وقتی "فرانکلین دلانو روزولت" تصمیم گرفت که در جریان مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری نوامبر ١٩٣٦ (١٣١۵) ایالات متحده آمریکا از رادیو بهتر استفاده کند، دو حزب رقیب در مجموع ٢ میلیون دلار خرج تبلیغات رادیویی خود کردند. این میزان در تاریخ آن روز، رکورد محسوب می شد. (گفته می شود در مبارزات انتخاباتی جاری، هر یک از نامزدها ١٠٠ میلیون دلار هزینه می کند.)
در همان سال "کشیش چارلز کافلین" با استفاده از رادیو به رئیس جمهور روزولت حمله کرد، و او را دشمن مردم نامید.
امروز تأثیر رسانه های فراگیر بر تمام جنبه های گوناگون زندگی بشر از فروش کالای مصرفی گرفته تا انتخابات گوناگون سیاسی، و از تبلیغ برای کشیدن مردم به سالن های سینماها تا اعلام مواضع، بر کسی پوشیده نیست. اما تا همین چندی پیش این رسانه ها تنها شامل مطبوعات، رادیو و تلویزیون بود. اینک تأثیر فضاهای مجازی کامپیوتری مانند موتورهای جستجو، تارنماها، فتو بلاگ ها، وبلاگ ها و.... به حدی چشمگیر شده که نادیده گرفتن آنها در هیچ زمینه ای ممکن نیست.
بسیاری از افرادی که به طور منظم و یا حتی گاه به گاه به این فضاهای مجازی مراجعه می کنند، فواید زیادی برای آنها قائلند. این افراد دسترسی به اطلاعات غیررسمی، انتشار جزئیات بیشتر و تنوع مطالب را از جمله این فواید می دانند. از نظر این گروه، آگاهی از یک مطلب از طریق منابع گوناگون سبب می شود که امکان بیشتری برای ارزیابی بی طرفانه و کشف بهتر حقیقت وجود داشته باشد.
آنها همچنین این فضاها را برای شنیدن صدای افرادی مناسب می دانند که ممکن است نتوانند تحت سلطه قدرت های بزرگ حرفشان را به گوش دیگران برسانند. اما با استفاده از این فضاها، رسانه های بزرگ مسلط را به واکنش وامی دارند. رسانه هایی که در واقع تا همین چندی پیش کنترل تمام جریانات خبری جهان را، به طور کامل در اختیار داشتند. اما به تدریج و بر اثر تعدد منابع خبر رسانی، ناچار شده اند کمی در روش خود تجدید نظر کنند.
استفاده در سیاست
یکی از استفاده های سیاسی سطح بالا از فضاهای مجازی کامپیوتری، در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ٢٠٠٤ (١٣۸٣) بود. در آن سال هر دو حزب عمده کشور از وبلاگ ها و وبلاگ نویسان محبوب بهره بردند، و این روش رسما به عنوان یکی از ابزارهای اظهار نظر و تبلیغاتی وارد مبارزات انتخاباتی شد.
در همین حال بسیاری از مجریان و برنامه های تلویزیون ها، رادیوها و نشریات نیز که پیش از این همگی دارای تارنما بودند، برای خود وبلاگ هایی به راه انداختند.
اینک در بین مشاورانی که در زمینه های گوناگون به این نامزدها کمک فکری می دهند، مشاوران وبلاگی نیز حضور دارند.
مورد دیگر از این دست، تقریبا دو سال پیش بود که قانون اساسی اتحادیه اروپا در فرانسه به رفراندوم گذاشته شد. در آن زمان اکثر رسانه های رایج در مورد این قانون نظر موافق داشتند، و طیبعتا تبلیغاتشان از دیدگاه مثبت بود. ولی مجموعه ای از وبلاگ ها رای منفی را تبلیغ می کردند. نتیجه این شد که در روز رأی گیری یعنی ٢٩ ماه مه ٢٠٠۵ (۸ خرداد ١٣۸٤)، ۵۵ درصد از شرکت کنندگان در رفراندوم به این قانون رای منفی دادند.
به نظر می رسد که نامزدهای مبارزات انتخاباتی سال ٢٠٠۸ (١٣۸٦) آمریکا، بیش از هر زمان دیگری نسبت به تأثیر این پدیده آگاهند. چراکه نه تنها مشاوران و تحلیگران اینترنتی دارند، بلکه برای رساندن پیام های خود از وب لاگ نویسان نیز استفاده می کنند. اینک در بین مشاورانی که در زمینه های گوناگون به این نامزدها کمک فکری می دهند، مشاوران وبلاگی نیز حضور دارند.
آگاهان معتقدند که بیشترین مورد استفاده از این فضاها برای سیاستمداران، به جذب آن دسته از افراد مربوط می شود که در انتخابات شرکت می کنند، اما از هوادران پروپاقرص هیچ یک از احزاب نیستند. آنها پس از آشنایی با برنامه ها و سوابق نامزدها به خود این افراد، و نه به احزاب متبوع آنها، رأی می دهند.
البته استفاده از فضاهای مجازی کامپیوتری، تنها به وبلاگ ها محدود نمی شود. مثلا اوباما از طریق تارنماهای دوست یابی "فیس بوک" و "مای اسپیس" میلیون ها امضاء گرد آوری کرده است. چرا که این تارنماها فضای بیشتری برای نامزدها فراهم می آورد.
استفاده در امور تجاری
در عین حال کاربرد و تأثیر این فضاهای مجازی، تنها به جهان سیاست محدود نمی شود. اینک بسیاری از مردم جهان خریدهای خود را به طور منظم از طریق کامپیوتر، و نه مراجعه مستقیم به فروشگاه ها، انجام می دهند.
"تارنمای ایبی eBay" که از قضا بنیانگزار و رئیس آن یک ایرانی به نام "پیر امیدوار" است، اینک بزرگترین بازار مجازی خرید و فروش در جهان به شمار می رود. این تارنما که دفتر اصلی آن در شهر "سن حوزه" در ایالت کالیفرنیا است، در حال حاضر در آلمان، اسپانیا، استرالیا، اطریش، انگلستان، ایتالیا، ایرلند، بلژیک، تایوان، چین، زلاند نو، سنگاپور، سوئد، سوئیس، فرانسه، فیلیپین، کانادا، کره جنوبی، لهستان، هلند، هندوستان و هنگ کنگ، تارنماهای محلی دارد. ایبی که صاحب "پی پال" و "اسکایپ" و شرکت های تجاری دیگر نیز می باشد، در حال حاضر یازده هزار و ششصد نفر را در استخدام دارد. درآمد سال گذشته ایبی ۵ میلیارد و ٩٦٩ میلیون دلار بود.
استفاده در صنعت فیلمسازی
فضاهای کامپیوتری در صنعت فیلمسازی نیز، نقش بسیار مهمی ایفا می کنند. مثلا ٦٠ درصد کسانی که در آخر هفته نخست نمایش فیلم ٣٠٠ از آن دیدن کردند، گفتند که به خاطر توصیه وبلاگ "آیا این اخبار با حال نیستند؟" به تماشای آن رفته اند.
این همان فیلمی بود که اعتراض ایرانیان را در داخل و خارج از کشور برانگیخت، و واشنگتن پریزم نیز در مقاله ای با اشاره به تخریب و تحریف فرهنگ و تاریخ ایران در آن، به طور مختصر محصولات دیگر هالیوود را نیز که تعمدا به این گونه تخریب ها و تحریف ها می پردازند، بررسی کرد.
وبلاگ نامبرده به "هری نولز" تعلق دارد، و یکی از چندین وبلاگ گروهی موسوم به "هواداران" می باشد. این افراد به فیلم هایی علاقه دارند، که از روی کتاب های مصور تهیه می شوند. آنها خود را هوادار، و نه کارشناس فیلم، می خوانند. هواداران گروه کوچکی از افکار عمومی را تشکیل می دهند، اما بر فرهنگ عامه، خبرنگاران و وال استریت تأثیر می گذارند.
گرچه تعیین میزان دقیق مراجعین به تارنماهای این هواداران میسر نیست، اما تعداد مراجعین "آیا این اخبار با حال نیستند؟" از تارنماهای نشریات جاافتاده ای چون "هفته نامه سرگرمی" (اینرتینمنت ویکلی) یا "ورایتی" بیشتر است. به طوری که پر مراجع ترین ۸ تارنمای نخست هواداران، هر ماه بین ٦ تا ۸ میلیون خواننده ثابت دارد.
در عین حال، به زغم بسیاری از تارنماهای خبری که در روزهای آخر هفته مراجعان چندانی ندارند، میزان مراجعین به تارنمای هواداران در این روزها نه تنها کاهش نمی یابد، بلکه افزایش نیز پیدا می کند. چرا که خوانندگان آنها می خواهند در مورد دیدن فیلمی های اکران شده، تصمیم بگیرند. این مراجعات سبب شد که فیلم "کارمندان ٢" در سال گذشته، ٢٦ میلیون دلار یعنی ۵ برابر هزینه خود فروش کند.
هواداران با گذاشتن اخبار مربوط به فیلم ها در وبلاگ ها، پاد کست ها، و تارنما ها، -که اینک منابع اطلاعاتی میلیون ها سینما رو به شمار می روند-، تأثیر بی سابقه ای روی فروش آنها می گذارند.
یکی از این هواداران "برگ قارابدیان" است. وی در وبلاگ محبوب خود در مورد فیلم ٣٠٠ می نویسد: "این فیلم به هیچ روی مورد توجه ما نبود. اما وقتی دو نویسنده خود را برای دیدن پیش پرده چند دقیقه ای آن به کنفرانس سال ٢٠٠٦ فرستادیم، آنها در هنگام برگشت نمی توانستند حرف بزنند." به همین سادگی، این فیلم بدون داشتن هیچ هنرپیشه معروفی به یکی از موضوعات مورد بحث هواداران تبدیل شد. شش ماه پس از آن نیز، در جشنواره "بات نامب ا ثان" در شهر آستین ایالت تگزاس به نمایش درآمد. جشنواره ای که برگزار کننده اش هری نولز است.
تأیید فیلمی توسط این هواداران و یا مخالفت با آن، از این رو تأثیر گذار است که این وبلاگ نویسان با خوانندگان خود روابطی شخصی برقرار می کنند. بنابراین با یک اشاره آنها، خوانندگانشان برای دیدن فیلم های مورد نظر ایشان هجوم می برند.
البته تأیید این گروه نه تنها به فروش بسیاری از فیلم ها کمک می کند، بلکه سبب گرمی بازار دستگاه های بازی های ویدیویی مانند "ایکس باکس ٣٦٠" نیز می شود.
هواداران با گذاشتن اخبار مربوط به فیلم ها در وبلاگ ها، پاد کست ها، و تارنماها، -که اینک منابع اطلاعاتی میلیون ها سینما رو به شمار می روند-، تأثیر بی سابقه ای روی فروش آنها می گذارند.
"آوی اراد" تهیه کننده "مرد عنکبوتی ٣" می گوید: "هواداران سلیقه سازان جدید هستند. چراکه گرچه گروه کوچکی از افکار عمومی را تشکیل می دهند، اما بر فرهنگ عامه، خبرنگاران و وال استریت تأثیر می گذارند. بنابراین هیچ فیلمسازی مایل نیست این گروه، پروژه وی را آشغال بدانند." چرا که اگر آنها از پروژه ای مانند ٣٠٠ استقبال کنند که کردند، می توانند موجی بزرگ در پشتیبانی از آن ایجاد کنند."
پدیده هواداران در سال ١٩۷۷ و در سان دیاگو آغاز شد. در آن هنگام کارگردان نسبتا ناشناخته ای به نام "جرج لوکاس" در یک گردهمایی خودمانی شرکت کرد، تا برای فیلمی به نام "جنگ ستارگان" تبلیغ کند. از آن هنگام تاکنون فیلم لوکاس برای معتادان به سینما، به مثابه ماده ای مخدر عمل کرده است.
در حال حاضر این گروه چنان به اثرگذاری عمیق خویش باور دارند، که برخی از آنان می گویند که عدم حمایتشان از "پلی به ترابتیا" ساخت شرکت دیسنی، سبب فروش ١٠٠ میلیونی آن شد. چراکه تنها خانواده های سینما رو از آن حمایت کردند. در حالی که اگر گروه هواداران از آن پشتیبانی می کرد، فروشش به ٣٠٠ میلیون می رسید. به نظر آنها فروش ٣٠٠ میلیونی فیلم بعدی دیسنی یعنی "نارینا"، به سبب حمایت آنها بود.
اما با این همه، تأثیر هواداران بیشتر در مورد فیلم هایی است که با هزینه کم تولید می شوند. کما اینکه پشتیبانی آنها از فیلم عشقی-کمدی "زامبی ها" که در سال ٢٠٠٤ تولید شد، فروش آن را به حدی بالا برد که سازنده اش در خواب هم نمی دید.
در زمانی نه چندان دور، دست اندر کاران صنعت سینما از انتشار رخدادهای سینمایی در وبلاگ های هواداران ناخرسند بودند. اما به دلایلی که ذکر آنها رفت، اینک گردهمایی آنها در ساندیاگو برای هالیوود به صورت رخدادی در آمده، که حتما باید در آن حضور یابد.
در عین حال کار این گروه و به ویژه افرادی چون قارابدیان به جایی رسیده که استودیوهای تولید کننده فیلم با آغوش باز با آنها روبرو می شوند، به مهمانی ها و سایر رخدادهای مربوط به تولیدات خود (از جمله سر صحنه فیلم سازی) دعوتشان می کنند، و حتی افرادی از حوزه تیلیغاتی خود را برای کار کردن با این گروه می فرستند. کما اینکه اینک برخی از افراد این گروه با اشخاصی مانند "سم ریمی" کارگردان "مرد عنکبوتی" وارد کار عملی هم شده اند.
آنها اینک به غولی تبدیل شده اند، که نمی توان آن را به داخل بطری برگرداند. به همین سبب است که در ١۷اوت (٢٦ مرداد) سال جاری، فیلم "هواداران" که درباره آنها ساخته شده، به نمایش درخواهد آمد.
اما با توجه به مطالب عنوان شده و نوع فیلم هایی که مورد علاقه گروه هوادارن است، می توان حدس زد که میزان زیان اینگونه تارنماها برای شکل دادن به سلیقه و طرز تفکر افراد و به ویژه نسل جوان تا چه اندازه است. چراکه دیدن اینگونه فیلم ها، وقتی برای تماشای فیلم های باارزش باقی نمی گذارد. مهم تر اینکه سلیقه آنها را مانند مشام همان کسی می کند که پس از سال ها کار در بازار دباغ ها، در هنگام استشمام گلاب از هوش می رود.