یکی از راه های افزودن عمر ماهی ها و بهینه کار کردن سیستم آکواریوم ها، سیستم های فیلتراسیون است که براساس حذف مواد معلق آب به صورت مکانیکی و رشد و تقویت باکتری ها و دیگر میکرو اورگانیزم ها برای حذف آمونیاک و نیترات (فیلتراسیون بیولوژیکی) استوار است. برای اطمینان از فعالیت بیولوژیکی، فیلتر باید به طور دائم کار کند.
در بسیاری موارد آکواریوم های کوچک و تنگ های ماهی طلا ئی فیلتر نمی شوند و کیفیت آب به وسیله تغییرات منظم آب در حد مناسب نگاه داشته می شود. در حالی که این کار کیفیت خوب آب را فراهم می کند اما می تواند برخی مسائل دیگر مانند تغییرات ناگهانی فاکتورهای شیمیایی (مانندPH و سختی) را به همراه آورد.
بنابراین برای برخی آکواریوم ها اشکالی از فیلترها را می توان توصیه نمود. انتخاب فیلتر توسط اندازه مخزن، نوع ماهی ها و فضای قابل دسترس تعیین می شود. اندازه فیلتر نیز به وسیله اندازه مخزن معین می شود: فیلتر باید تمام حجم آب آکواریوم را هر ۶۰ - ۳۰ دقیقه به گردش بیاندازد.
فیلتر اسفنجی: یک پمپ و سنگ هوا برای کشیدن آب از میان یک اسفنج لوله ا ی استفاده می شود که به طور مکانیکی مواد معلق را از آب خارج کرده، ضمنا یک سطح وسیعی را برای رشد باکتری ها فراهم می سازد.
فواید:
- جریان آب آرام برای مخازنی که ماهیان جوان یا مریض دارند ایده آل است.
- ارزان تمام می شود.
معایب:
- در مخازن بزرگ کارآیی ندارد.
- بدمنظره می باشد.
نگهداری: هر ۳-۲ هفته یک بار اسفنج را درآورده و با آب کهنه آکواریوم، مواد زائد آن را تمیز نمایید.
فیلتر زیر شنی:صفحات سوراخ دار زیر(۵- ۸Cm) شن قرار داده می شوند.
آب از میان شن ها عبور کرده و نیروی ایجاد شده توسط پمپ هوا آب را از طریق یک لوله بالا برنده برمی گرداند.
شن مانند یک فیلتر بیولوژیکی و مکانیکی عمل کرده و یک سطح وسیعی را برای حرکت میکروارگانیزم های نیتریفیکانت مهیا می کند.