرده، کمی پایین تر است. اکثر جیره ای عملی برای گاوهای خشک باید حاوی مکمل نمک بوده و معمولاً به وسیله مواد معدنی کم مصرف غنی شده باشند به همین ترتیب، مکمل فسفر و کلسیم اغلب مورد نیاز است. در گاوهای خشک حدود دو هفته قبل از زایش، دادن کنسانتره شروع شود این عمل اجازه می دهد که میکروبهای شکمبه و بسته های متابولیکی گاو قبلاً به خوردن مقادیر قابل توجهی از کنسانتره که در اوایل دوره شیردهی مورد نیاز می باشد، عادت کنند. گاو خشک باید گوساله خود را در یک محیط تمیز و راحت به دنیا بیاورد.
علوفه خشک ساقه بلند و دارای کیفیت متوسط، بهترین خوراک علوفه ای برای گاوهای خشک به شمار می رود علوفه با کیفیت بالاتر ( از نظر انرژی و پروتئین ) از قبیل سیلوی ذرت و هیلاژ یونجه باید با احتیاط و محدودیت بیشتری مصرف شوند تا از افزایش بیش از حد نمره وضعیت جلوگیری به عمل آید.
استفاده از علوفه با کمیت و کیفیت مناسب، مکملهای با انرژی پایین و فیبربالا که حاوی مقدار کافی پروتئین، مواد معدنی و ویتامین ها باشد می تواند در مقادیر کنترل شده به منظور دسترسی به افزایش نمره وضعیت به کار رود. حذف چربی اضافه در گاوهای خشک هم با استفاده از محدودکردن انرژی دریافتی طی دوره خشکی، عملکرد بعد ازآن را با مشکل مواجه نخواهد کرد.
طریقه خشک نمودن گاو های شیرده
هدف از خشک کردن گاوها و فراهم کردن یک دوره استراحت بعد از دوره شیردهی بعدی است تا گاوها بتوانند حداکثر تولید را دردوره شیردهی بعدی داشته باشند. دوره خشک به غدد پستانی امکان استراحت بین دو دوره شیرواری را داده و به گاو اجازه می دهد تا مقداری از احتیاجات بدنش را ذخیره کند. مرحله خشک کردن باید تا حد امکان سریع و بدون آسیب به پستان انجام گیرد. غالباً نحوه عمل بدین صورت است که اجازه داده می شود فشار داخل پستان به حدی برسد که ترشح شیر متوقف شده و در نهایت شیر باقی مانده در پستان جذب خون گردد. بهترین روش خشک کردن برای اغلب گاوها توقف یکباره دوشش و اجازه جذب هر چه سریعتر شیر است. دوشیدن دوره ای گاوها به دلیل کاهش فشار درون پستان، مرحله خشک کردن را طولانی تر می نماید. توقف کامل دو شش، روش مناسبی برای گاوهایی که ورم پستان ندارند ویا گاوهای مبتلایی است که در طی دوره خشکی تحت درمان قرار خواهد گرفت. برای گاوهای پر تولید یا گاوهایی که سابقه شدید ورم کلینیکی پستان دارند، حذف تدریجی دوشش تا زمان خشک شدن کامل گاو مطلوب است. دوشش ناکامل بدلیل کاهش فشار پستان در دوشش موجب ترشح شیر بیشتر و طولانی شدن زمان خشک کردن گاو شده، لذا توصیه نمی شود. کاهش مصرف خوراک و محدودکردن آب تأثیر عمده ای در خشک کردن گاوها دارد. بعد از آخرین دوشش باید پستانک ها را کاملاً تمیز و در محلول ضد عفونی وارد و با آنتی بیوتیک مؤثر درمان نمود تا میزان عفونت های جدید ورم پستان طی دوره خشک کاهش یابند. گاوهای خشک باید به تریج از جیره گاوهای خشک به شیرده انتقال یابند.برای داشتن شکمبه پروفعال لازم است علوفه بلند مصرف شود. دراین صورت تغذیه کنسانتره، مقدار کنسانتره نباید بیشتر از این1% وزن بدن گاو باشد. برای پیشگیری از تمام اختلالات و بیماریهای متابولیکی و تحریک مصرف غذای خشک ضروری است. از چاق شدن گاو باید به شدت جلوگیری نمود، زیرا این گاوها کم اشتها هستند و نمی توانند تنش ناشی اززایمان را تحمل کنند.