حساس ترین و اساسی ترین قسمت هر دستگاه الکترونیکی منبع تغذیه می باشد منبع تغذیه یک ولتاژ DC تولید می کند تا مدارات الکترونیکی را تغذیه نماید در بعضی مدارات از باطری به عنوان منبع تغذیه استفاده می شود در اکثر دستگاهها به علت با بودن هزینه باطری از برق شهر استفاده می شود وقتی که از برق شهر استفاده می شود مراحل زیر بایستی طی شود تا ولتاژ DC مورد نیاز تامین شود.
مدارات رگلاتور
رگلاتور: از آنجایی که برق شهر هر لحظه تغییر می کند و همچنین در دستگاههای صوتی تصویری جریان مصرفی متغیر است. بنابراین ولتاژ دستگاه تغییر می کند. و تغییر ولتاژ دستگاه باعث اخلال در کار دستگاه می شود. برای جلوگیری از تغییر ولتاژ دستگاه از مدارات رگلاتور(تثبیت کننده ولتاژ) استفاده می شود.
انواع رگلاتور:
الف: رگلاتور زینری
ب: رگلاتور ترانزیستوری
ج:رگلاتورهای ترانزیستوری با مدارفیدبک
الف- رگلاتور زینری: شکل زیر این رگلاتور را نشان می دهد ولتاژ خروجی در این رگلاتور برابر ولتاژ زینر است. چنانچه ولتاژ ورودی تغییر نماید ویا جریان بار تغییر کند ولتاژ بار تقریباً ثابت می ماند عیب این رگلاتور این است که در جریانهای زیاد نمی توان از آن استفاده نمود.
ب- رگلاتور ترانزیستوری: در این نوع رگلاتور از ترانزیستور برای تقویت جریان بار استفاده می شود شکل زیر این نوع رگلاتور را نشان می دهد عیب این رگلاتور این است که در جریانهای زیاد نمی توان از آن استفاده کرد به دلیل اینکه ولتاژ خروجی در جریانهای زیاد به علت اینکه ولتاژ BE زیاد می شود کاهش پیدا می کند.
ج-رگلاتورهای ترانزیستوری با مدار فیدبک: شکل زیر بلوک دیاگرام این رگلاتور را نشان می دهد در این رگلاتور توسط مدار نمونه گیر از خروجی نمونه ای گرفته می شود این نمونه در مدار مقایسه کننده با ولتاژ منبع مقایسه می شود در صورتی که ولتاژ خروجی تغییر کرده باشد. از مقایسه ولتاژ خروجی و ولتاژ منبع ولتاژ خطایی به تقویت کننده جریان اصلی داده می شود و باعث می شود خروجی اصلاح گردد.
هر گاه ولتاژ خروجی کم شود ولتاژ مدار نمونه گیر کم می شود بنابراین ولتاژ B ترانزیستور مقایسه کننده کاهش می یابد در نتیجه ولتاژ C آن زیاد می شود. که ولتاژB افزایش می یابد. که این باعث افزایش خروجی می شود. و زمانی که ولتاژ خروجی زیاد می شود عکس مراحل فوق اتفاق می افتد. برای اینکه بتوان ولتاژ خروجی را تنظیم نمود یکی از مقاومتهای مدار نمونه گیر را متغیر انتخاب می نمایند که به آن پتانسیومتر منبع تغذیه نیز می گویند.
عیبهای ممکنه در منبع تغذیه تلویزیون پارس:
الف-صدا و تصویر وجود ندارد نور هم وجود ندارد: یعنی در اصطلاح تلویزیون مرده است چون اگر نور داشته باشیم عیب نمی تواند از منبع تغذیه باشد. عیب فوق می تواند به علت عوامل زیر باشد :
1- خرابی جک و سیستمهای رابط
2- خرابی فیوزها (فیوز 3A و 400Ma)
3- خرابی ترانس
4- قطع شدن ارتباط ترانسی با یکسوساز (پینهای 16, 15)
5- معیوب شدن حداقل سه عدد از دیودهای پل
6- خرابی کلید خاموش روشن یا قطع شدن سیستمهای ارتباطی آن
7- باز شدن R805 (مقاومت آجری)
8- اتصال کوتاه شدید که در این حالت فیوزها عمل می کنند
9- شکستگی در شاسی
ب- تصویر از چهار طرف جمع است و صدا ضعیف است: در این حالت به احتمال زیاد عیب از منبع تغذیه است. این عیب می تواند به علت عوامل زیر باشد:
1- اتصال کوتاه شدن دیود زینر
2- خرابی پتانسیومتر
3- خرابی ترانزیستورهای Q801 یا Q804
4- روشن شدن ترانزیستورQ804 که باید در حالت عادی خاموش باشد.
5- جریان مصرفی تلویزیون به علت نشتی پیدا کردن خازنها زیاد شود. اگر این حالت در تلویزیون باشد. بعد از مدتی R805 می سوزد یا مستقیماً فیوزها عمل می کنند
6- قطع شدن ولتاژ برگشت یعنی ولتاژ برگشتی که از طبقه افقی به منبع تغذیه بر می گردد.
ج- تصویر خیلی روشن و صدا هم دارد. در این حالت تصویر به حالت S در می آید و تصویر موج دار می شود این عیب می تواند به علت زیاد شدن ولتاژ منبع تغذیه باشد. و عوامل به وجود آورنده این عیب عبارتند از:
1- خرابی پتانسیومتر و یا باز شدن زینر
2- خرابی یکی از ترانزیستورهایQ803 یا Q801 باشد.
نکته:
هر گاه Q804 در اثر باز شدن دیود زینر یا شکستگی پتانسیورمتر جایگزین آن شود اولاً تصویر دارای موج عمودی است ضمناً ولتاژ TP91 حدود 13V می شود و 1.5V از ولتاژ معمولی بیشتر است اما چنانچه دیود زینر بسوزد ( اتصال کوتاه شود ترانزیستور Q804 قدرت جایگزینی ندارد چون ولتاژ خروجی از زینر بسیار زیاد می شود.
د- تصویر هوم دارد. و ولتاژ 11.5V است در این حالت تصویر به صورت S بوده و ظاهراً رگلاتور سالم است. منبع تغذیه ظاهراً ایرادی ندارد. چون 11.5V تنظیم است. این عیب می تواند به علل عوامل زیر باشد.
1- باز شدن یکی از دیود های منبع تغذیه
2- نشتی پیدا کردن خازن صافی و یا کم ظرفیت شدن آن
3- ضعیف شدن ترانسی تغذیه در این حالت 11.5V تامین می شود ولی این ولتاژ به همراه ریپل است. آن هم ناشی از نشتی خازن صافی تغذیه می باشد
4- در مواردی معیوب بودن ترانزیستور Q802 می تواند باعث این عیب شود.
L تعداد دور قطر سیم قطری که سیم روی ان پیچیده می شود
L1
L2
L3 2
2
2 0.5
0.5
0.5 4mm بطور باز
4mm بطور باز
4mm بطور باز
L4
L5
LA 2
2
2 0.5
0.5
0.5 4mm بطور بسته
4mm بطور بسته
4mm بطور بسته
L6
L7 4
4 0.5
0.5 4mm بطور بسته
4mm بطور بسته
L8 12 0.3 روی زغالی بقطر Imm
L3, L2, L1 دو دور سیم 0.5 روی لوله ای به قطر 4mm LA, L5, L4 دو دور سیم 0.5 بطور منظم روی لوله ای بقطر 4mm L7, L6 دور سیم 0.5 بطور منظم روی لوله ای بقطر 4mm L8دوازده دو سیم 0.3 روی هسته ای ذغالی بقطر 1mm بطور منظم.
آی سی رگلاتورها: مدارات مجتمعی هستند که عمل تثبیت ولتاژ را انجام می دهند. این ای سیها معمولاً ولتاژ خروجی بر روی آنها نوشته می شود. و در خط منفی با عدد 79 شروع می شود و اگر در خط مثبت باشند با عدد 78 آغاز می گردد ولتاژ ورودی حتماً باید از ولتاژ خروجی بیشتر باشد. بعضی از این آی سیها می توانند در خروجی ولتاژ قابل تنظیم داشته باشند مانند. آی سی LM317
منبع تغذیه سویچ مد( روش پالسی) : از آنجایی که استفاده از برق شهر معایب زیر را دارد.
1- حجم ترانسی در توانها بالا زیاد می شود.
2- چون فرکانس برق شهر 50Hz است صاف نمودن آن به طور کامل امکان پذیر نیست و اگر بخواهیم این کار را انجام دهیم ظرفیت خازن زیاد شده بنابراین حجم آن نیز زیاد می شود. برای از بین بردن این معایب در اکثر تلویزیونها از منبع تغذیه سویچ مد استفاده می شود.
اصول کار منبع تغذیه سویچ مد به این صورت است که : ابتدا برق شهر یکسو شده تبدیل به ولتاژ DC می شود. این ولتاژ وارد یک نوسان ساز می شود . این نوسانساز فرکانسی حدود 15KHe تولید می کند. این فرکانس به وسیله یک تقویت کننده قدرت که در کلاس کار می کند تقویت شده و باعث راه اندازی ترانسی تغذیه که معمولاً هسته آن از زغال فریت است استفاده می شود. با راه اندازی این ترانس در ثانویه آن ولتاژ های مورد نیاز پس از یکسوسازی فراهم می شود شکل زیر بلوک دیاگرام این منبع تغذیه را نشان می دهد.
وظیفه آنتن تلویزیون : آنتن تلویزیون وظیفه دریافت امواج را به عهده دارد. هر آنتن تلویزیون به طور متوسط از سه قسمت تشکیل شده است.
1- دی پل: قسمت اساسی آنتن می باشد. و معمولاً به صورت یک میله خمیده و بیضی شکل است.
2- دایرکتورها( هدایت کننده ها) : از پنج میله ساخته شده است که در جلوی دی پل به ترتیب از بزرگ به کوچک قرار می گیرند وظیفه دایرکتورها هدایت امواج به طرف دی پل می باشد.
3- رفلکتورها (منعکس کننده ها) : بر روی یک میله عمود بر دی پل قرار می گیرد و در پشت دی پل می باشد معمولاً از سه عدد میله که طول آنها بیشتر از طول دی پل است تشکیل می وشد . وظیفه رفلکتورها جلئگیری از بازگشت امواج و ایجاد دو تصویر در تلویزیون می باشد.
انواع سیم آنتن :
1- سیم یا تحت معروف به سیم متعادل بدون محافظ و متقارن امپدانسی این سیم است و معمولاً در تلویزیون سیاه و سفید قدیمی استفاده می شود.
2- سیم یا گرد معروف به کابل کواکسیال یا زره دار با محافظ و نامتقارن امپدانس این سیم است و امروز همه تلویزیونها از این نوع سیم آنتن استفاده می کنند